تاریخ انتشار : شنبه ۱۶ شهريور ۱۳۹۸ ساعت ۱۲:۲۲

مقدمه
همایش اقتصادی شرقی سال 2019 پنجمین همایش از این قبیل است. همایش امسال روزهای 4 تا 6 سپتامبر در ولادیواستوک، مرکز سرزمین پریموریه، در خاور دور روسيه برگزار مي‌شود. هدف همایش تشویق سرمایه گذاری‌های خارجی در خاور دور روسيه و توسعه همکاری اقتصادی با منطقه آسیا اقیانوسیه است. در همایش همچنین امور مهم داخلی مربوط به منطقه خاور دور بررسی مي‌شود. این همایش بر اساس فرمان رئیس‌جمهور روسیه مورخ 19 می 2015 دایر شده است.
 همایش سال گذشته در 11 تا 13 سپتامبر در جزیره "روسکی" برگزار شد. طی آن 220 موافقتنامه به مبلغ کل 3 تریلیون و 108 میلیارد روبل امضا شد[1]. لازم به ذکر است قراردادهای امضا شده استثنائاً به خاور دور ارتباط ندارد بلکه معامله‌هایی مانند تأسیس شرکت بزرگ در بخش اینترنت یا فروش هواپیماهای سوخوی سوپرجت 100 به شرکت "ارفلوت" هم بین آنها بوده است.
یوری تروتنف (Yuri Trutnev) معاون امور خاور دور نخست وزیر و نماینده مختار رئیس جمهور در حوزه فدرال خاور دور در سخنرانی خود در همایش امسال اعلام نمود[2] در منطقه اقتصاد نو ایجاد مي‌شود. طی 5 سال گذشته از لحظه تأسیس همایش و اعلام توسعه خاور دور به عنوان اولویت ملی، در خاور دور 20 حوزه توسعه پیشتاز و 5 بندر آزاد به وجود آمده است. در نتیجه اجرای بیش از 1780 پروژه در بخش سرمایه گذاری به مبلغ 3,8 تریلیون روبل آغاز شده است. 17 کشور جهان مانند چین، پایگاه نظامی، کره جنوبی در فضای سرمایه گذاری خاور دور فعال هستند. 32% سرمایه گذاری‌های مستقیم خارجی در روسيه از سال 2014 تاکنون به خاور دور اختصاص داده شده است. سرعت رشد اقتصاد حوزه فدرال خاور دور بیش از 4% می‌باشد. این رقم دو برابر بیش از میانگین نمودار روسيه می‌باشد. ولی باید این رقم را به 6% رساند و همچنین باید فهمید چه باید کرد که کیفیت زندگی در خاور دور تا میانگین سطح زندگی در روسيه رشد کند.
وقایع اصلی همایش امسال در 5 سپتامبر رخ می‌دهد.
 
همایش اقتصادی شرقی 2019
میخاییل کوروستیکوف (Mikhail Korostikov) کارشناس شورای روابط بین‌الملل روسيه در مقاله خود در آستانه آغاز اجلاس نوشت ویژگی اصلی اجلاس امسال حضور "فنی" هیئت چینی و گسترش محسوس دستور کار آسیایی همایش است. این همایش بطور سنتی یک انجمن روسی چینی تلقی مي‌شد و مذاکرات روسيه با کشورهای آسیایی در آن جای دوم و بررسی امور آسیا جای سوم را احراز می‌کند. ولی امروز بند دوم در جای اول قرار گرفته و چین به جای سوم منتقل شده است[3].
هرچند سهم چین در بخش تجاری دستور کار خیلی گسترده‌تر از این بوده و بزرگترین قراردادها با چینی‌ها امضا مي‌شود ولی امسال نارندرا مودی نخست وزیر هند مهمان اصلی این همایش خواهد بود. انتظار می‌رود هندی‌ها قراردادهایی از جمله در مورد استخراج زغال سنگ در خاور دور و ساخت کارخانه بهره وری جنگل در بایکال امضا کنند. نارندرا مودی در مصاحبه با روزنامه روسيسکايا گازتا اعلام نمود "همایش به ملاقات و تبادل نظر صرف محدود نمی‌شود. ما 6 ماه برای شرکت در آن آماده می‌شدیم. هیئت بزرگی از خاور دور مهمان ما شده بود. وزرای اصلی ایالات ما، وزرای دولت، تجار به خاور دور سفر کردند. حالا من سفر می‌کنم. اطمینان دارم این دیدار جهت جدید، انرژی جدید و سرعت جدیدی به روابط دو کشور خواهد داد"[4]. نخست وزیر هند بطور اخص از امکان اعزام کارگران هندی به خاور دور حرف زد که می‌تواند به توسعه این منطقه کم جمعیت کمک کند.
ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه تقریباً تمام اولین روز همایش با نخست وزیر هند همراهی می‌کرد. پوتین و مودی ابتدا سوار کشتی شده و به محل ساختمان کارخانه کشتی سازی "ستاره" رفتند. توجه به این کارخانه وقتی مفهوم مي‌شود که به یاد آید روسيه سعی دارد زیردریایی هسته‌ای به قیمت بیش از 3 میلیارد دلار را به هند بفروشد، ولی تاکنون نتوانسته از عهده آن برآید. به دنبال بازدید از کارخانه آینده و بطور اخص زیردریایی واقع در محل، سران دو کشور روانه شهرک دانشگاه خاور دور شده و آنجا مذاکره کردند. پس از این مراسم، نخست وزیر هند و رئیس‌جمهور روسیه از نمایشگاه "خیابان خاور دور" بازدید به عمل آوردند. و در این محل هم رئیس‌جمهور روسيه غافل نمانده و سعی داشت بالگردهای روسی را به مهمان هندی بفروشد، ولی جواب مثبت معینی از نارندرا مودی شنیده نشد. مراسم شام هم، چون بالگردها، از طرف نخست وزیر هند (که گیاهخوار است) قبول نشد. روزنامه کمرسانت نتیجه‌گیری می‌کند که با هندی‌ها نه تنها در مورد بالگردها بلکه حتی در مورد صورت غذا توافق حاصل نشد[5].
برغم نتایج ناچیز، روزنامه نزاويسيمايا گازتا بر اساس دادن جایزه "آندری حواری اول" به نخست وزیر هند نتیجه‌گیری می‌کند که روسيه سعی دارد روابط با هند، کشور بزرگ دارای نقش فزاینده در سیاست و اقتصاد جهانی را به سطح بالاتری ارتقاء دهد و اعتراف می‌کند این مأموریت، با توجه به تلاش آمریکا برای جلب هند به مدار خود، کار سهلی نیست. در حال حاضر چین بین کشورهای سرمایه گذاری کننده در خاور دور جای اول را احراز می‌کند. 70 درصد سرمایه گذاری در منطقه از طرف چین انجام مي‌شود. ولی سازمان دهندگان همایش اقتصادی شرقی امسال سعی داشتند آن را به سوی دیگر کشورهای آسیایی، در وهله اول هند، گردش دهند[6].
طبق گزارش سایت کرملین، رئیس‌جمهور روسیه همچنین در چارچوب همایش اقتصادی شرقی با معاون نخست وزیر چین، نخست وزیران ژاپن و مالزی ملاقات داشت. طی ملاقات با مقام چینی، پوتین به ماهیت ویژه روابط دو کشور اشاره نمود. حجم بزرگ روابط دو کشور در حوزه‌های حساس و فوق العاده مهم ماهیت استراتژیک این روابط را تأیید می‌کند. دو کشور همچنین برای تقویت نهادهای بين‌المللي و سامانه‌های امنیتی، در بخش نظامی همکاری کرده و مواضع خود در صحنه بين‌المللي را هماهنگ می‌کنند. مقام چینی بنوبه خود به رشد صادرات محصولات کشاورزی روسيه به چین و بطور اخص سویا اشاره نمود[7].
طبق معمول نخست وزیر سیندزو آبه نماینده ژاپن در همایش اقتصادی شرقی بود. و طبق معمول همکاری اقتصادی و قرارداد صلح طی دیدار وی بررسی شد. صاحبنظران از ملاقات غیر علنی ریاست شرکت نفتی "روس‌نفت" با بزرگترین شرکت‌های ژاپنی بزرگترین انتظارها را دارند.
پوتین طی ملاقات با نخست وزیر ژاپن اعلام نمود بسیاری از ابتکارات طرفین تحقق می‌یابد و روابط دوجانبه باثبات بوده و به شکل پویا پیش می‌رود. پوتین بطور اخص به هیئت بزرگ ژاپنی – بیش از 500 مقام و تاجر – اشاره کرد. سیندزو آبه از پوتین بخاطر کمک به برگزاری موفق اجلاس سران بیست‌گانه در اوساکا قدردانی کرد. آبه بین توافقات اجرا شونده از توافق بازدید ساکنان اسبق جزایر کوریل از قبرستان‌ها در این جزایر و اجرای پروژه‌های بزرگ اقتصادی سخن راند[8].
هیئت آسیای جنوب شرقی در همایش امسال بطور غیرمنتظره بزرگ است. از جمله نخست وزیر مالزی به روسيه سفر می‌کند اما سنگاپور در سطح معاون نخست وزیر حضور یافت. ولی دیدار نخست وزیر مالزی از منطقه ماهیت اولیه دارد در حالی که سنگاپور برای امضای موافقتنامه حوزه بازرگانی آزاد با اتحاد اقتصادی اورآسیا آماده مي‌شود که انتظار می‌رود اول اکتبر در پایتخت ارمنستان امضا شود.
این وقایع توضیح مشخصی دارد: همایش اقتصادی شرقی گسترش می‌یابد و همه برای آن جالب هستند. لئونید پتوخوف مدیر "آژانس جلب سرمایه گذاری" می‌گوید طی 5 سال گذشته مأموریت ایجاد حوزه سرمایه گذاری جذاب در خاور دور بطور کلی حل شده و اینک وقت آن است که "مراکز رشد اقتصادی" در آن به وجود آید. وی می‌گوید "مأموریت ما این است که خروج مردم از منطقه را متوقف کنیم. باید کاری کنیم که مردم وارد این منطقه شوند".
بنظر ایوان زوینکو کارمند علمی مرکز تحقیقات آسیا اقیانوسیه در انستیتوی تاریخ، باستان شناسی و قوم شناسی فرهنگستان علوم روسيه می‌گوید طی 5 سال فعالیت همایش "سه جهش بزرگ" رخ داده است: تعداد گردشگران چینی در منطقه و تقاضای تولیدات صنایع خوراکی و بخش کشاورزی روسيه بطور محسوس رشد کرده است.
بنظر کووروستیکوف، ماهیت "غیرچینی" همایش می‌تواند حاکی از تلاش روسيه برای نمایش دستور کار مستقل خود در آسیا اقیانوسیه، به عنوان جایگزینی برای "یک کمربند - یک راه" چین، باشد. امکان دارد این اوضاع نشانه دور شدن نمایشی روسيه و چین از یکدیگر به منظور درک واکنش طرف مقابل و واکنش‌های بين‌المللي است. بر اساس نتایج همایش اقتصادی شرقی مي‌شود در مورد فایده امر برای هر کدام از طرفین نتیجه‌گیری کرد.
ولی البته گردش از چین به سوی دیگر کشورهای آسیایی کار سهلی نخواهد بود. هیئت چینی در همایش اقتصادی شرقی طبق معمول یکی از بزرگترین هیئت‌ها بود. روزنامه دولتی روسيسکايا گازتا از این نقل می‌کند که امسال دو کشور ساخت دو پل روی رودخانه آمور را به پایان رساندند و صادرات محصولات کشاورزی روسيه به چین بطور چشمگیری رشد کرده است. به گفته نماینده تجاری روسيه در چین، صادرات سویا از روسيه به چین به یک میلیون تن نزدیک شده و او انتظار دارد این رقم طی چند سال آینده تا 4 برابر رشد کند. علت اصلی این رشد اختلاف تجاری چین با آمریکا است. روسيه همچنین صدور گوشت مرغ و شیر به چین را آغاز کرده است.
ولی کار به بخش کشاورزی محدود نمی‌شود. شرکت‌های بزرگ چینی مانند Alibaba و بانک چین در همایش حضور پیدا کردند. برای مثال، حوزه بازرگانی آزاد چین در خاربین متوجه توسعه همکاری با روسيه در بخش فن‌آوریهای پیشرفته، امور مالی و گردشگری است. همچنین کاهش یا معافیت خدمات از مالیات‌ها در نظر است. همه این اقدامات باید به همکاری دو کشور ضربان جدید وارد کند[9].
معاون امور اقتصادی نخست وزیر و وزیر طراحی و مالی کره جنوبی در مصاحبه با روزنامه ايزوستيا[10] می‌گوید این کشور به اتمام هر چه زودتر مذاکره با روسيه در خصوص ایجاد حوزه بازرگانی آزاد در بخش خدمات و سرمایه گذاری‌ها امیدوار است. وی که رئیس هیئت کره جنوبی در همایش اقتصادی شرقی می‌باشد همچنین از روند مذاکره در خصوص تشکیل شبکه برق و خط لوله گاز روسيه و کره سخن راند که باعث شد سئول در مورد تأسیس صندوق سرمایه گذاری مشترک با روسيه برای سرمایه گذاری در تولید مصالح، لوازم یدکی و تجهیزات فکر کند.
بین مراسم داخلی که در چارچوب همایش برگزار شد میتوان به جلسه شورای دولتی روسيه تحت ریاست ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه اشاره کرد. طی این نشست‌ها معمولاً امور توسعه خاور دور بررسی مي‌شود. یکی از امور جالب توجه سخنان رئیس‌جمهور روسیه در پاسخ به اظهارات رئیس منطقه یاقوتیا بود. رئیس منطقه گفت کسانی یک ربع قرن پیش می‌گفتند که روسيه به خاور دور نیاز ندارد (ولادیمیر ژیرینوفسکی رهبر حزب لیبرال دموکرات روسیه چنین فردی بود). پوتین در پاسخ گفت: "نمی‌دانم کدام احمق‌ها چنین گفته‌اند، من نمی‌توانم به این باور کنم"[11].
به گزارش روزنامه کمرسانت، در اولین روز فعالیت همایش به طرق جلب پول ارزان و بلندمدت به منطقه و همچنین رژیم‌های ویژه برای سرمایه گذاری توجه شد. وادیم ژیوولین (Vadim Zhivulin) معاون وزارت توسعه اقتصادی اعلام نمود: "امروز بجای رقابت شرکت‌های مقیم برای راه یافتن به منطقه یا محیط امتیازات مشخص، رژیم‌های ممتاز با یکدیگر وارد رقابت می‌شوند. اغلب این امر باعث مي‌شود امتیازات موجود بیش از پیش تقویت شود". به گفته وی، این نوع رقابت در هر مورد نیست که بر اقتصاد منطقه واگذار کننده امتیاز اثر مناسب می‌گذارد. وجود رژیم‌های ممتاز بسیار باعث مي‌شود آنها برای یکدیگر مشکل ایجاد کنند".
در مجموع، به گفته یوری تروتنف، خاور دور از سال 2013 تاکنون توانسته بیش از 600 میلیارد روبل سرمایه گذاری خارجی جلب کند که 80% آنها سرچشمه روسی داشتند. اما در بخش جلب سرمایه گذاری با توجه به نوسان در بازار سرمایه خصوصی، اینک به جلب سرمایه صندوق‌های سرمایه گذاری و بازنشستگی و شرکت‌های بیمه توجه مي‌شود. میخاییل زادورنوف (Mikhail Zadornov، وزیر دارایی اسبق روسيه) رئیس بانک Otkritye از این حرف زد که دو سوم سرمایه گذاری‌ها در روسيه امروز به حساب امکانات خود شرکت‌های تجاری و 20 تا 25% از بودجه و فقط 10% از طرف بانک‌ها انجام مي‌شود. وی گفت ساختار سرمایه گذاری در دوران شوروی هم چنین بود. به گفته وی، بانک‌ها به وضوح در مورد برنامه‌های توسعه خاور دور و اجرای پروژه‌های  ملی نیاز دارند.
فعلاً، طبق ارزیابی بنگاه رتبه سنجی AKRA، امکانات دولتی سرچشمه اصلی سرمایه گذاری در خاور دور است. در ضمن سرمایه گذاری سرانه در منطقه پایین‌تر از سطح این نمودار در روسيه است. ساخالین (75% سرمایه گذاری‌ها از طرف خارجیان انجام مي‌شود) و استان ماگادان و مناطق یاقوتیا و چوکوتکا (سرمایه گذاری‌های بالا در استخراج نفت و گاز همراه با جمعیت اندک) تنها موارد مستثنی از این قاعده هستند.
در بنگاه رتبه سنجی "اکسپرت ار آ" بنوبه خود به کندی راه افتادن پروژه‌ها در حوزه‌های توسعه پیشتاز و بنادر آزاد توجه مي‌شود. در حوزه‌های توسعه پیشتاز از 31 پروژه اعلام شده فقط 7 پروژه (با 7 میلیارد روبل سرمایه گذاری) و در بنادر آزاد از 51 پروژه فقط 10 پروژه (با ارزش 1,2 میلیارد روبل) به مرحله اجرا گذاشته شده‌اند[12].
این واقعیات فقط ماهیت اقتصادی ندارد. اوضاع منطقه خاور دور برغم مساعی دولت روسيه برای پیشرفت منطقه به منظور متوقف کردن مهاجرت جمعیت آن ثمر نمی‌دهد. آرتیوم لوکین (Artyom Lukin) دانشیار کرسی روابط بین‌المللی دانشگاه فدرال خاور دور می‌گوید سیاست مسکو نسبت به خاور دور اثر مشخص داشته است. تولید صنعتی منطقه سال گذشته 4,4 درصد رشد داشت. ولی این رشد باعث عطف بنیادی در اوضاع اجتماعی اقتصادی خاور دور نشده است. ادامه روند خروج جمعیت از منطقه این واقعیت را اثبات می‌کند. خروج جمعیت از خاور دور در سال 2018 به 30 هزار نفر بالغ شد.  شکست استانداران در انتخابات سال گذشته در دو منطقه خاور دور نمودار احوال بخش محسوس جمعیت آنها بود. اطلاعات مربوط به کاهش سطح فعالیت تجاری هم اثر نگران کننده دارد. برای مثال، سال گذشته تعداد شرکت‌های ثبت شده در ولادیواستوک، پایتخت خاور دور، 15% کاهش داشت.
اجرای پروژه‌های کلان مانند خط لوله نفت سیبری شرقی - اقیانوس آرام ، خط لوله گاز نیروی سیبری یا پایگاه فضایی واستوچنی باعث رشد تولید ناخالص منطقه شده ولی بر اوضاع جمعیت اثر نمی‌گذارد[13].
 
سخنرانی رئیس‌جمهور روسیه در همایش اقتصادی شرقی
سخنرانی رئیس‌جمهور روسیه در جلسه همایش اقتصادی شرقی مهم‌ترین واقعه طی این اجلاس تلقی مي‌شود. رئیس‌جمهور روسیه در سخنرانی امروز گفت ذخایر هنگفت منابع طبیعی و امکانات لجستیک مانند راه دریایی شمال و دیگر راه‌های سراسری اورآسیا از امتیازات رقابتی منطقه و البته همسایگی با آسیا اقیانوسیه می‌باشد. رهبری روسيه در این رابطه از سال 2000 بطور اخص به باز بودن این منطقه و همگرایی آن با آسیا اقیانوسیه توجه داشته است.
نیل به باز بودن منطقه بدون توسعه روابط با کشورهای همسایه ممکن نبود. پوتین  از توسعه روابط با هند، چین، کره جنوبی، مالزی، مغولستان، ژاپن یاد کرد.
پوتین گفت مساعی حکومت طی یک و نیم دهه گذشته باعث شده راه برای انتقال خاور دور به مسیر رشد پیشتاز باز شود. البته درک مي‌شود که هنوز کار بسیاری در پیش است، ولی کار بسیاری هم انجام شده است. پوتین در این رابطه از ایجاد 20 منطقه توسعه اقتصادی پیشتاز، ثبت 369 شرکت مقیم این منطقه و امضای موافقتنامه‌هایی به مبلغ 2,5 تریلیون روبل و تعهد ایجاد 60 هزار شغل جدید حرف زد. این شرکت‌ها قبلا 345 میلیارد روبل سرمایه گذاری کرده و 20 هزار شغل جدید به وجود آورده‌اند. 1404 شرکت مقیم از امتیازات بندر آزاد ولادیواستوک استفاده و موافقتنامه‌هایی به مبلغ 700 میلیارد روبل امضا کرده‌اند و قبلاً 95 میلیارد روبل سرمایه گذاری شده است.
در مجموع از سال 2015 به بعد 612 میلیارد روبل سرمایه گذاری شده و 39 هزار شغل جدید به وجود آمده است. در نتیجه تولید صنعتی خاور دور طی 5 سال قریب به 23 درصد رشد کرده که 3 برابر بیش از نمودار کلی روسيه است.
رئیس‌جمهور روسیه همچنین از این حرف زد که بدون مردم و بدون همت آنها نیل به مقاصد دولتی میسر نمی‌شود. در نتیجه مساعی بکار گرفته شده سطح مهاجرت جمعیت از منطقه از سال 2005 تاکنون دو برابر کاهش داشته است. ولی این دستآورد کافی نیست.  در این رابطه بطور اخص باید به جوانان توجه شود. پوتین اعلام نمود درصد بهره وام مسکن برای خانواده‌های جوان در خاور دور در حدود 2 درصد تعیین مي‌شود. وی گفت هدف از این اقدام جلب کارکنان ماهر به  خاور دور می‌باشد زیرا این امر ضروری برای توسعه منطقه است.
سامانه بهداشتی منطقه باید معاصر و در دسترس باشد. اقدام دیگر – ساخت مجتمع فرهنگی آموزشی و موزه‌ای - متوجه توسعه بخش آموزش و پرورش و فرهنگی و فضای انسانی است. همچنین باید به کودکان منطقه امکان کسب تحصیلات معاصر و مرغوب داده شود. باید روند دادن شهریه برای کسب حرفه‌های مورد نیاز گسترش یابد. باید به ارتقاء سطح مجازی کردن تحصیلات هم توجه شود.
در بخش توسعه فن‌آوریهای پیشرفته رئیس‌جمهور روسیه پیشنهاد کرد صندوق سرمایه گذاری‌های ریسک دار در خاورمیانه ایجاد شود.
پوتین همچنین از ضرورت ایجاد مرکز گردشگری طبیعی جهانی در خاور دور سخن راند. هم اکنون طبیعت فریبای منطقه صدها هزار گردشگر را جلب می‌کند. باید برای توسعه مشارکت بخش‌های دولتی و خصوصی در حوزه گردشگری اقدام کرده و همچنین برای تسهیل ورود گردشگران از روادیدهای الکترونیک استفاده شود. شبکه راه‌های هوایی منطقه توسعه داده شده و 40 فرودگاه منطقه تا سال 2024 بازسازی مي‌شود.
 
سخن آخر
خاور دور در روسيه امروز منطقه گسترده‌ای است که مناطق کشور از سواحل اقیانوس آرام تا دریاچه بایکال را در بر می‌گیرد و اخیراً مناطق شمالگان هم به آن الحاق شد. رهبری روسيه سعی دارد از خالی شدن این مناطق جلوگیری کند که ثروت‌های طبیعی عظیم آن از پایه‌های اصلی اقتصاد کشور می‌باشد. بخش اعظم نفت و گاز روسيه در این اراضی استخراج مي‌شود.
ولی جمعیت منطقه از این ثروت‌ها بی نصیب مانده، سطح زندگی، زیرساخت، بهداشت و تحصیل در آن فوق العاده پایین بوده، و به همین دلیل جمعیت و بطور اخص جوانان سعی بر عزیمت از آن دارند.
اینها اموری است که رئیس‌جمهور روسیه هم به آنها اعتراف می‌کند. همزمان در سخنرانی وی از دادن امتیاز جدی به مردم منطقه حرفی در کار نیست. دادن وام مسکن با درصد پایین نمی‌تواند مشکلات مردم را حل و جوانان را از عزیمت از منطقه منصرف کند. رئیس‌جمهور روسیه از ضرورت توجه به مردم حرف می‌زند ولی اقدامات پیشنهادی که اساساً از طرف دولت انجام مي‌شود نمی‌تواند باعث رونق یافتن اوضاع منطقه شود. پیشنهادهایی چون بهبود سطح زندگی و بهداشت و آموزش و پرورش طی تمام دوران حکومت پوتین تکرار شده ولی اجرای آنها سابقاً هم جریان چندان رضایت بخش نداشت و در اوضاع اقتصادی ناجور کنونی تحقق آنها دشوارتر مي‌شود.
بیهوده نیست که حتی در مقاله صاحبنظران در سایت وابسته به دولت روسيه هم از این سخن می‌رود که برغم بهبود اندک اوضاع، تغییر عاطفی رخ نداده، سرمایه گذاران، اعم از داخلی یا خارجی، به منطقه روانه نشده‌اند، و پروژه‌های کلان به مبلغ دهها میلیارد دلار چون خط لوله گاز نیروی سیبری یا خط لوله سیبری شرقی - اقیانوس آرام که تولید ناخالص منطقه بر اساس آنها رشد می‌کند، بر اوضاع مردم منطقه اثر مثبت نمی‌گذارد.
همایش اقتصادی شرقی که رئیس‌جمهور روسیه برای جلب سرمایه گذاران خارجی به منطقه طراحی کرده در واقع نتوانسته این مأموریت را انجام دهد و آماری که فوقاً از آنها یاد شد این را اثبات می‌کند. حضور سران کشورهای مختلف در این همایش بیشتر از نقطه نظر پرستیژ اثر گذار است تا ورود سرمایه گذاران خارجی به کشور.
 

 

 

تهران - خیابان ولیعصر - بالاتر از پارک ساعی - کوچه امینی - پلاک 2 - واحد 6

تلفن: 88770586 - 021

دورنگار: 88792496- 021

رایانامه: editor@iras.ir

The Institute for Iran-Eurasia Studies (IRAS), Unit 6, No. 2, Amini Alley, Vali-e-Asr St.,
Tehran, I.R. IRAN.

Tel: +98 21 88 77 0586

Fax: +98 21 88 79 2496

Email: editor@iras.ir