با داشتن کلیساهای قرونوسطایی، بلوکهای آپارتمانی بروسالیستی، کوهستانهای پهناور و بارهای کوچک و کمنور شبیه صحنههای فیلمهای تارانتینو، کشور گرجستان در سالهای اخیر در نقشهای متنوعی ظاهر شده است.
در F9، نهمین فیلم از مجموعه Fast & Furious، پایتخت این کشور، تفلیس، پسزمینهٔ یک تعقیبوگریز پرسرعت بود؛ جایی که خودروهای غول پیکر آمریکایی از کنار ساختمان اپرای باشکوه، پارلمان و میدان آزادی — که نمادی قدرتمند از گسست گرجستان از حاکمیت شوروی است — عبور میکردند و همزمان یک بالگرد بر فراز شهر غرش میکرد.
سریال Drops of God از اپلتیوی، برای روایت ماجرای فراقارهای خود دربارهٔ شراب و میراث، از تاکستانهای مهآلود و قلههای سر به فلک کشیدهٔ این کشور بهره گرفت.
فیلم بالیوودی Gunjan Saxena: The Kargil Girl نیز برای بازآفرینی چشمانداز ناهموار منطقهٔ کارگیل هند، از منطقهٔ مرتفع و کوهستانی کازبگی در شمالشرق گرجستان استفاده کرد.
تاتیا بیدزیناشویلی، مدیر «فیلم در گرجستان» — یک نهاد دولتی که با هدف جذب تولیدات داخلی و بینالمللی ایجاد شده — میگوید: «گرجستان میخواهد هالیوود قفقاز شود. برخی فکر میکنند گرجستان شبیه زیمبابوه است، اما وقتی به اینجا میآیند، متوجه میشوند ما یک کشور مدرن، سرزنده و اروپایی هستیم.»
گرجستان، کشوری کمتر از چهار میلیون نفر با فرهنگی غنی و چشماندازهای دیدنی که میان اروپای شرقی و آسیای غربی قرار گرفته، توانسته است پای تولیدات سینمایی از لسآنجلس تا برلین را به خاک خود باز کند. این کشور بر میراث فیلمسازی خود که در دوران اتحاد شوروی شکوفا شد — زمانی که استودیوی دولتی «فیلم استودیوی گرجستان» (با نام اولیهٔ «کارتولی فیلمی»، تأسیس ۱۹۲۱) هر سال دهها فیلم تولید میکرد — تکیه زده است.
در ظاهر، پیشنهاد گرجستان بسیار جذاب است:
- مشوقهای مالی قدرتمند از جمله بازپرداخت نقدی تا ۲۵ درصد هزینههای واجد شرایط؛
- یک اکوسیستم حرفهای با عوامل باتجربه؛
- خدمات یکپارچه برای لوکیشنیابی و صدور مجوزها؛
- و محیط شهری و طبیعی متنوع.
ایراکل مکاتساریا، مجری تلویزیونی گرجی ساکن تفلیس — که در نسخهٔ اوکراینی The Bachelor بازی کرده و مالک شرکت «Maq Entertainment» است — میگوید: «در گرجستان، شما میتوانید ظرف سه تا چهار ساعت از کوههای برفی به ساحلهای آفتابی یا جنگلها برسید.»
با وجود همهٔ این مزایا، جاهطلبی سینمایی گرجستان با بیثباتی سیاسی تحت فشار قرار گرفته است. به گفتهٔ آنان، دولت صداهای مخالف را سرکوب کرده و احزاب اپوزیسیون و رسانههای مستقل با فشار فزاینده روبهرو شدهاند.
آنا خازارادزه، یکی از بنیانگذاران شرکت «۱۹۹۱ Productions» که دفتر آن در تفلیس و لندن است و پروژهٔ در دست تولیدشان فیلم Tear Gas — داستان بلوغ یک دختر ۱۶ ساله و خانوادهاش در میان اعتراضات ضد دولتی — میگوید: «گرجستان کشور دوستدار فیلم است، اما دوستان ما هم در همین کشور بازداشت میشوند؛ این واقعیت امروز ماست.»
در مقابل، بیدزیناشویلی از «فیلم در گرجستان» معتقد است یک دولت متمرکز و آمادهٔ همکاری، مزیتی برای تولیدات سینمایی است. او میگوید در سال ۲۰۱۹، هنگامی که F9 خواست سکانس معروف تعقیبوگریز خود را در مرکز تفلیس فیلمبرداری کند، شهر برای نزدیک به یک هفته خیابان روستاولی — معادل بستهشدنشانزهلیزهٔ پاریس — و بیش از دوازده خیابان مجاور را بهطور کامل مسدود کرد.
او میافزاید: «اگر یک تولید به ۲۰ هزار سیاهیلشکر نیاز داشته باشد، ما میتوانیم آن را فراهم کنیم، همراه با مجوزهایی که در کشورهای دیگر هفتهها یا ماهها طول میکشد.»
مکاتساریا از Maq Entertainment میگوید هنگام لوکیشنیابی برای سریال Special Ops — یک سریال جاسوسی هندی محصول ۲۰۲۰ — گرجستان اجازه داد چندین صحنه با دهها سیاهیلشکر در نزدیکی منطقهٔ فوقامنیتی فرودگاه بینالمللی تفلیس فیلمبرداری شود.
با وجود تظاهرات روزانه در حوالی میدان آزادی در اواخر ۲۰۲۴، فیلم آمریکایی Hotel Tehran — یک تریلر با بازی لیام نیسون دربارهٔ مأموران سابق سیا — فیلمبرداری در مرکز تفلیس را ادامه داد و مقامات محلی به ایمنسازی صحنههای فیلم کمک کردند.
بیدزیناشویلی میگوید: «هرکس گرجستان و تاریخ ما را بشناسد میداند که ما صد سال است درگیر اعتراضات هستیم، اما زندگی ادامه دارد.»
با این حال، مکاتساریا اشاره میکند که Special Ops با وجود تنشها در نزدیکی مرز آبخازیا فیلمبرداری شد؛ جایی که با استفاده از پهپاد و بالگرد، نمایی گسترده از سد ۸۹۰ فوتی انگوری — یکی از بلندترین سدهای قوسی جهان — ثبت گردید.
تاریخ پیچیدهٔ گرجستان با روسیه همچنان نقشی پررنگ در حافظهٔ جمعی این کشور دارد و الهامبخش پروژههای مطرح سینمایی است. یکی از این آثار، فیلم Young Stalin است که قرار است سال آینده اکران شود؛ یک تولید مشترک بریتانیایی–گرجی که بخشی از آن در گرجستان فیلمبرداری شده است. گرجستان با توجه به اینکه زادگاه استالین است — او در شهر گوری در شرق کشور به دنیا آمد — پسزمینهای مناسب برای روایت سالهای اولیهٔ زندگی این دیکتاتور است که سایهای سنگین بر قرن بیستم انداخت.
با وجود محافظهکاری اجتماعی گرجستان، این کشور میزبان تولیدات خارجی با موضوعات جنجالی نیز بوده است؛ هرچند فیلمهای مرتبط با LGBTQ+ به دلیل قانون سال ۲۰۲۴ که بهطور گسترده بهعنوان محدودکنندهٔ این گروه شناخته میشود، در داخل با دشواریهای توزیع روبهرو هستند.
درام احساسی Crossing (۲۰۲۴) به کارگردانی فیلمساز سرشناس سوئدی، لووان آکین، در شهر ساحلی باتومی فیلمبرداری شد؛ فیلمی دربارهٔ معلم بازنشستهای که در جستوجوی خواهرزادهٔ ترنسجندر خود است. خازارادزه میگوید فیلم بدون هیچ اختلالی در گرجستان فیلمبرداری شد و در سطح بینالمللی تحسین شد، اما در گرجستان به دلیل احساسات ضد LGBTQ+ پیدا کردن پخشکننده کار دشواری بود.
گرجستان همچنین مکان جایگزینی برای فیلمهایی بوده که فیلمبرداری در لوکیشن اصلی آنها دشوار است.
در فیلم Girls of the Sun که در سال ۲۰۱۸ در جشنوارهٔ کن رقابت کرد، گرجستان بهجای اقلیم کردستان عراق استفاده شد: یک پایگاه هوایی متروکهٔ شوروی در وازیانی تبدیل به شهری جنگزده شد که در آن یک گردان زن کرد برای بازپسگیری خانهشان از داعش میجنگید. برای واقعیتر شدن صحنهها، دولت گرجستان وسایل نقلیهٔ نظامی در اختیار گروه تولید قرار داد.
امروز شرکتهای خصوصی چون «۲۰ Steps Production»، «Industria Films» و «Maq Entertainment» خدمات کامل پیشتولید و پستولید — از اجارهٔ تجهیزات تا طراحی صحنه و انتخاب بازیگر — ارائه میدهند؛ هرچند به گفتهٔ تهیهکنندگان، یافتن سالنهای بزرگ صداگذاری هنوز چالشی جدی است.
فراتر از همهٔ اینها، فرهنگ مهماننوازی مشهور گرجستان نیز میتواند مدیران هالیوود و کارگردانان A-list را مجذوب خود کند؛ از ویلاهای تاریخی تبدیلشده به اقامتگاههای لوکس گرفته تا غذاهای محلی بینظیر همچون خینکالی (دامپلینگ گرجی) و خاچاپوری (نان پنیری گرجی) که آشپزی این کشور را در فهرست نادیدهگرفتهشدهترین آشپزخانههای جهان قرار داده است.









