یکی از سیاست‌های چین، شناسایی دیپلماتیک دیگر کشورها از موضع چین است که تنها یک دولت چین در جمهوری خلق چین (PRC) وجود دارد، اگرچه تایوان – که خود را جمهوری چین (RoC) می‌نامد – از سال ۱۹۴۹ مستقل از جمهوری خلق چین اداره می‌شود. پکن ادعا می‌کند که تنها “یک چین” وجود دارد و تایوان بخشی از آن است. این کشور جمهوری خلق چین را تنها دولت قانونی چین می‌داند، رویکردی که آن را اصل چین واحد می‌نامد، و به دنبال «اتحاد» نهایی تایوان با سرزمین اصلی است.
سیاست «چین واحد» هند به موضع آن در به رسمیت شناختن جمهوری خلق چین (PRC) به عنوان تنها دولت قانونی چین و عدم به رسمیت شناختن تایوان به عنوان یک کشور مستقل اشاره دارد. سیاست چین واحد برای اولین بار توسط هند در سال ۱۹۴۹ زمانی که با پیش شرط چین برای برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور موافقت کرد، عملی شد. در آن زمان، این سیاست به عنوان راهی برای هند در نظر گرفته می‌شد تا حاکمیت خود را پس از استقلال نشان دهد و تعهد خود را به عدم تعهد و ضد استعمار نشان دهد. همچنین حمایت هند از اصل تعیین سرنوشت و مخالفت آن با تجزیه چین را منعکس می‌کند. این سیاست برای چندین دهه سنگ بنای سیاست خارجی هند در قبال چین بوده است، اما در سال‌های اخیر درخواست‌هایی برای بازنگری این سیاست با توجه به تغییر پویایی‌های ژئوپلیتیکی مطرح شده است.
در طول سال‌ها، سیاست چین واحد نقش مهمی در حفظ ثبات در روابط هند و چین ایفا کرده است، حتی اگر هر دو کشور به روش‌های مختلف رشد کرده و تغییر کرده‌اند. این سیاست از تنش بین دو کشور بر سر موضوع تایوان جلوگیری کرده و به هر دو کشور اجازه داده است تا بر موضوعات مبرم‌تری مانند تجارت، امنیت و ثبات منطقه‌ای تمرکز کنند.
با این حال، تغییر پویایی‌های ژئوپلیتیکی منجر به درخواست از هند برای بازنگری مجدد سیاست چین واحد شده است. دلایل این امر عبارتند از:
- بی اعتنایی مداوم چین به نگرانی‌های اصلی هند
- ظهور تایوان به عنوان یک قدرت بزرگ اقتصادی و فناوری جهانی
- قاطعیت نظامی فزاینده و ادعاهای ارضی چین
- روابط اقتصادی و استراتژیک رو به رشد هند با ایالات متحده
- نیاز هند به دفاع از استقلال و دفاع از منافع خود در منطقه
در حالی که هند سیاست چین واحد را به رسمیت شناخت، واکنش متقابل در قالب «سیاست هند واحد»[i] از طرف چین وجود ندارد. چین انتظار داشت که هند تبت را به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از چین به رسمیت بشناسد و سیاست چین واحد را بپذیرد و هند این کار را بدون قید و شرط انجام داد. در یک موضع ناامید کننده برای هند، چین همچنان از جامو و کشمیر (J&K) و آروناچال پرادش به عنوان مناطق مورد مناقشه یاد می‌کند. چین از طریق موضع خود در مورد PoK، جامو و کشمیر (Aksai Chin)، آروناچال پرادش، رد و صدور روادید منگنه شده stapled visa برای برخی از شهروندان هندی و تعداد زیادی درگیری در LAC در لاداخ و آروناچال پرادش، همیشه به حاکمیت هند بی اعتنا بوده است. آخرین اقدام از این دست، انتقاد از لغو ماده ۳۷۰ توسط هند است که وضعیت ویژه اعطا شده به ایالت J&K هند را پس گرفت.
چین همواره در قبال حمایت پاکستان از تروریسم و فعالیت‌های ضد هند سکوت قاطعانه خود را حفظ کرده و همواره از پاکستان در مجامع مختلف بین‌المللی حمایت کرده است. حمایت چین شامل جلوگیری از پیشنهاد هند در شورای امنیت سازمان ملل برای اعلام مسعود ازهر به عنوان تروریست بین المللی و همچنین حمایت از پاکستان در گروه ویژه اقدام مالی (FATF) بود. روابط هسته‌ای و نظامی چین با پاکستان و حمایت آن از پاکستان در مناقشاتش با هند را می‌توان به عنوان بهره‌برداری از اختلافات پاکستان با هند برای تامین منافع خود چین دانست. در حالی که هند از چین برای عضویت دائمی در شورای امنیت سازمان ملل حمایت کرد، چین در واکنش متقابل نسبت به هند ناکام بوده است و هر کاری که ممکن است برای دور نگه داشتن هند از گروه تامین کنندگان هسته‌ای انجام داده است.
ظهور تایوان به عنوان یک قدرت بزرگ اقتصادی و تکنولوژیکی جهانی منجر به درخواست از هند برای تجدید نظر در سیاست چین واحد شده است. تایوان در حال حاضر یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است و بازیگر مهمی در صنعت فناوری جهانی است. این امر منجر به درخواست از هند برای تعامل بیشتر با تایوان و به رسمیت شناختن وضعیت آن به عنوان یک کشور مستقل شده است.
قاطعیت نظامی فزاینده و ادعاهای ارضی چین همچنین منجر به درخواست از هند برای بازنگری مجدد سیاست چین واحد شده است. ادعاهای ارضی چین در دریای چین جنوبی و ساخت جزایر مصنوعی در این منطقه باعث نگرانی و مخالفت‌های گسترده شده است. بسیاری از کشورها از چین خواسته اند تا به حقوق سایر کشورهای منطقه احترام بگذارد. هند نیز نگران ادعاهای ارضی چین بوده و به دنبال دفاع از منافع خود در منطقه از جمله ادعاهای ارضی خود در هیمالیا بوده است.
روابط اقتصادی و استراتژیک رو به رشد هند با ایالات متحده (ایالات متحده) همچنین به درخواست از هند برای تجدید نظر در سیاست چین واحد منجر شده است. هند در سال‌های اخیر به دنبال تعمیق روابط اقتصادی و استراتژیک خود با ایالات متحده بوده است تا بتواند نفوذ فزاینده چین در منطقه را متعادل کند. این امر منجر به درخواست از هند برای همسویی بیشتر با ایالات متحده و متحدانش شده است که ممکن است نیاز به بازنگری در سیاست چین واحد داشته باشد.
در نهایت، نیاز است که هند استقلال خود را اعلام کند و از منافع خود در منطقه دفاع کند. هند به خودی خود یک قدرت رو به رشد است و علاقه فزاینده ای به حفظ ثبات و صلح در منطقه دارد. با این حال، روابط نزدیک آن با چین، همانطور که در سیاست چین واحد تعریف شده است، به این نگرانی منجر شده است که هند به طور کامل قادر به دفاع از استقلال و دفاع از منافع خود نیست.
پیامدهای بالقوه بازنگری سیاست چین واحد هند مهم و پیچیده است. از یک سو، می‌تواند منجر به افزایش تنش بین هند و چین شود و به طور بالقوه ثبات منطقه و نظم جهانی گسترده تر را به خطر بیندازد. از سوی دیگر، می‌تواند اهرم و قدرت چانه زنی بیشتری را در رابطه با چین در اختیار هند قرار دهد و به هند اجازه دهد تا به طور مؤثرتری از منافع خود دفاع کند و استقلال خود را اعلام کند.
هند برای دفاع موثر از منافع خود و اعلام استقلال خود باید طیف وسیعی از گزینه‌ها را در نظر بگیرد، از جمله تقویت روابط اقتصادی، سیاسی و نظامی خود با دیگر قدرت‌های منطقه ای مانند ژاپن، استرالیا و کشورهای آسه آن و همچنین با کشورهای آسیای جنوب شرقی. ایالات متحده و متحدانش. این به مقابله با نفوذ فزاینده چین در منطقه کمک می‌کند و بستر قوی تری را برای هند فراهم می‌کند تا از منافع خود دفاع کند و استقلال خود را اعلام کند.
در عین حال، هند همچنین باید به تعامل سازنده و همکاری با چین ادامه دهد و به دنبال حل اختلافات از طریق گفتگو و مذاکره و همکاری برای مقابله با چالش‌های منطقه ای و جهانی باشد. هند و چین سابقه طولانی در روابط فرهنگی، اقتصادی و استراتژیک دارند و هر دو کشور از یک رابطه پایدار و همکاری سود زیادی دارند.
با توجه به موضع چین در مورد سیاست هند واحد، نیاز مبرمی به بازنگری موضع هند در مورد سیاست چین واحد وجود دارد تا از منافع هند و حاکمیت آن محافظت شود، توسعه طلبی چین مهار شود. این همچنین زمینه بازی برابر را به ویژه در زمینه‌های همکاری اقتصادی و کسری تجاری ایجاد می‌کند، زیرا برخی اهرم‌ها برای هند در مذاکرات با چین در دسترس است. زمان آن فرا رسیده است که هند در سیاست “چین واحد” خود را بازنگری و تجدید نظر کند و از خطوط گسل جغرافیایی، قومی و اقتصادی چین مانند هنگ کنگ، تایوان، تبت و سین کیانگ استفاده کند.
[i] عبارت “سیاست هند واحد” برای اولین بار توسط سوشما سواراج، وزیر خارجه وقت، در جریان گفتگو با همتای چینی خود، وانگ یی، در سفر به هند در ژوئن ۲۰۱۴ بیان شد.
