خلاصه اجرایی
- اصطلاح “احیای اثربخشی” به این نتیجه اشاره دارد که ایالات متحده پس از خروج یک جانبه خود از برجام به طور کامل به آن بازگردد و سپس به موازات بازگشت به برجام و پیروی کامل از مفاد آن، به رفع آثار اقداماتی بپردازد که مغایر با برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد بوده‌اند.
- تقریباً همه اقدامات ایالات متحده از زمان خروج از توافق و همچنین اقداماتی که تهران در واکنش به این امر صورت داده، قابل بازگشت هستند.
- واشینگتن و تهران، در صورت وجود اراده سیاسی کافی از جانب هر دو طرف، می‌توانند مسئله غرامت که توسط ایران مطرح شده را حل و فصل کنند.
- یکی از عناصر اصلی موفقیت در مذاکرات برجام تصمیم همه طرف‌ها برای تمرکز بر مسئله برنامه هسته‌ای ایران و جدا کردن آن از مسائل منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران بود.
- برخی جنبه‌های خاص نیز وجود دارند که بازگشت به وضعیت قبل از خروج آمریکا از برجام را غیر ممکن می‌سازند. این موارد شامل ارتقای دانش فنی و مهندسی در مورد سانتریفیوژها و نیز تخصصی است که ایران در نتیجه فعالیت‌های تحقیق و توسعه طی این دوره کسب کرده است.
- برداشتن برخی از تحریم‌های “غیر هسته‌ای” (که مستقیماً با برجام مرتبط نیستند) همچنین ممکن است به دلایل سیاسی داخلی امریکا کاملاً غیرممکن باشد. این امر نیازمند رویکردی انعطاف‌پذیر از جانب واشینگتن و نیز تهران خواهد بود.
- یکی از عدم قطعیت‌هایی که ممکن است مانع احیای کامل اثربخشی برجام بشود عدم اطمینان نسبت به توانایی جو بایدن و تیم ریاست جمهوری جدید او برای مقاومت در برابر تلاش‌هایی است که به منظور وادار کردن آنان برای کنار گذاشتن این هدف یا مشروط کردن آن به پیش شرط‌های غیرممکن صورت می‌گیرد.
- تهران آماده دادن امتیازات بیشتر در خصوص تغییر شرایط برجام نیست. دادن این امتیازات بیشتر سبب افول فوری جایگاه سیاسی روحانی، ظریف و گروه‌های سیاسی تحت رهبری آنان، به رغم منافع اقتصادی احتمالی خواهد شد.
- تاکتیک “دادن امتیازات بیشتر در ازای گرفتن امتیازات بیشتر” ممکن است در دولت بعدی ایران امکان پذیر شود.
- هر گونه بحثی در خصوص ابعاد مختلف برجام باید پس از احیای اثربخشی آن و نه قبل از آن صورت گیرد.
- نباید برای این ایده اعتباری قائل شد که به نوعی بازگشت ایالات متحده و ایران به نسخه “کوتاه شده” برجام (تحت عنوان “برجام کوچکتر”) آسان‌تر خواهد بود.
- دیگر اعضای برجام می‌توانند از طریق کمک به آغاز و سازماندهی گفتگوها بین همه طرف‌های توافق؛ تعقیب فعالیت‌های اقتصادی مشترک و موثر با ایران؛ کمک از طریق اقدامات عملی برای منطبق ساختن برنامه هسته‌ای ایران با مفاد برجام، در فرایند احیای آن مشارکت داشته باشند.
- روسیه به دنبال احیای کامل اثربخشی برجام می‌باشد، و ما معتقدیم که روسیه آماده ارائه کمک فعال در تسهیل گفتگوهای لازم برای بازگشت کامل به اجرای همه تعهدات برجام می‌باشد.
