#اختصاصی
به قلم: سید باسم رضا، مشاور مرکز مطالعات چین و پاکستان (CPSC)
پیشرفت‌های اخیر در فاز دوم کریدور اقتصادی چین پاکستان نشان دهنده پیشرفت عمده در همکاری دوجانبه چین و پاکستان است. دیپلمات‌های چینی در نشست‌های اخیر و محافل عمومی تاکید کرده‌اند که تسریع کار در مرحله دوم نشان‌دهنده تعهد هر دو کشور به تحقق چشم‌انداز مشترکشان از آینده‌ای روشن است. علاوه بر این، معرفی پنج کریدور جدید – مانند کریدور اطلاعات، کریدور ایجاد شغل، نوآوری، انرژی سبز، و توسعه منطقهای فراگیر- تنوع استراتژیک CPEC را فراتر از پروژه‌های زیرساختی سنتی نشان می‌دهد. کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) در زمینه روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقهای از اهمیت بالایی برخوردار است.
تأثیرگذاری بالقوه CPEC فراتر از روابط دوجانبه است، زیرا شبکه زیرساختی گسترده آن توانایی بهبود اتصال منطقهای و ارتقای رشد اقتصادی در جنوب آسیا، آسیای مرکزی و غرب آسیا را دارد. CPEC پروژه شاخص طرح کمربند و جاده(BRI) رئیس جمهور شی جین پینگ است.
دیپلمات‌های چینی بر تعهد خود برای تسریع این پروژه و بر پیشرفت سریع فاز دوم CPEC تاکید کردند. این نشان دهنده تعهد چین به تقویت شراکت استراتژیک خود با پاکستان از طریق همکاری‌های اقتصادی ملموس است. علاوه بر این، بر اساس تفاهمات به دست آمده بین پاکستان و چین، مرحله دوم تسریع خواهد شد و یک گروه کاری که وظیفه ایجاد پنج کریدور اقتصادی جدید را دارد، ایجاد خواهد شد.
این همکاری زمانی مؤثرتر و ماندگارتر می‌شود که پروژه‌های CPEC با اولویت‌های ملی پاکستان، که شامل برنامه‌های مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر، نوآوری و توسعه شغلی است، ادغام شوند. علاوه بر این، نیاز به ایجاد اسناد مفهومی برای هر کریدور از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا ایجاد یک نقشه راه استراتژیک شفافیت را ممکن می‌سازد که و جهت اجرا را مشخص می‌کند. در این راستا، طرحی به خوبی از سوی وزیر برنامه‌ریزی پاکستان برای بهینه سازی عملکرد مناطق ویژه اقتصادی (SEZ) ارائه شده است. با استفاده از مدل “یک به علاوه چهار” به عنوان راهنما، این استراتژی هر منطقه اقتصادی در پاکستان را با یک استان چین، یک گروه صنعتی برای ایجاد خوشه‌های تخصصی در SEZها، یک SEZ چین برای ارائه کمک‌های فنی و یک شرکت دولتی جفت می‌کند. مناطق ویژه اقتصادی می‌توانند از منابع و تجربیات چین و پاکستان از طریق این چارچوب همکاری استفاده کنند و یک محیط مساعد برای سرمایه‌گذاری و توسعه اقتصادی ایجاد کنند. این چارچوب‌های تعاونی تأثیر قابل توجهی بر توانایی پاکستان برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) و تسریع رشد اقتصادی خواهد داشت. از طریق همکاری با چین، پاکستان می‌تواند کارایی SEZها را افزایش دهد و خوشه‌های خاص صنعت را ایجاد کند که نوآوری و صرفه جویی را تحریک می‌کند. علاوه بر این، پاکستان با همسو کردن توسعه SEZ با ابتکار کمربند و جاده چین و CPEC، از چشم‌اندازهای تجاری و ارتباطات منطقهای بهبود یافته سود خواهد برد و توسعه اقتصادی را بیشتر تقویت می‌کند. مزیت‌های اقتصادی قابل توجهی برای چین و پاکستان در تسریع فاز دوم CPEC وجود دارد. اولاً، با ساخت و مدیریت پروژه‌های زیربنایی، به‌ویژه در صنایعی مانند ساخت‌وساز، لجستیک و خدمات، CPEC می‌تواند باعث ایجاد شغل شود. دوم، CPEC ممکن است به هر دو کشور کمک کند تا صنایع نوآورانه و نیروی کار ماهر را با تشویق نوآوری از طریق انتقال فناوری و همکاری رشد دهند. ثالثاً، فاز دوم می‌تواند ظرفیت‌های صادراتی را با کاهش هزینه‌های تجاری و افزایش ارتباطات افزایش دهد و به شرکت‌ها دسترسی بیشتری به بازارها بدهد.
در این زمینه، مهم است که از چالش‌ها نیز آگاه باشیم. مسائل امنیتی، مانند حملات اخیر به شهروندان چینی پاکستان، ممکن است پیشرفت سریع CPEC را مختل کند. مقامات پاکستانی و چینی تلاش‌های مشترکی را برای مقابله با چالش‌های امنیتی انجام می‌دهند.
علاوه بر این، در مورد سرمایه‌گذاری و مدیریت مالی، یک تمرکز استراتژیک حیاتی، ساده کردن فرآیندهای سرمایه‌گذاری از طریق ایجاد شورای تسهیل سرمایه گذاری ویژه (SIFC) است که در ژوئن ۲۰۲۳ پیشنهاد شد. مشارکت مشاوران جهانی باید به شدت از مقررات مربوطه پیروی کند. نخست وزیر پاکستان بر استفاده از نیروی کار ماهر کشور برای دستیابی به اهداف استراتژیک تاکید کرد. اهداف استراتژیک کلیدی در پنج سال آینده شامل کاهش بار بدهی خارجی، افزایش تولید ناخالص داخلی، تقویت ایجاد شغل، پیشرفت بخش‌های کشاورزی و فناوری اطلاعات، اجرای اصلاحات در بخش انرژی و مهار قاچاق است. هدف این طرح‌ها سوق دادن کشور به سوی خوداتکایی و خودکفایی و متحول کردن اقتصاد است. پرداختن به موانع ساختاری، زیرساخت‌های ناکافی، و کمبود پرسنل آموزش‌دیده، در کنار مسائل مربوط به ناتوانی و ناکارآمدی، برای دستیابی به ثبات اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و رشد پایدار در آینده قابل پیش‌بینی ضروری است.
علاوه بر این، ایجاد تعادل بین مسئولیت اجتماعی، پایداری زیست محیطی و رونق اقتصادی نیز حیاتی است. گسترش سریع CPEC باید اقدامات پایدار را در اولویت قرار دهد و اثرات زیست محیطی مانند آلودگی و تخریب زیستگاه را در نظر بگیرد. مسئولیت اجتماعی همچنین به معنای اطمینان از رسیدن منافع اقتصادی CPEC به جوامع محلی از طریق شیوه‌های کار منصفانه، پروژه‌های توسعه جامعه، و برنامه‌های حفاظت از فرهنگ است. دستیابی به این تعادل برای به حداکثر رساندن مزایای بلند مدت CPEC و در عین حال کاهش اثرات منفی آن بر محیط زیست و مردم بسیار مهم است. در پایان، CPEC از طریق ارتقای همکاری‌های تجاری و اقتصادی، کاهش نگرانی‌های امنیتی، تسهیل سرمایه‌گذاری و مدیریت تهدیدات برای ثبات اقتصادی، این پتانسیل را دارد که ثبات و رفاه را نه تنها در پاکستان بلکه در منطقه وسیع‌تر ارتقا دهد. بهبود تسهیل تجارت و ارتباطات می‌تواند به کشورهای همسایه و همچنین چین و پاکستان با ایجاد شغل، توسعه زیرساخت‌ها و افزایش استانداردهای زندگی کمک کند. CPEC با تقویت منافع مشترک و تقویت روابط منطقهای به ایجاد یک آسیای جنوبی مرفه‌تر و مرتبط‌تر و فراتر از آن کمک می‌کند.
