نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان امروز گفت که ارمنستان امسال میزبان مانورهای نظامی تحت رهبری روسیه که مستقیماً با اعلامیه یک هفته پیش از مسکو در تناقض است، نخواهد بود. پاشینیان در همان زمان از حضور نظامی روسیه در ارمنستان انتقاد کرد و گفت که این بیشتر یک “تهدید” است تا حفاظت از کشورش.
در اول ژانویه، وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO)، ائتلاف تحت رهبری روسیه، در سال ۲۰۲۳ تکرار تمرینات شاخص سالانه خود، برادری شکست ناپذیر، را در ارمنستان برگزار خواهد کرد.
این اعلامیه با توجه به روابط دشوار اخیر بین ارمنستان و مسکو و به ویژه سازمان پیمان امنیت جمعی، کمی غافلگیرکننده بود. بسیاری از ارامنه اقدامات روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی در مواجهه با حملات آذربایجان در ماه‌های اخیر، از جمله حمله بی‌سابقه به ارمنستان در سپتامبر و محاصره عملی مستمر منطقه کوهستانی قره باغ که در سپتامبر آغاز شد، را نامطلوب دانسته‌اند.
در یک کنفرانس مطبوعاتی در ۱۰ ژانویه، پاشینیان به این موضوع پرداخت و برنامه های روسیه را یک “سوء تفاهم” خواند.
وی گفت: «فکر می‌کنم سوء تفاهم وجود دارد، زیرا وزارت دفاع ارمنستان قبلاً به صورت کتبی به ستاد مشترک CSTO اطلاع داده است که انجام رزمایش در ارمنستان در شرایط فعلی نامناسب است.» این تمرینات در ارمنستان، حداقل امسال، انجام نخواهد شد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفت که روسیه در حال «روشن‌سازی» این اعلامیه است. خبرگزاری روسی ریانووستی گزارش داد که پسکوف اعلام کرد که این یک اعلامیه جدید است و ارمنستان “متحد نزدیک” روسیه است و گفتگو ادامه خواهد یافت. به گزارش خبرگزاری تاس، سازمان پیمان امنیت جمعی اخطار ارمنستان را دریافت کرده بود و در حال بررسی برنامه هایی برای برگزاری این رزمایش در کشور دیگری بود .
پاشینیان به طور فزاینده‌ای از CSTO انتقاد کرده است، سازمانی که شامل بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان نیز می شود. در اجلاس سران این سازمان در ماه نوامبر، که اتفاقاً در ایروان برگزار شد ، پاشینیان بیانیه‌ای در مورد تنش‌های اخیر بین ارمنستان و آذربایجان را وتو کرد، زیرا مستقیماً حملات آذربایجان را محکوم نمی‌کرد.
وی در سخنرانی سال جدید خود خطاب به ملت، اشاره‌ای دقیق به سازمان پیمان امنیت جمعی کرد و گفت که حملات آذربایجان دردی مضاعف بود زیرا متحدان امنیتی ما، ما را به حال خود رها کردند و ترجیح دادند در وضعیت ناظر منفعل باقی بمانند یا وضعیت ناظر فعال را به عنوان یک جایگزین پیشنهاد کنند. “(این سازمان پس از حملات سپتامبر یک مأموریت نظارتی کوچک به ارمنستان فرستاد و برخی از اشکال کمک را ارائه کرده است.) در حالی که گمانه‌زنی‌هایی در مورد انفعال روسیه و CSTO که ایروان را مجبور به تغییر ژئوپلیتیک چشمگیر و دور شدن از اتحاد دیرینه خود با روسیه می‌کند، وجود دارد، اکثر ناظران این اقدام را در دوره‌ای از چنین تنش‌هایی بعید و غیرعاقلانه می‌دانند .
در این کنفرانس مطبوعاتی از پاشینیان در مورد خروج ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی سوال شد و او با استفاده از فرمولی که قبلا استفاده کرده بود، پاسخ داد: «آیا می توانیم بگوییم که ارمنستان از سازمان پیمان امنیت جمعی خارج می شود؟ شاید CSTO ارمنستان را ترک کند؟ آیا کل این وضعیت [در منطقه] نشان می‌دهد که سازمان پیمان امنیت جمعی قصد دارد ارمنستان را ترک کند؟»
حتی بدون جدایی رسمی با روسیه، ارمنستان تماس های خود را با کشورهای اروپایی و ایالات متحده به طرز محسوسی تسریع کرده است. رد رزمایش CSTO شاید قوی‌ترین تیری است که تاکنون علیه روسیه رها شده است.
این اعلامیه با انتقادات گسترده ای از حضور نظامی روسیه در این کشور همراه بود. چندین هزار نیروی روسی در پایگاهی در گیومری در نزدیکی مرز ترکیه مستقر هستند. یک حزب سیاسی رادیکال طرفدار غرب یک روز قبل از اعلامیه پاشینیان در این پایگاه تظاهراتی برگزار کرد و خواستار خروج نیروهای روسیه از کشور شد. مقامات این تظاهرات را به شدت سرکوب کردند و طبق گزارش ها ۶۵ نفر را بازداشت کردند .
پاشینیان در این کنفرانس مطبوعاتی گفت: اخیراً آذربایجان در تماس های خود با شرکای غربی، اقدامات تهاجمی خود را با ترس از اینکه ارمنستان و روسیه در حال تدارک اقدامات تهاجمی مشترک علیه آذربایجان هستند و اینکه آنها [آذربایجانی ها] اقدامات پیشگیرانه انجام می دهند، توجیه می کند.
پاشینیان تأکید کرد که این ادعاها “پوچ” است. وی گفت: «ما توجه همکاران روسی خود را به این واقعیت جلب می‌کنیم که وقتی آنها سکوت می‌کنند، این بدان معناست که حضور نظامی روسیه در ارمنستان نه تنها امنیت جمهوری را تضمین نمی‌کند، بلکه برعکس: این یک تهدید امنیتی برای ارمنستان است.»
