درک گروسمن در Rand
۶ جون ۲۰۲۲
اینکه ایالات متحده به مهم ترین شریک استراتژیک هند تبدیل شده، واقعیتی غیرقابل نفی است. دو کشور در سال های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. از سال ۲۰۱۸، دهلی نو و واشنگتن نشست‌های سالانه‌ای برگزار کرده‌اند و موافقت‌نامه‌های امنیتی متعددی را امضا کرده‌اند. هر دو کشور به همراه استرالیا و ژاپن بخشی از گفتگوی چهارجانبه امنیتی (معروف به Quad) هستند. در اجلاس ماه گذشته در توکیو، مودی برای دومین بار شخصاً با جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده ملاقات کرد که مکمل گفتگوهای مجازی مداوم دو کشور بود. دهلی نو همچنین به چارچوب اقتصادی هند-آرام واشنگتن پیوست که هدف آن تشدید روابط اقتصادی در منطقه ورای یک معاهده تجاری رسمی بود. هند و ایالات متحده، به عنوان دو دموکراسی بزرگ جهان، در طول همکاری رو به افزایش خود، متعهد شده‌اند که ارزش‌های مشترک خود (و منافع استراتژیک در مهار چین) را به سمت حفظ نظم بین المللی لیبرال مبتنی بر قوانین هدایت کنند.
اما هنگامی که روسیه به اوکراین حمله کرد، هند تصمیم گرفت سیاستی فوق واقع گرایانه را دنبال و از منافع هند، بخاطر وابستگی عمیق خود به روسیه برای تجهیزات نظامی، بیش از هر چیز محافظت کند. هند به جای محکوم کردن یک کشور مستقل به دلیل تهاجم و تلاش برای نابودی دیگری – که نقض انکارناپذیر نظم مبتنی بر قواعد است – سکوت کرد. در ابتدا، به نظر می‌رسید که استراتژی دولت مودی به شراکت ایالات متحده و هند آسیب می‌رساند. در ماه مارس، بایدن تعهد هند به مجازات روسیه را «تا حدودی متزلزل» توصیف کرد. در اوایل آوریل، دیلیپ سینگ، معاون مشاور امنیت ملی ایالات متحده از دهلی نو بازدید کرد و در مورد “عواقب” بالقوه اعمال کشورهایی که تلاش می‌کنند تحریم های ایالات متحده را تضعیف کنند، هشدار داد.
با این حال، در اواسط آوریل، دولت بایدن رفتار خود را به طرز چشمگیری تغییر داد. بایدن و مودی در جریان آغاز گفتگوهای موسوم به ۲+۲ در واشنگتن با یکدیگر دیدار کردند. پس از این دیدار مشخص شد که بایدن موضع مودی را پذیرفته است. و این دو رهبر به “مشاوره های نزدیک” خود در مورد روسیه ادامه خواهند داد، بدون اینکه نشانی از آمادگی واشنگتن برای انجام هرگونه اقدامی علیه دهلی نو وجود داشته باشد و علاوه بر این، هند مجبور نبود روسیه را محکوم کند یا امتیازات دیگری مانند محدود کردن یا پایان دادن به واردات نفت ارزان روسیه را بدهد.
بیانیه‌های بعدی کاخ سفید به وضوح نشان می‌دهد که واشنگتن احتمالا از ترس تمام شدن همکاری با هند-آرام برای مقابله با چین، بیش از این به دهلی نو فشار نخواهد آورد. به عنوان مثال، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در ماه آوریل گفت که “هند باید تصمیمات خود را در مورد نحوه برخورد با این چالش اتخاذ کند.” و بایدن ماه گذشته در توکیو گفت: « علیرغم اختلافات در مورد روسیه، من متعهد می‌شوم که شراکت ایالات متحده و هند را به یکی از نزدیک‌ترین شراکت‌هایی که روی زمین داریم تبدیل کنم». بایدن در بیانیه مشترک هند و آمریکا، روسیه را محکوم کرد و مودی این کار را نکرد. این نمونه‌ای روشن برای بیان مواضع دو رهبر بود.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، برای تشکر از حمایت بی دریغ دهلی نو از مسکو در سازمان ملل، در ماه آوریل از هند بازدید کرد. زمانی که در آنجا بود، او سیستم مبادله ارز روپیه-روبل را که ابزار جایگزینی برای انجام معاملات با بانک های تحریم شده روسیه است، تحسین کرد. لاوروف همچنین گفت: ما آماده عرضه هر کالایی که هند بخواهد هستیم. و با توجه به گفتگوهای مداوم مودی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از زمان جنگ، لاوروف حتی احتمال ایفای نقش میانجی هند در جنگ روسیه و اوکراین را مطرح کرد، که هند را در موقعیت بسیار برجسته‌ای در صحنه جهانی قرار می دهد.
از آنجایی که موضع بی طرف هند بسیار آشکارا در تضاد با سیاست ایالات متحده است، پکن همچنین فرصتی استراتژیک برای تعامل با دهلی نو با هدف اصلی دور کردن آن از آغوش محکم واشنگتن پیدا کرده است . وانگ یی، وزیر خارجه چین، اولین مقام ارشد چینی از سال ۲۰۱۹ بود که در ماه مارس به هند سفر کرد و در آنجا خواسته پکن را به صراحت بیان کرد. وی گفت: «اگر دو کشور دست به دست هم بدهند، همه دنیا متوجه آنها خواهند شد. گلوبال تایمز، سخنگوی انگلیسی زبان حزب کمونیست چین، نیز در آستانه دیدار وانگ، لحن آشتی جویانه غیرمتعارفی داشت و نوشت: «چین و هند در بسیاری از زمینه‌ها منافع مشترک دارند. به عنوان مثال، غرب اخیرا انگشت اتهام را به سمت هند نشانه رفته است که بنا به گزارش ها، نفت روسیه را با قیمتی کم خریداری می‌کند. اما این حق مشروع هند است.»
مقامات هندی تا حدودی به دلیل مزایایی که از طریق بی طرفی بخصوص از جانب آمریکا دریافت می‌کردند، آماده نبودند تا با چین روابط دوستانه برقرار کنند. پس از دیدار وانگ، جایشانکار به طور لفاظی پرسید: «آیا آمریکایی‌ها بین هند و چین بر سر مواضع خود در قبال روسیه در بحبوحه بحران اوکراین تمایز قائل می‌شوند؟ بدیهی است که این کار را می‌کنند.» علیرغم روابط نزدیک ایالات متحده و هند، حفظ استقلال استراتژیک هند از طریق سیاست غیر متعهد، یک هدف دیرینه برای دهلی نو باقی مانده است. در موضوع روسیه و با تشدید رقابت قدرت‌های بزرگ، این موضع به ویژه در مقابل چین بسیار سودمند است. علاوه بر این، چین و هند یک درگیری مرزی طولانی دارند که دهلی نو خواستار حل و فصل آن قبل از عادی سازی روابط دوجانبه است. وانگ با توقف در پاکستان و اظهار نظرهای ضد هند در مورد وضعیت جامو و کشمیر، هیچ کمکی به کشور خود نکرد. دهلی نو به جای موافقت با مواضع حمایتی پکن از روسیه، تصمیم گرفت تا بر خواسته دیگر چین جامه عمل بپوشاند و آن ادامه مشارکت مودی در مجمع بریکس بود، که به برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی می‌پیوندد.
علاوه بر قدرت های بزرگ، هند در مناقشه با کشورهای کلیدی در اروپا و هند-آرام هم پیروز شده است. برای مثال، بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، در ماه آوریل از هند بازدید کرد و اظهار داشت: «روابط روسیه و هند از نظر تاریخی به خوبی شناخته شده هستند و اقدامات دهلی نو آن را تغییر نخواهد داد».
دیدار مودی از سه کشور آلمان، دانمارک و فرانسه در ماه گذشته نشان داد که هند موضع سیاسی خود در قبال روسیه را حفظ خواهد کرد. ، اما در هر سه این کشورها، مورد استقبال فراوان قرار گرفت و همچنان در فهرست مهمانان آلمان برای پیوستن به کشورهای G7 باقی ماند.
و در هند-آرام، فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن، در اجلاس ماه گذشته Quad، در پاسخ به سوالی درباره هند گفت: «هر کشوری تحولات تاریخی و موقعیت جغرافیایی خود را دارد. حتی در میان کشورهای همفکر، مواضع ممکن است به طور کامل موافق نباشند. این کاملاً طبیعی است.» اگرچه آنتونی آلبانیز، نخست وزیر جدید استرالیا، تنها چند هفته است که مشغول به کار شده است، اما در حاشیه اجلاس چهارجانبه با مودی دیدار کرد و عنوان کرد که روابط دوجانبه هند و استرالیا هرگز اینقدر نزدیک نبوده است». علیرغم حرف‌های آلبانیز، در جریان جلسات چهارجانبه نظرات مهمی درباره روسیه رد و بدل شد.
بدون شک جنگ روسیه و اوکراین به نفع هند بوده است، زیرا قدرت‌های بزرگ به‌ویژه ایالات متحده و چین با شدت بیشتری برای جلب نظر دهلی نو رقابت می‌کنند. همچنین هند از تداخل سیاست خارجی خود در قبال روسیه و شراکتش با شرکای کلیدی اروپایی و هند-آرام جلوگیری کرده است. در صورت تداوم این روندها، هند به جایگاه قدرت‌های بزرگ خواهد رسید و به نوبه خود، سیستم جهانی را به سمت چندقطبی شدن بیشتر سوق خواهد داد. آنچه می‌تواند موفقیت دهلی نو را از مسیر خود منحرف کند، تشدید جنگ روسیه و اوکراین است؛ زیرا در نهایت هند باید از یکی از قدرت های بزرگ حمایت کند. شرکایی که تاکنون رویکرد بی‌طرفی هند را تحمل کرده‌اند، ممکن است از اینکه دهلی نو مسئولیت خود را به عهده نمی‌گیرد عصبانی شوند. اما تا زمانی که این اتفاق نیفتاده است، هند مودی می‌تواند از این بحران وحشتناک بهره مند شود.
مترجم: مرضیه مرادی در ایراس
