#اختصاصی
رقابت بین آمریکا و چین ظاهری پست مدرن دارد. درحالیکه زمانی رؤسای جمهور دو کشور سعی در منزوی کردن و مهار اتحاد شوروی داشتند، اما امروزه اقتصاد آمریکا با چین، هژمون احتمالی آینده، درهمتنیده است. موضع رسمی آمریکا در موضوع تایوان “ابهام راهبردی” است، خطمشی گیجکنندهای که جو بایدن برای چندمین بار آن را تکرار کرد. شاید به همین دلیل است که جک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، زمانیکه سعی در تبیین سیاستهای تجاری و صنعتی دولت داشت ناگزیر شد به معروفترین معمار پست مدرنیست جهان اشاره کند: “روشی که قرار است معماری اقتصاد بینالملل را در آن به وجود آوریم قرار نیست ستونهای آشکار به سبک پارتنون مانند دوران پس از پایان جنگ جهانی دوم باشد، بلکه چیزی است که کمی بیشتر شبیه فرانک گری است.”
هفته گذشته سالیوان با وانگ یی، مسئول ارشد سیاست خارجی چین، در وین به مدت بیش از هشت ساعت دیدار کرد، که نشان از علاقه دو طرف برای جلوگیری از بدتر شدن مهمترین روابط دوجانبه موجود در جهان داشت. این نشست پس از ایراد سخنرانی جک سالیوان و جنت یلن، وزیر خزانهداری آمریکا، صورت گرفت که بیانگر تفکر دولت آمریکا نسبت به چین بود. درحالیکه سالیوان نسبت به “اجماع جدید واشنگتن” ابراز تردید کرد، یلن ابراز کرد که آمریکا دقیقاً “خواستار ]تداوم[ نظم بینالمللی فعلی است تا کمک کند تحول اقتصادی چین امکانپذیر شود.” سالیوان با صدای رسا از آزادسازی تجاری دهه ۱۹۹۰ و “شوک چین” به مشاغل تولیدی انتقاد کرد. چنین انتقادی را در تفکر یلن نمیتوان پیدا کرد، تفکری که هدفش “مشارکت سالم اقتصادی است که به هر دو کشور سود برساند.” سالیوان و یلن در انتهای دو سر طیف رویکرد دولت آمریکا نسبت به چین قرار دارند- یلن در اردوگاه کبوترها و سالیوان در اردوگاه شاهینها. هر دو در مسیر خود در تلاشند اثری از آشتیجویی برجای گذارند.
بدترین لحظه در اواخر ژانویه اتفاق افتاد، پس از اینکه بالون چین بر فراز آمریکا و پایگاههای دارای تسلیحات هستهای حساس به پرواز درآمد. همچنین رهبران نظامی آمریکا از تماس با همتایان چینی خود از طریق خطوط تلفن اضطراری ناتوانند که بهطور منظم در طی جنگ سرد با اتحاد شوروی از آنها استفاده میشد. این حادثه سفر برنامهریزی شده آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، به چین را به هم زد، که شامل نشست با شی جینپینگ نیز بود. از بین رفتن تنشها پس از دیدار بایدن با شی در نوامبر ۲۰۲۲ این مطلب را ثابت میکند. هماینک علاقه برای بازگشت به دیداری مثل “روح بالی” وجود دارد. اما اعضای دولت اهداف پیچیدهای در سر دارند: جلوگیری از تهاجم چین به تایوان، حفظ تجارت اما توأم با دستاورد بیشتر برای امنیت ملی، و رهبری جهان در مدیریت تغییر اقلیم و بحران بدهی در بازارهای نوظهور. آنها بر این باورند که آمریکا و چین در موضوع اوکراین میتوانند با یکدیگر همکاری کنند. آنها برای توضیح به روش غیر تهدیدآمیز به شعارهای تسکیندهنده متوسل میشوند: “رقابت نه منازعه”؛ “کاهش مخاطره نه جدایی”؛ “وجود تجارت آزاد به استثنای حیطه تمرکز کوچکتر ولی قدرت دارای قدرت دفاعی بالاتر.”
معنای این مراحل چیست؟ کنترل صادرات در نیمهرساناهای با فناوری پیشرفته که در سیستمهای تسلیحاتی چین مورد استفاده قرار میگیرند یک مسئله است. اما محدودیتهایی که دولت درحال بررسی آن با هدف حفظ برتری در هوش مصنوعی، رایانش کوانتومی، محصولات انرژی پاک و زیست فناوری است نشانهای هستند از اینکه حیطه تمرکز کوچکتر شاید بزرگتر از تبلیغات انجام گرفته باشد.
مشکل بعدی دولت آمریکا در تنظیم سیاست ملی چین این است که سیاست آمریکا غیر متمرکز و جنجالی است. در هشتم ماه می ران دسانتیس، فرماندار فلوریدا، قانون از بین بردن “نفوذ مخرب حزب کمونیست چین” از طریق تحدید قدرت شهروندان چینی برای فروش زمین به دولت و ممنوعیت دانشگاههای دولتی از پذیرش کمک مالی خارجی از کشورهای “تحت نظارت” را امضا کرد.
قوه مجریه کنترلی بر قوه مقننه ندارد. در ماه آگوست نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان، از تایوان بازدید به عمل آورد. کوین مکارتی، رئیس مجلس نمایندگان فعلی از حزب جمهوریخواه، در دیدار با رئیسجمهور تایوان، در طول دیدارش از کالیفرنیا به جای شعلهورتر کردن تنشها با تکرار نمایش پلوسی، احتیاط بیشتری به خرج داد. کریستوفر جانسون از مرکز مطالعات راهبردی و بینالملل میگوید “با توجه به… ماهیت واقعی سیاست ایالات متحده نسبت به چین، تصور میکنم سیاست این کشور در برابر چین سختتر شده است. شما از زبان همتایان چینی دغدغههای فراوانی میشنوید درخصوص اینکه آنها چه چیزی از قوانین مصوب مجلس نمایندگان درک میکنند.” در ماه ژانویه ۱۹ تن از نمایندگان جمهوریخواه راهحلی برای پایان دادن به سیاست رسمی “چین واحد” که آمریکا به آن پایبند بوده و شناسایی تایوان بهعنوان یک کشور مستقل ارائه کردند. گروهی از سناتورهای آمریکایی از هر دو حزب طرحی را پیشنهاد کردهاند که دست وزیر بازرگانی را برای اعمال ممنوعیت بر تیکتاک باز میگذارد.
نمایندگان جمهوریخواه کمیتهای درخصوص حزب کمونیست چین تأسیس کردهاند که در مورد مسائل حساس همچون کار اجباری اویغورها و تلاشهای حزب کمونیست برای دفاتر پلیس در خارج از چین، درحال جمعآوری شواهد است. تا اینجا توافق نسبتاً غیرمعمولی بین رئیس جمهوریخواه این کمیته، مایک گالاگر، و عضو ارشد دموکرات، راجا کریشنامورتی، برقرار شده است. یکی از اعضای این کمیته که امیدوار است مباحث جدی مطرح کند رو خانا ، از حزب دموکرات، است که میگوید: “من درحال حاضر میگویم که واکنش دموکراتیک به این کمیته بیحاصل بوده است… کمیته مذکور ذیل نگاهی با پیشفرض وقوع جنگ سرد قرار گرفته است. من تصور میکنم که سه موضع وجود دارد که شما میتوانید اتخاذ کنید: یکی به دونالد ترامپ مربوط است: فقط به تحریم و جدایی کامل فکر کنید. دیگری به جنت یلن تعلق دارد: نه به جدایی، ما تنها باید وضعیت موجود اقتصادی را دنبال کنیم. و در نهایت دلیلی که من سعی در بیان آن دارم: ما نیازمند ایجاد توازن هستیم… وضعیت موجود پاسخگو نیست.”
خانا، که اخیراً در دانشگاه استنفورد به ایراد سخنرانی پرداخت، خواهان کاهش کسری تجاری دوجانبه به نزدیک صفر در ظرف یک دهه آینده، و احیای وضعیت تجاری سالانه دولت کاملهالوداد بود، به جای اینکه به آن اجازه دائمی شدن بدهد. طرفداران اقتصاد بازار آزاد استدلال میکنند که این مسئله نتیجه معکوس درپی خواهد داشت. آدام پوسن ، رئیس مؤسسه پترسون برای اقتصاد بینالمللی ، گفت: “خطای رایج خانا و ترامپ و برخی از مشاوران دولت بایدن این است که ایالات متحده خود به تنهایی برای جهان کافی است.”
به نفع دولت آمریکا است زمانیکه درتلاش برای کاهش خطر اشتباه محاسباتی و اطمینان خاطر دادن به متحدان است به حرف یلن عمل کند. یلن ممکن است بهزودی از چین دیدن کند. با این حال کاخ سفید در تلاش است تا بین انگیزههای متناقض توازن برقرار کند.
مترجم امین یوسفی
