#اختصاصی
در این کنفرانس که آقای دکتر محمود شوری معاون موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) و همچنین آقای قدرت‌اله شفیعی کارشناس موسسه نیز در آن حضور داشتند، کارشناسانی از مرکز تحلیلی اوربلی و دیگر کارشناسان ارمنی و همچنین کارشناسانی از کشورهای ایران، هند، گرجستان و ترکیه به ارائه دیدگاه‌های خود پیرامون تحولات منطقه قفقاز، طرح چهارراه صلح ارمنستان، روابط دو جانبه ایران و ارمنستان و همکاری‌های منطقه‌ای میان ایران، هند و ارمنستان، پرداختند.
در افتتاحیه این کنفرانس آراییک هاروتونیان، رئیس دفتر نخست وزیر ارمنستان، مناتساکان صفریان معاون وزیر امور خارجه، مهدی سبحانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان و همچنین سفیر هند در ارمنستان با اشاره به واقعیت‌های جدید در منطقه، فرصت‌های سیاسی و اقتصادی احتمالی طرح چهارراه صلح ارمنستان و ضرورت‌های گسترش همکاری سه جانبه میان ارمنستان، ایران و هند را مورد تأکید قرار دادند.
در این همایش آقای دکتر محمود شوری معاون موسسه ایراس در سخنانی تحت عنوان «روابط ایران و ارمنستان در چارچوب واقعیت‌های جدید منطقه‌ای» بر این موضوع اشاره کردند که از سال ۲۰۲۰ منطقه قفقاز جنوبی با تحولاتی مواجه شده است که موازنه قدرت را در منطقه با تغییرات اساسی مواجه کرده است.
احتمالا مهمترین پیامد این تحولات را باید در کاهش نقش سنتی روسیه به عنوان یک نیروی موازنه‌بخش و تأمین کننده امنیت در منطقه و همچنین افزایش قدرت مانور جمهوری آذربایجان و ترکیه دانست. به اعتقاد دکتر محمود شوری هنوز ما با اطمینان نمی‌توانیم از شکل‌گیری یک موازنه جدید در منطقه سخن بگوییم. در چنین شرایطی منطقه قفقاز به گونه پارادوکسیکالی در معرض دو روند مختلف یا دو احتمال متناقض یعنی جنگ یا همکاری قرار دارد. در واقع به همان میزان که منطقه مستعد یک جنگ و درگیری تازه می تواند باشد به همان میزان هم مستعد همکاری و توسعه بیشتر است. برخی ممکن است اعتقاد داشته باشند که در بحث آینده تحولات منطقه‌ای همه چیز به اراده جمهوری آذربایجان و کشورهای حامی آن بستگی دارد اما واقعیت این است که آینده تحولات در قفقاز به همان میزان که به سیاست‌ها و اقدامات جمهوری آذربایجان بستگی دارد، می‌تواند به نوع سیاست‌های سایر بازیگران از جمله جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان و تعاملات منطقه‌ای آن هم بستگی داشته باشد. بر این اساس جمهوری اسلامی ایران در سه سال گذشته تلاش کرده است تا از طریق تعاملات سازنده با تمامی قدرتهای منطقه‌ای از جمله در قالب اجلاس ۳+۳ شرایط منطقه را از یک وضعیت مستعد جنگ و درگیری به یک وضعیت مستعد همکاری تغییر دهد. در واقع این موضوع یا این هدف کلیدواژه اصلی توضیح دهنده روابط ایران با کشورهای منطقه در سال‌های اخیر بوده است. متأسفانه تاکنون متغیرهای منفی متعددی از جمله مسئله مداخلات قدرتهای بیرونی و تحریم‌ها، قدرت بازیگری جمهوری اسلامی ایران را تا حدود زیادی محدود کرده است. به همین دلیل همواره شرایط در روابط ایران با کشورهای منطقه به گونه‌ای رقم نخورده است که مطلوب ایران باشد. با این حال طی سه دهه گذشته، باثبات‌ترین روابط ایران با کشورهای همسایه به ارمنستان تعلق داشته و مرزهای دو کشور همواره با کمترین تنش مواجه بوده است. در مجموع می‌توان گفت که طی این سالها ایران و ارمنستان نه تنها هیچ دلیلی برای تعارض و اختلاف با یکدیگر نداشته‌اند، بلکه دلایل و ضرورت‌های زیادی نیز برای همکاری بین دو طرف وجود داشته است. این موضوع چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای را برای روابط دو کشور ترسیم می‌کند.
آقای قدرت‌اله شفیعی کارشناس موسسه ایراس نیز در این همایش در سخنان خود بر این موضوع تأکید کردند که ماهیت برگزاری چنین نشستی، نشان دهنده جهت گیری تازه‌ای در سیاست خارجی و امنیتی ارمنستان است که فرصتی تازه را در اختیار همسایگان و دوستان این کشور قرار می‌دهد. اینکه در دو سوی مرزها، هیچ مانع و حساسیت سیاسی، اجتماعی در میان سیاسیون و مردم دو کشور برای ارتقای سطح روابط وجود ندارد، خود یک زمینه بسیار مناسب برای گسترش مناسبات را فراهم می آورد.
به گفته کارشناس موسسه ایراس البته توسعه روابط سیاسی و امنیتی با توجه به پیش زمینه‌های لازم زمانبر نیست، اما برای ارتقای سطح روابط اقتصادی که می‌تواند به محرک اصلی در گسترش روابط تبدیل شود، نیازمند ایجاد زیرساخت‌های ضروری است و این مسئله به نوبه خود نیازمند سرمایه گذاری بلند مدت است. بر همین اساس، استفاده از پلتفرم های مشترک و چندجانبه همچون اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کریدور شمال-جنوب اهمیت ویژه‌ای دارد. لازمه فعالیت بیشتر در این چارچوب‌ها، ایجاد زیرساخت جاده‌ای مناسب میان ایران و ارمنستان است تا علاوه بر این دو کشور، بازیگران مهمی همچون هند و اروپا هم ترغیب به سرمایه‌گذاری بیشتر شوند. معرفی مگاپروژه‌های مشترک، سرمایه‌گذاری تولیدکنندگان ایرانی در ارمنستان با توجه به شرایط مناسب، تقویت سوآپ گاز و برق، فعال نمودن پتانسیل‌های مناطق آزاد ارس و مقری و تامین نیازهای سوختی ارمنستان توسط ایران می‌تواند شروعی قوی در این مسیر باشد.
لازم به ذکر است که در روز نخست این همایش میهمانان مدعو از کشورهای ایران، هند، ترکیه و گرجستان در محل وزارت‌خانه‌های دفاع، اقتصاد و امور خارجه ارمنستان با معاونین این وزارت‌خانه‌ها نشست‌های گفت و شنودی را پیرامون اهداف ارمنستان از ارائه طرح چهار راه صلح برگزار کردند.
