دکتر حامد وفایی در گفتگو با سایت شورای راهبردی روابط خارجی، با اشاره به سفر نخست وزیر ژاپن به آمریکا و مذاکرات انجام شده با رئیس جمهور این کشور، تحولات آسیای جنوب شرقی را در قالب مجموعه‌ای از تحولات، در مدار ژئوپلیتیک جدید حوزه آسیاپاسیفیک در راستای تخلیه پتانسیل قدرت از حوزه آتلانیتک به پاسیفیک دانست و تصریح کرد: در سطح کلان بین‌الملل، رویکرد آمریکا و اردوگاه کشورهای غربی، امنیتی کردن و نظامی سازی معادلات این حوزه است و آنها در همراهی با برخی همسایگان چین، تلاش می‌کنند معادلات را در این حوزه به سمت مهار چین ببرند.
وی ضمن اشاره به مواضع و اقدامات اخیر ژاپن، به عنوان یکی از متحدان اصلی آمریکا درجنوب شرق آسیا، علیه چین، افزود: در سطح منطقه ای، در سالهای اخیر، شاهد پیمانهای جدید چند جانبه هستیم که هدف مشترک آنها مقابله با آنچه تهدیدات امنیتی نظامی چین یاد می‌شود بوده است. در سطح دوجانبه نیز، با اینکه چین تمام تلاش خود را به کار گرفته که این دغدغه‌ها را به سمت مسائل اقتصادی ببرد اما رویکردهای تقابلی و دغدغه‌های مشترک کشورهای این منطقه با آمریکا همچنان تداوم داشته است.
این کارشناس مسائل چین با بیان اینکه تغییرات در دکترین دفاعی ژاپن و حرکت از دفاع درون مرزی به تهاجم پیشگیرانه برون مرزی، نمایانگر تلاش برای حرکت بر مدار مواضع و دغدغه‌های مشترک این کشور با کشورهای غربی و امنیتی‌تر و سختترشدن فضا در آسیاپاسیفیک است، گفت: در مذاکرات آمریکا و ژاپن دوطرف موافقت کردند، آمریکا درکنار ۱۸هزار تفنگداری که در این منطقه دارد، نیروی پرتحرک دریایی در جزیره اوکیناوا برای واکنش سریع به شرایط اضطراری در جنوب غرب ژاپن، مستقر کند. این منطقه در حاشیه دریای چین شرقی تا حدود ۱۰۰کیلومتری تایوان قراردارد و چین نسبت به این منطقه حساسیت زیادی دارد.
وفایی با یادآوری حواشی متعدد عبور یک ناو آمریکایی از تنگه تایوان، ادامه داد: تا پیش از این، فضا در این منطقه، براساس موازنه بود و تلاش می‌شد توازنی میان کشورهای منطقه اعمال شود. امروز با توجه به دخالت های مکرر آمریکا و دغدغه‌های مشترکی که با توجه به قدرتگیری چین در جریان است، فضای توازن سازی به سمت فضای جنگ سردی پیش می‌رود.منابع چینی تاکید دارند که اگر تفنگداران آمریکایی به این منطقه بیایند و پیمانهای جدید اجرایی شود، چین هم وارد تقویت نظامی و امنیتی مهره‌های خود در منطقه خواهد شد و آرام نخواهد نشست.
وی با اشاره به رزمایش اخیر ژاپن و هند و برنامه‌های مشترک متعدد آنها، اضافه کرد: این شرایط وضعیت جنوب شرق آسیا را به سمت شکننده‌تر شدن و رقابت جنگ سردی و تسلیحاتی سوق خواهد داد. با این حال، منابع چینی تاکید دارند که آمریکا از چراغ سبزی که ژاپن و کره جنوبی به آنها نشان می‌دهند بسیار خرسند هستند. اما امنیتی شدن فضا، طرحی است که در بازی قدرتها و فضای آینده نظام بین‌الملل و ژئوپلیتیک جدید منطقه آسیاپاسیفیک، منافع آمریکا را تامین می‌کند؛ به همین دلیل چین تمام تلاش خود را می‌کند که در عین حفظ توازن و تعادل در روابط با کشورهای منطقه و مناسبات منطقه‌ای و به صورت جمعی و در فضای نظام بین‌الملل، از امنیتی‌تر شدن فضا پیشگیری کند.
این کارشناس مسائل چین با تاکید براینکه کشورهای شرق آسیا به دنبال درگیری نظامی در منطقه نیستند، گفت: چین در حال رشد اقتصادی است و با ایده‌های بلندپروازانه اقتصادی و ابتکاراتی که مطرح می‌کند، در حال تغییر معادلات ژئوپلیتیک از شرق آسیا تا آسیای میانه و غرب آسیا است و منطقه غرب آسیا را به عنوان حوزه پیرامونی خود تعریف کرده و اجرای برنامه‌های بلندمدتی را در آن پیگیری می‌کند. در همین حال که چین در حال گسترش نفوذ خود است، کشورهای غربی، خصوصا اتحادیه اروپا، در شرایط خوشایند اقتصادی به سرنمی برند و ژاپنی‌ها دچار نوعی حس تنهایی استراتژیک در منطقه شده‌اند.
وفایی توضیح داد: ژاپن در این فضا، تلاش دارد با امضای معاهدات جدید با آمریکا از این تنهایی و هراس استراتژیک نسبت به قدرت روبه رشد چین بکاهد. آنها تقریبا هم موفق بودند، کمااینکه در مواضع آمریکا و بیانیه‌های نشست مشترک آمریکا و ژاپن نیز مطرح شد که مشترکا معتقدند چین سیاست خارجی خودرا براساس تغییر در نظم بین‌الملل و به کارگیری قدرت رو به افزایش سیاسی – اقتصادی –نظامی و فناوری دنبال می‌کند و باید در برابر آن ایستادگی کنند، بنابراین به نظرمی رسد ژاپن در حال رسیدن به مقاصد خود در این حوزه است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه آمریکا با استفاده از ژاپن و بهره گیری از اهرم تایوان در حال مهار چین است، تعبیر ژاپن درخصوص اینکه شرق آسیا در حال اوکراینی شدن است را ناظر به فضایی ذهنی و تبلیغاتی دانست و اضافه کرد: البته آمریکا بسیار تمایل دارد که جنوب شرق آسیا تبدیل به اوکراین شود و با درگیری نظامی چین ، مهار آن از راه نظامی و امنیتی که آمریکا در آن برتری قطعی دارد، اتفاق بیفتد. اوکراینی شدن شرق آسیا نیازمند نیروی مهاجم است و تاکنون چین به هیچ وجه به این سمت حرکت نکرده، برنامه‌ای هم ندارد و مواضعش را هم از حدودی تندتر نکرده است.
وی با تاکید بر اینکه ژاپن به دنبال فضاسازی هایی است که خود را از تنهایی استراتژیکی که با توجه به تمرکز غرب بر اوکراین و روسیه، ایجاد شده، نجات دهد و خواهان توجه و پیگیری دغدغه هایش در مواجهه با قدرتی به نام چین است، گفت: هرچند آمریکا تلاش دارد نفوذ خود را در شرق آسیا حفظ کند، اما درهرحال این منطقه درهمسایگی چین قراردارد و قطعا چین دراین حوزه کوتاه نمی آید. نمی توان منکر تشدید فعالیتهای نظامی چین شد اما درتبلیغاتی که رسانه‌های غربی علیه چین منتشر می‌کنند تاکیدمی شود که چین به دنبال نظامی کردن این منطقه است،غافل ازاینکه این کشور به دنبال امن کردن مرزهای خود است و بخش زیادی از آنها واکنشی است.
وفایی با اشاره به رقابت تسلیحاتی که در منطقه شرق آسیا ایجاد شده است، ادامه داد: نظامی کردن منطقه و تلاش ژاپن و آمریکا برای تشدید فضای امنیتی و نظامی واکنش متقابل چین را به همراه خواهد داشت و فضا را سخت‌تر و شکننده‌تر می‌کند.
