خلاصه اجرایی
- کشورهای آسیای مرکزی به دلیل وابستگی اقتصادی به روسیه بیش از سایر کشورهای جهان به طور مستقیم و غیرمستقیم تحت تاثیر پیامدهای فوری و متاخر جنگ و تحریم‌های متعاقب آن چه از سوی غرب علیه روسیه و چه اقدامات متقابل مسکو قرار گرفته‌اند.
- برای کشورهای آسیای مرکزی، روسیه شریک تجاری کلیدی و یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران است.
- در سال ۲۰۲۱، روسیه به عنوان شریک تجاری اصلی ازبکستان از چین پیشی گرفت. فدراسیون روسیه یک پنجم گردش مالی تجارت خارجی تاجیکستان را به خود اختصاص داده و یک سوم واردات این جمهوری را تامین می‌کند
- از مهمترین وجوه وابستگی اقتصادی کشورهای منطقه آسیای مرکزی به روسیه، وابستگی به نیروهای کار مهاجر است. بر اساس ارقام دولت روسیه، بیش از ۷٫۸ میلیون مهاجر در سال ۲۰۲۱ ثبت شده‌اند که عمدتاً از تاجیکستان، قرقیزستان و ازبکستان آمده‌اند. منابع دیگر این رقم را تقریبا دو برابر بیشتر ذکر می‌کنند.
- اتصال لجستیکی به روسیه نیز یکی دیگر از موضوعاتی است که اهمیت روسیه برای منطقه را مضاعف می‌کند. قزاقستان بیشتر فرآورده‌های نفتی خود را از طریق بنادر روسیه از جمله بندر نووروسیسک صادر می‌کند.
- یکی دیگر از مهمترین زمینه‌های تشدید وابستگی جمهوری‌های آسیای مرکزی به روسیه چه از نظر اقتصادی، سیاسی و امنیتی عضویت و هم‌پیمانی برخی از این جمهوری‌ها در سازمان‌های منطقه‌ای زیر نفوذ روسیه و یا دست کم با حضور مسلط این کشور است.
- نقش روسیه در رابطه با امنیت و ثبات حاکم در کل منطقه بسیار حائز اهمیت است. این کشور دارای پایگاه‌های نظامی در منطقه بوده و ضامن امنیت و صلح محسوب می‌شود.
