عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی موفق به شناسایی و معرفی دو مسجد و یک مدرسه دخترانه بعنوان بخشی از میراث ایرانیان مهاجر در قرن ۱۹م در جمهوری داغستان روسیه شده است.
رضوانفر که برای بررسی میراث ایرانیان مهاجر در قرن ۱۹م در روسیه، اکنون در این کشور حضور دارد، بیان کرد:
حاج اسدالله معرفت به همراه دو برادر خود، تاجرانی بودند که در اوج بحرانهای اقتصادی در نیمه دوم قرن ۱۹م از شهر خامنه به مقصد شهر پطروفسک در داغستان روسیه مهاجرت کردند. شهر پطروفسک که اکنون ماخاچ قلعه نامیده میشود در قرن نوزدهم، یک مرکز تجاری بزرگ بوده است و به دلیل حضور مهاجرین و بیش از ۳۲ زبان زنده، بعنوان بهشت زبان شناسان نیز نامیده میشود.
این سه برادر اهل خامنه، بنیانگذار “مدارس معرفت” در ایران و داغستان و موسس چندین مرکز عام المنفعه در داغستان بوده اند. طبق منابع مکتوب و اسناد موجود در موزه حاج اسدالله در شهر خامنه، این برادران از ۱۳۱۲ق (تاریخ اولین کتیبه) یک مسجد، یک مدرسۀ دخترانه، مهمانسرا، درمانگاه و تجارتخانه در پطروفسک تاسیس میکنند.
در سفر اول رضوانفر در سال ۱۳۹۳ش به چچن و داغستان، کتیبههای یک ساختمان اداری در شهر دربند که توسط خسرو انوشیروان تاسیس شده است، قرائت و مشخص گردید این دومین مسجدی است که توسط این برادران ساخته شده است (تاریخ ۱۳۱۷ق).
در سفر دوم وی به داغستان در سال ۹۷ش، به منظور یافتن مزار عبدالرحیم طالبوف (نماینده تبریز در اولین دورهٔ مجلس) به شهر بویناکسک عزیمت و حسب اتفاق، هنگام تخریب یک مسجد و مدرسه، کتیبۀ آن ملاحظه و مشخص گردید این سومین مسجد و دومین مدرسهای است که خانوادهٔ معرفت در داغستان ساختهاند (تاریخ ۱۳۲۹ق).
برادران معرفت، سه مدرسه نیز به سبک جدید در شهرهای مشهد، رشت و خامنه تاسیس نمودند و با انتقال روشهای نـوینِ آموزش و پرورش به ایران، خدمات گرانسنگی انجام دادند.
از نکات قابل توجه در خدمات این خانواده، تاسیس اولین مدارس رایگان در ایران و نقش مهمی است که در انتقال نظام نوین آموزشی به ایران داشته اند. همچنین در دورانی که هنوز در ایران رفتن دختران به مدرسه های سبک جدید باب نبود یک مدرسه دخترانه برای مهاجران ایرانی در پطروفسک تاسیس میکنند.
از دستآوردهای این پژوهش میدانی، معرفی دو مسجد و یک مدرسه در شهرهای دربند و بویناکسک است که توسط وی، شناسایی و برای اولین بار به جامعه ایرانی و روسی معرفی شده است.
همچنین در ماموریت اخیر، شناسنامه ای برای اکثر مواریث مشترک ایران و روسیه، خصوصا جمهوری های داغستان و اوستیا تهیه شده است.
