#اختصاصی
به قلم: حامد کاظم زاده، مدرس و پژوهشگر در دانشگاه کلگری کانادا
پنجم آبان انتخاباتپارلمانی سراسری در کشور گرجستان برگار شد. کمیسیون انتخابات روز یکشنبه ششم نوامبر اعلام کرد: حزب رویای گرجی با ۵۴ درصد آرا پیروز انتخابات پارلمانی این کشور شده است.بدین ترتیب رویای گرجی توانست ۸۹ کرسی را تصاحب کند و ائتلافی متشکل از چهار حزب مخالف دولت در مجموع ۶۱ کرسی را به دست آوردند. این چهارمین پیروزی حزب رویای گرجی در انتخابات است، با اینکه در مقایسه با انتخابات سال ۲۰۲۰ یک کرسی کمتر به دست آورده است. این انتخابات از مدت‌ها پیش به تقابل حزب حاکم که طرفدار روابط عمیق‌تر با همسایگان بخصوص روسیه است با احزاب اپوزیسیون که طرفدار ادغام سریع‌تر در اتحادیه اروپا هستند، تبدیل شده بود. پس از اعلام نتایج، در شهرهای اصلی گرجستان بخصوص تفلیس تظاهرات گسترده ای شکل گرفت و مخالفین با پرچمهای اتحادیه اروپا و اوکراین نتایج انتخابات را به چالش کشیدند و هیات‌های نظارت هم از بروز تخلفات عمده خبر دادند. انتخابات پنجم آبان یکی از حساس ترین انتخابات تاریخ گرجستان با نتایج جنجالی به پایان رسید و برخلاف نظرسنجی های موسسات غربی، حزب حاکم «رویای گرجی» اکثریت آرا را به دست آورد. احزاب مخالف این نتیجه را «غیرقانونی» خوانده و اعلام کرده‌اند نتایج انتخابات مشروعیت ندارد. دفتر دادستانی گرجستان روز چهارشنبه ۹ آبان از آغاز تحقیقات درباره احتمال تقلب در انتخابات پارلمانی خبر داد و سالومه زورابیشویلی، رییس‌جمهوری گرجستان را جهت پاسخگویی در مورد این پرونده احضار کرد. مقام ریاست جمهوری در گرجستان تشریفاتی است و خانم زورابیشویلی یکی از متحدان سابق حزب حاکم است که در چند سال اخیر به منتقد سرسخت آن تبدیل شده است. سالومه زورابیشویلی رئیس جمهور گرجستان با حضور در تجمع معترضین در تفلیس خطاب به معترضان، گفت: «شما در انتخابات شکست نخوردید، آنها رأی شما را دزدیدند و سعی کردند آینده شما را بدزدند اما هیچکس حق این کار را ندارد و شما اجازه نخواهید داد که کسی این کار را انجام دهد. ما هیچ جایگزینی نداریم و هیچ خواسته دیگری جز اینکه یک گرجستان آزاد برای نسل‌های بعدی به یادگار بگذاریم، نمی‌خواهیم.» وی روز یکشنبه نیز اظهار داشت که کشورش «قربانی عملیات ویژه روسیه» شده است.
ناظران انتخاباتی از جمله سازمان امنیت و همکاری اروپا در گزارشی عنوان کردند که در جریان انتخابات، مواردی از جمله ارعاب رای‌دهندگان، رشوه‌دهی و پر کردن صندوق‌های رای گزارش شده که ممکن است بر نتیجه تاثیر گذاشته باشند. با این حال این ناظران از اعلام وقوع «تقلب سازمان‌یافته» خودداری کرده‌اند. بر اساس نتایج رسمی، حزب رویای گرجی به رهبری میلیاردر معروف گرجی، بیدزینا ایوانیشویلی، بیش از ۱٫۱۲ میلیون رای کسب کرده که ۳۳۵ هزار رای بیشتر از چهار حزب اصلی مخالف است. این حزب در مناطق روستایی تا ۹۰ درصد آرا را به دست آورد اما در تفلیس و سایر شهرهای بزرگ نتایج ضعیف‌تری داشت. در مجموع، حدود ۳.۵ میلیون گرجی در داخل و خارج از کشور به پای صندوق‌های رای فراخوانده شدند. طبق آمار اولیه، میزان مشارکت رای‌دهندگان حدود ۵۹ درصد بوده که سه درصد بالاتر از سال ۲۰۲۰ است. نخست‌وزیر مجارستان ویکتور اوربان و رئیس‌جمهور آذربایجان الهام علی‌اف اولین کسانی بودند که پیروزی «رویای گرجستان» را تبریک گفتند. رئیس جمهوری آمریکا نیز روز سه‌شنبه ۸ آبان در واکنش به انتخابات گرجستان، از آنچه «عقب‌گرد دموکراتیک» در این کشور خواند، ابراز نگرانی کرد. جو بایدن با اعلام این که انتخابات اخیر در گرجستان با سوءاستفاده از منابع، فشار و ارعاب رأی‌دهندگان همراه بوده است، خواستار انجام تحقیقات و بازنگری در مورد آن شد.
ایراکلی کوباخیدزه نخست‌وزیر و از اعضای حزب حاکم رویای گرجستان نیز در اظهاراتی با اشاره به اینکه موفقیت این حزب در انتخابات پارلمانی این کشور بسیار تاثیرگذار و آشکار بوده است، تاکید کرد که هرگونه تلاش درباره ادعای دستکاری در نتایج این انتخابات محکوم به شکست است. از سوی دیگر شالوا پاپواشویلی رئیس پارلمان و از اعضای حزب حاکم رویای گرجستان نیز در اظهاراتی رئیس جمهور این کشور را متهم کرد که برخلاف نظم قانون اساسی و انتخابات آزادی که در این کشور برگزار شده، به دنبال پیاده کردن سناریوی یک کودتا در گرجستان است.
تفلیس در این شبها، شاهد توفان مخالفان است که به‌طور مسالمت‌آمیز به نتایج انتخابات اعتراض دارند. این تجمعات با درخواست‌های بازشماری شفاف آرا و تحقیق کامل درباره اتهامات تخلف و تقلب همراه بوده است. کمیسیون مرکزی انتخابات درخواست آغاز تحقیقات رسمی درباره اتهامات تقلب را مطرح کرده و پیشنهاد داده پایگاه داده‌ای عمومی برای رای‌دهندگان ایجاد شود تا بتوانند اطلاعات رای‌دهندگان را به‌طور مستقل بررسی کنند.
رهبران احزاب اپوزیسیون گفته‌اند که وارد پارلمان جدید که آن‌را «غیرقانونی» نامیده‌اند نخواهند شد و خواستار برگزاری انتخابات جدید شدند. مخالفان نگرانند که کشور از مسیر پیوستن به اتحادیه اروپا فاصله بگیرد، زیرا حزب پیروز با استفاده از تصاویر ویرانی در اوکراین، عواقب احتمالی رأی دادن به احزاب طرفدار غرب را نشان می‌دهند. آنها و بسیاری از ناظران نگران هستند که گرجستان تحت رهبری ایوانیشویلی، که ثروتش را در مسکو به دست آورده، به سمت روسیه متمایل‌تر شود و در نهایت از مسیر اتحادیه اروپا فاصله بگیرد. در همین حال، حزب حاکم «رویای گرجی» در کارزار انتخاباتی وعده صلح و ثبات داده و نگرانی از جنگ با روسیه را در صورت پیروزی اپوزیسیون تبلیغ می کرد. آنها مدعی هستند که با اقدامات دولت با رهبری حزب رویای گرجی میتوانند تا سال ۲۰۳۰ به اتحادیه اروپا ملحق شوند.
با توجه به فضای سیاسی و اجتماعی کنونی، شاهد اختلافات در جامعه گرجی بیش از پیش خواهیم بود ولی به نظر نمی رسد که مخالفین بتوانند تغییر چندانی در شکل سیاسی کشور ایجاد کنند. حتی با تصویب لایحه «عوامل خارجی» و «محدودیت بر حقوق دگرباشان»، با اینکه شاهد تظاهرات های خیابانی بودیم، ولی رهبران احزاب مخالف نتوانستند تغییرات چندانی را اعمال کنند. متاسفانه این یک واقعیت است که حزب حاکم در یک دهه اخیر توانسته در مناطق روستایی، شهرهای کم جمعیت، گروه های ملیگرا و مذهبی، و اقشار محافظه کار نفوذ کرده و پایگاه رای ایجاد نماید. از طرف دیگر، احزاب مخالف با توجه به اختلافات ساختاری و عدیده نتوانستند در این سالها ائتلاف قدرتمندی ایجاد کنند و رهبری واحدی را برای ایجاد پایگاه رای در میان مردم معترض به شرایط سامان دهند. در همین انتخابات، عدم حضور ۴۰ درصدی واجدین شرایط، نشان از یک ناامیدی گسترده در میان اقشار جامعه برای تغییرات سیاسی و بهبود شرایط اجتماعی در احزاب مخالف و حزب حاکم است.
