بر اساس یک افسانه، پادشاهی ظالم به نام هیرانیاکاشیپو بر هند حکومت می کرد که خود را خدا می‌نامید و به مردم دستور می داد تا او را پرستش کنند. اما پسرش،پراهلادا، از این فرمان سر پیچی کرد و نارایانا (ویشنو)، یکی از خدایان هندو را می پرستید. پادشاه که از نافرمانی پسرش عصبانی بود، چندین بار سعی کرد او را بکشد اما موفق نشد. سپس از خواهر شرور خود، هولیکا، کمک خواست. هولیکا برای کشتن پراهلادا، او را به آتش انداخت، اما خودش در آتش سوخت و پراهلادا نجات پیدا کرد. این اتفاق و حمله ای که بر پراهلادا شده بود خشم نارایانا را برانگیخت، در نتیجه خود دست به کار شد تا این پادشاه دیوانه و خودخواه را سر جایش بنشاند. بنا به باور هندویان، نارایانا در دوران های مختلف به شکل های متفاوتی ظاهر می شد و گفته می شود که تاکنون در ۹ پیکر گوناگون نمود پیدا کرده است. و زمانی که تصمیم بر نابودی هیرانیاکاشیپو گرفت، به شکل ناراسیما درآمد که می گویند چهارمین نمود اوست و نیمی از آن به صورت شیر و نیمه دیگرش انسان است.
هولی رویدادی است که پیروزی خیر بر شر را به تصویر می کشد. یادآور پیروزی پراهلادا بر پدر خبیثش و سوختن هولیکا در آتش است. به عقیده بسیاری نام هولی از همان هولیکا می آید و مردم این روز را جشن می گیرند چون سال ها پیش، در چنین روزی بدی در آتش سوخت.
افسانه دوم داستان رادا و کریشنا در یکی از ایالت های شمالی هند و در منطقه ای به نام براج است. همانطور که گفته شد نارایانا چهره های زیادی داشته و در شمایل مختلفی در آمده است. یکی از معروف ترین و مهمترین این چهره ها، کریشناست. وقتی کریشنا نوزاد بود، پس از نوشیدن شیر مسموم مادر شیاطین پوتانا، پوست او به رنگ آبی درآمد. در جوانی دل به دختری به نام رادا داده بود و از این که آیا رادا به خاطر رنگ تیره‌اش او را دوست خواهند داشت یا نه، غمگین بود. مادر که از نگرانی فرزندش ناراحت بود، پیشنهاد داد کریشنا بر صورت رادا رنگ بپاشد و کریشنا چنین کرد. پس از این ماجرا پیوند میان رادا و او رقم خورد؛ امروزه، پیشینه جشن هولی را به این رویداد و رنگ آمیزی پوست رادا توسط کریشنا نسبت می دهند.
مراحل برگزاری جشن هولی که معمولا طی دو روز و در اواخر زمستان و در ماه مارس برگزار می شود، بدین ترتیب است: در روز اول که هولیکا داهن نام دارد و به معنی آتش زدن هولیکا است،
مردم چوب ها را برای درست کردن آتش به فضاهای باز مثل پارک ها می آورند. در بالای آتش، مجسمه ای از هولیکا قرار می دهند تا طبق افسانه سوزانده شود. اولین روز جشنواره به عنوان هولیکا داهان جشن گرفته می شود. پس از غروب آفتاب، مردم در اطراف آتش به پایکوبی می پردازند و سوزانده شدن هولیکا را جشن می گیرند.
روز دوم هولی رنگوالی هولی نامیده می شود. در این روز مردم به یکدیگر رنگ می پاشند، جشن می گیرند و لذت می برند. کودکان و نوجوانان به شکل گروهی با رنگ هایی خشک به نام ابیر یا گلال، پیچکاری (تفنگ آب) و بادکنک های آبی پر از محلول های رنگی بازی می کنند. افرادی که در این مراسم حاضر می شوند حتما یک چیز را در خانه هایشان جا می گذارند و آن دغدغه هایشان است. همچنین قضاوت کردن نیز در این روز جایی ندارد. همه خوشحالند و این جمله در هر طرف شنیده می شود: “Bura na mano Holi hai” به معنی “من یک روز عالی دارم”. جشن رنگ ها فرصتی ست تا افراد فارغ از طبقه اجتماعی و موقعیت مالی شان در کنار یکدیگر جشن بگیرند و شادی شان را با هم شریک شوند.
در قسمت زیر ویدئو مربوط به این جشن را تماشا کنید:
