فارن پالیسی در گزارشی به بررسی نقش رسانههای روس در شکلگیری افکار عمومی در خاورمیانه نسبت به جنگ اوکراین پرداخته و مینویسد: دیدگاه های روسیه در مورد جنگ اوکراین در خاورمیانه محبوب است.
به گزارش اعتمادآنلاین در ادامه این نوشتار آمده است: با گذشت یک سال از تهاجم روسیه به اوکراین، گروه کشورهایی که مستقیماً با مسکو همسو شدهاند، همچنان تعداد انگشتشماری از دست نشاندگانش هستند، از جمله بلاروس به رهبری الکساندر لوکاشنکو و سوریه بشار اسد. تنها ۶ کشور به همراه مسکو علیه قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل مبنی بر عقبنشینی روسیه از اوکراین رای دادند، در حالی که ۱۴۱ کشور به آن قطعنامه رای مثبت دادند. با این اوصاف، تلاش برای منزوی کردن ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در صحنه جهانی، موفقیت بزرگی بوده است.
اما چنین آرایی در صحن سازمان ملل میتواند فریبنده باشد. خاورمیانه نمونه بارز این مساله است. گفتگو با نخبگان در بسیاری از پایتختهای خاورمیانه – دیپلماتهای بانفوذ، مقامات دولتی، روزنامهنگاران و تجار – نشاندهنده ستایش شگفتانگیز موضع روسیه و حتی همدردی با استدلال ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور مبنی بر اینکه روسیه مجبور شد برای اجتناب از محاصره ناتو اقدام کند، است.
علاوه بر این، نظرسنجی از جوانان عرب در سال ۲۰۲۲ که توسط شرکت مشاوره روابط عمومی ASDA’A BCW مستقر در دبی انجام شد، نشان داد که تعداد بیشتری از جوانان عرب (۱۸ تا ۲۴ ساله) به جای روسیه، ایالات متحده و ناتو را مسئول جنگ در اوکراین می دانند.
دلایل متعددی وجود دارد که بسیاری از دوستان سنتی واشنگتن در خاورمیانه، در بهترین حالت، درباره جنگ اوکراین و نقش روسیه و غرب بخصوص آمریکا دو حس متفاوت دارند. بخشی از این حس به احساس خود آنها نسبت به رها شدن توسط ایالات متحده در شرایط نیاز مربوط می شود، گلایه رایج سعودی ها و اماراتی ها که مانند اوکراین هدف پهپادهای ایرانی قرار گرفتند اما هیچ گاه از حمایت ایالات متحده در این زمینه برخوردار نشدند.
برخی به این واقعیت مربوط میشوند که واشنگتن – که یک نسل پیش حاضر بود بیش از نیم میلیون سرباز، ملوان و نیروی هوایی آمریکایی را برای آزادسازی کویت بفرستد – امروز ارسال اسلحه و مهمات برای حمایت از اوکراینیها را که خودشان برای دفاع می جنگند را کاری سنگین می داند. این بی میلی امریکا نشان می دهد که احتمال کمی وجود دارد که ایالات متحده دوباره مردان و زنان جوان خود را برای محافظت از یک کشور عربی دوردست بفرستد.
برخی از این نگاه ها در این تصور ریشه دارد که روسیه قدرت قوی تری است و بیش از واشنگتن با فراغ بال از قدرتش استفاده می کند. مصداق این ادعا هم حمایت پوتین از متحدش بشار اسد است آنهم در زمانی که رئیس جمهور پیشین آمریکا در برابر عبور اسد از خط قرمز استفاده از تسلیحات شیمیایی سکوت کرد.
اما این ایده ها به خودی خود ریشه نگرفتند. عنصر گمشده ای که این ایده ها را برای بسیاری در جهان عرب جا انداخت ، فراگیر شدن رسانه های روسی بود که اطلاعات نادرست پخش می کردند.
سالها قبل از حمله به اوکراین، رسانههای دولتی روسیه RT Arabic و Sputnik Arabic به عنوان منابع اصلی انتشار اخبار منطقهای در خاورمیانه ظاهر شدند. در غرب، رسانه های خواهر آرتی و اسپوتنیک هرگز از اعتبار یکسانی مانند این رسانه ها در منطقه خاورمیانه برخوردار نبودند و با شروع جنگ، یا به طور کامل فعالیت آنها ممنوع شد، مانند سرنوشت آرتی در بریتانیا، یا تصمیم به تعطیلی داوطلبانه گرفتند.
اما در خاورمیانه، رسانههای دولتی روسیه دسترسی کامل به امواج رادیویی را در طول بحران اوکراین حفظ کردهاند و همین امر کرملین را قادر میسازد تا روایت خود را درباره جنگ از طریق رسانههای منطقهای منتشر کند. مسکو مخاطبان خود را در خاورمیانه به خوبی می شناسد و به طور معمول جنگ را به عنوان یک چالش روسیه در برابر نظم هژمونیک به رهبری ایالات متحده تعریف می کند، استدلالی که در بسیاری از پایتخت های عربی به خوبی خریدار دارد.
تاثیر این کار رسانه ای روسیه واقعی و قدرتمند بوده است. بارها و بارها، در گفتگوهای خصوصی با طرفداران عرب، من طنین خطوط تبلیغاتی مورد علاقه کرملین را شنیدم: روسیه با گسترش ناتو تحریک شد. تاریخ روسیه و اوکراین “پیچیده” است. ایالات متحده که بدون دلیل به عراق حمله کرد، هیچ جایگاهی برای انتقاد از اقدام روسیه در اوکراین ندارد.
از نظر دیپلماتیک، این احساسات به درخواستهای مکرر مقامات منطقهای، از جمله امارات و عراق، برای مذاکرات مسالمتآمیز برای حل بحران اوکراین و روسیه تبدیل شده که جایگزینی غیر اتهامی برای محکوم کردن روسیه به دلیل تجاوز بیدلیلش است. برای مثال، بلافاصله پس از تهاجم، اتحادیه عرب بیانیهای صادر کرد که در آن «نگرانی شدید» را درباره وضعیت اوکراین ابراز کرد و خواستار «تمام تلاشها برای حل بحران از طریق گفتوگو و دیپلماسی» شد، بدون اینکه از روسیه به عنوان متجاوز نام ببرد.
از نظر اقتصادی، تهاجم اطلاعاتی روسیه در متقاعد کردن پایتختهای عربی برای عدم پیوستن به رژیمهای تحریمی غرب به پیروزی دست یافته است، به گونهای که برخی از کشورهای خاورمیانه (عمدتا ترکیه و امارات متحده عربی) حتی در سالی که غرب در تلاش بود روسیه را منزوی کند تجارت دوجانبه خود با مسکو را افزایش دادند.
فارن پالیسی در ادامه اینگونه نتیجه گیری می کند که اگر این وضعیت پس از سال اول جنگ است، تصور کنید با ادامه جنگ چقدر بدتر خواهد شد. از آنجایی که ایالات متحده و متحدانش تا حد زیادی موفق شده اند اکثر رهبران جهان را به رای به نفع اوکراین در مجمع عمومی سازمان ملل ترغیب کنند ، تصور می کنند در نبرد روایت ها هم پیروز شده اند. اما در بسیاری از نقاط جهان – از جمله مکانهای مهمی مانند هند، آفریقای جنوبی و بسیاری از خاورمیانه – جایگاه روسیه بهتر از آن چیزی است که فکر میکنند.
