سامسون‌خان، فرمانده گردان بهادران در ارتش ایران بود که کلاً از فراریان روس تشکیل شده بود. سامسون‌خان و پناهندگان روس نه تنها در جنگ‌های ایران و روس ضد روسیه وارد جنگ شدند، بلکه در جنگ ایران و عثمانی مخصوصا جنگ توپراق قلعه هم شرکت مؤثر داشتند و در سرکوب شورش‌های داخلی (مثل شورش سالار و جنگ هرات) نقش به‌سزایی برعهده گرفتند.

سامسون‌خان در سال ۱۷۷۶ در خانواده‌ای به دنیا آمد که اصالت روسی داشتند و از ناحیه اوکراین کنونی به قفقاز آمده بودند. در ۱۴ سپتامبر ۱۷۹۹ م. در هنگ نیژنی نووگورود به عنوان شیپورچی استخدام شد. در ۱۸۰۲ از ارتش روسیه فرار کرد و به ایران پناهنده شد. علت قطعی پناهندگی او به ایران معلوم نیست، اما همکارانش در هنگ نیژنی نووگورد ادعا می‌کردند که شیپور نقره‌ای هنگ را دزدیده بوده. پس از پیوستن به ارتش ایران در هنگ پیاده‌نظام مدافع ایروان به عنوان نایب (ستوان) مشغول به خدمت زیر نظر حسن خان سردار ایروانی شد.

به‌تدریج حدود نیمی از هنگ ایروان را فراریان روس تشکیل دادند. کمی بعد سامسون‌خان به درجه سلطان (سروان) ارتقاء پیدا کرد. هم‌زمان با موفقیت سامسون‌خان در گردآوری پناهندگان روس و هنگام سان دیدن عباس میرزا، درجه سامسون‌خان به یاور (سرگرد) تبدیل شد. با توجه به اینکه حسن‌خان سردار نه از نظر دینی با پناهندگان همسانی داشت و نه از نظر زبانی؛ با درخواست پناهندگان، عباس‌میرزا یک هنگ مجزا بنام بهادران تشکیل داد که فرمانده ایشان سرهنگ سامسون‌خان شد.

این هنگ بعداً از ارامنه محلی و نسطوریان هم عضوگیری می‌نمود. بیشتر اعضای هنگ، خرده مالکین روس اهل جنوب قفقاز بودند که مسیحی باقی‌مانده و مسلمان نشده بودند. طی سال‌های ۱۸۳۵ تا ۱۸۳۸، سامسون‌خان و هنگ روس‌ها در عملیات نظامی در خراسان و همچنین ضد ترکمانان و بار دیگر علیه حاکم شورشی هرات وارد عمل شدند که در ماه ژوئیه ۱۸۳۸، سامسون‌خان حین هجوم ضد هرات شدیداً مجروح شد. در سال ۱۸۳۸ در اواخر پادشاهی محمدشاه سامسون‌خان و افرادش شورش پسردایی شاه، حسن خان سالار را در خراسان سرکوب کردند. شش ماه پس از سرکوب شورش در خراسان، سامسون‌خان در ۷۳ سالگی درگذشت. بنا بر وصیتش او را در روستای شورگل در کلیسایی که بنا کرده بود دفن نمودند.

(https://s4.uupload.ir/files/izmail-5_h9k.jpg)منبع: ناسخ التواریخ

🌐تهیه شده در تحریریه ایراس

@IRAS_INSTITUTE