منطقه آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق پیرامونی ایران از ظرفیت‌های بسیار ارزشمند و شایان توجهی برخوردار است که در سیاست همسایگی ایران باید به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس با توجه به اهداف و منافع ملی ایران، ظرفیت‌ها و توانایی‌های کشور و واقعیت‌های حاکم بر منطقه آسیای مرکزی و توجه هم‌زمان به محذورات و مقدورات، حداقل۲۰ اولویت و راهکار پیشنهادی می‌تواند در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی- فرهنگی در دستور کار سیاست خارجی دولت سیزدهم در قبال منطقه آسیای مرکزی قرار گیرد:
- بازگشت عملی و غیر شعاری منطقه آسیای مرکزی به جایگاه و منزلت استراتژیک سیاست خارجی ایران (تجربه نیمه اول دهه ۱۳۷۰ در دولت هاشمی رفسنجانی)،
- پایان بخشیدن به عملکرد جزیره‌ای و ناهماهنگ دستگاه‌ها و نهادهای متولی: بازگشت به تجربه «ستاد جمهوری‌های سابق شوروی»،
- ضرورت نگاه منطقی و واقع گرایانه در سیاست نگاه به شرق و تغییر ذهنیت و رویکرد استفاده از ظرفیت آسیای مرکزی برای مقابله با تحریم‌های ایران،
- ضرورت شکل‌گیری الگوی منطقه‌ای و متوازن ۱+۵ سیاست خارجی ایران در آسیای مرکزی (مشابه تجربه آمریکا، ژاپن، اتحادیه اروپا، هند و چین در سال‌های اخیر)،
- تعیین تکلیف وضعیت ایران در سازمان همکاری شانگهای (تداوم وضعیت ناظر یا تغییر عضویت از ناظر به اصلی)،
- تمرکز بر مناسبات امنیتی- انتظامی به جای مناسبات دفاعی- نظامی (مقابله مشترک ایران و کشورهای آسیای مرکزی با افراط‌گرایی، تروریسم و قاچاق مواد مخدر)،
- ضرورت تثبیت و عدم تغییر وزارتخانه‌های مسئول کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و کشورهای آسیای مرکزی (وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، نیرو، صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی)،
- معرفی و استقرار رایزنان بازرگانی ایران در پنج کشور آسیای مرکزی (در حال حاضر ایران در هیچ یک از پنج کشور آسیای مرکزی، رایزن بازرگانی ندارد)،
- محوریت بخش خصوصی و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در دیپلماسی اقتصادی و تجاری ایران در آسیای مرکزی،
- پیگیری سیاست لغو مرحله‌ای و سپس لغو کامل ویزا (تحول در بخش گردشگری و تجاری و حرکت به سمت غیر دولتی و مردمی شدن روابط ایران و آسیای مرکزی)،
- تکمیل زنجیره حمل و نقل ترکیبی ایران و آسیای مرکزی (ترکیب شبکه‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی)،
- تعیین تکلیف اختلافات گازی و ترانزیتی ایران و ترکمنستان،
- توجه ویژه به ازبکستان تحت رهبری شوکت میرضیایف،
- پایان بخشیدن به اختلافات و روابط شکننده ایران و تاجیکستان (بازگشت سطح و کیفیت روابط به قبل از سال ۲۰۱۵ میلادی)،
- توسعه کشت فراسرزمینی ایران در کشورهای پایین دست آسیای مرکزی (ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان) به عنوان گامی در جهت کاهش تنش‌های آبی و فرسایش خاک در داخل کشور،
- تقویت مشارکت ایران در سدسازی و احداث نیروگاه‌های برق آبی در کشورهای بالادست (تاجیکستان و قرقیزستان)،
- تقویت همکاری‌های مشترک آبی و زیست محیطی ایران با کشورهای آسیای مرکزی: جلوگیری از تکرار پدیده ریزگردهای غرب کشور در شمال شرق ایران،
- توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان به عنوان سه استان مجاور با منطقه آسیای مرکزی، هماهنگی،
- انسجام بخشی و وحدت رویه در نهادها و سازمان‌های فرهنگی و اجتماعی ایران در آسیای مرکزی به محوریت وزارت امور خارجه،
- حمایت از کرسی‌های ایران‌شناسی و زبان و ادبیات فارسی از طریق شرکت‌های دولتی و خصوصی ایرانی.
