#اختصاصی
به قلم: شیوام شکاوات؛ بنیاد تحقیقات آبزرور هند
در حالی که پاکستان با چند بحران وجودی دست و پنجه نرم میکند، واکنش تحریک طالبان پاکستان (TTP) و طالبان افغانستان در آن سوی مرز، نگرانیهای بیشتری را در مورد پیامدهای گسترده هرج و مرج داخلی ایجاد کرده است.
از زمان دستگیری عمران خان در ۹ مه، پاکستان شاهد صحنههایی از هرج و مرج در خیابانها بوده است. خسارتها حدود ۲۵۰ میلیون روپیه پاکستان برآورد شده است و بسیاری از ساختارهای مرتبط با ارتش و دولت مورد حمله قرار گرفتهاند.
فرمانده تحریک طالبان پاکستان در شهر ژوب (Zhob) بلوچستان با اشاره به اعتراضات و حملات نمادین و واقعی به قدرت و اعتبار ارتش، به مردم پاکستان به دلیل مبارزه با ارتش تبریک گفت و از اعضای خود خواست تا از معترضان در هدف قرار دادن برخی مراکز نظامی حمایت کنند. این حمایت از اعتراضات کاملاً در تضاد با بیانیه وزارت امور خارجه دولت موقت افغانستان بود که از همه طرفهای ذی نفع خواست تا خویشتنداری کنند و در مورد بیثباتی پاکستان که به آن سوی مرزها سرایت کرده است، ابراز نگرانی کرد. در ظاهر، این پاسخ ملایم استثناپذیر و تعجب آور نیست. در حالی که طالبان برای کسب مشروعیت از جامعه بین المللی تلاش میکند و رابطه آن با اسلام آباد در شرایط مناسبی قرار ندارد، این بیانیه بیشتر یک پاسخ عملگرایانه است به این معنا که منتظر بمانیم و ببینیم وضعیت پاکستان چگونه پیش میرود. اما در پاکستان، بیانیه طالبان به عنوان یک توهین تلقی شده است.
از نظر تحریک طالبان پاکستان، اعتراضات و شورشهای متعاقب آن در زمان مناسبی پدید آمده است. در چندین عملیات اطلاعاتی در وزیرستان شمالی، یک فرمانده کلیدی و نزدیک به ۴۰ شبه نظامی این گروه توسط نیروهای امنیتی کشته شدند. بحران داخلی و تمرکز ارتش برای برقراری نظم و قانون در داخل کشور، این فضا را به این گروه میدهد تا تهدیدات خود را در داخل کشور افزایش دهد و به طور غیرمستقیم از نارضایتیهای مردم برای تشدید حمله به دولت و ارتش استفاده کند. این گروه تروریستی در یک فراخوان آشکار برای تسهیل سرنگونی دولت، از مردم خواست تا به جای تکیه بر شعارهای سیاسی و تظاهرات مسالمت آمیز، الگوی طالبان افغانستان برای فتح کابل را که مبتنی بر زور بود اتخاذ کنند.
اعتراضات این پتانسیل را دارد که گروههای مختلف برای پیشبرد منافع خودخواهانه خود همدست شوند. در کشوری مانند پاکستان، که در آن نارضایتی و بی اعتمادی عمیقاً ریشه دوانده است، گروههای مختلف اغلب منافع خود را به قیمت ثبات و آرامش کشور در اولویت قرار میدهند. لفاظی تحریک طالبان پاکستان در مورد اعتراضات و تلاشهای آن برای ترسیم هرج و مرج به عنوان بحرانی علیه ارتش قدرتمند میتواند به بی ثباتی کشور دامن بزند.
سروزیر موقت پنجاب با ابراز نگرانی از احتمال ماهیت از پیش برنامه ریزی شده تظاهرات، تأکید کرد که چگونه ساختارهایی که مورد حمله تظاهرکنندگان قرار گرفتهاند، مشابه آن چیزی است که تحریک طالبان پاکستان TTP در نظر داشته است. در حالی که در مورد دخالت غیرمستقیم این گروه در دامن زدن به مشکلات در داخل کشور هنوز بحث وجود دارد، تلاشهای پنهانی آن برای استفاده از بحران برای تقویت موقعیت خود قابل رد نیست.
