#اختصاصی
به قلم: مهدی نوری چورتی، دانشجوی دکتری مطالعات روسیه و همکار پژوهشی ایراس
مقدمه
در پی تداوم جنگ اوکراین و نبود چشم انداز مشخصی برای پایان درگیری، کاهش تدریجی کمک های مالی، نظامی و دیپلماتیک کشورهای غربی به اوکراین به یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار برآینده این بحران تبدیل شده است. درحالی که در ماه های ابتدایی حمله روسیه به اوکراین، حمایت بی سابقه غرب نقش مهمی در تقویت مواضع کی یف و ایجاد نوعی توازن قوا داشت، اما فرسایشی شدن جنگ، فشارهای اقتصادی داخلی در کشورهای غربی و اختلافات سیاسی، منجر به افت قابل توجه در شدت و گستره این حمایت ها شده است. این روند نه تنها توان نظامی و مقاومت اوکراین را تضعیف می کند، بلکه پیام مهمی نیز به مسکو مخابره می سازد: فقدان اراده قاطع بین المللی برای حمایت بلندمدت از اوکراین.
در چنین شرایطی، چشم انداز مذاکرات صلح که مستلزم وجود نوعی موازنه یا فشار خارجی برای نشستن طرفین بر سرمیز گفت و گوست، به طرز محسوسی تیره می شود. روسیه با درک این عقب نشینی تدریجی غرب، انگیزه بیشتری برای ادامه جنگ و تحقق اهداف نظامی خود پیدا می کند و در مقابل، دولت اوکراین با احساس انزوای فزاینده، تمایلی به ورود به مذاکراتی که از موضع ضعف صورت گیرد، نشان نمی دهد. بنابراین، کاهش حمایت غرب نه تنها بر توان میدانی اوکراین تاثیرگذار است، بلکه به طور غیرمستقیم احتمال هرگونه راه حل سیاسی را تضعیف می کند و جنگ را وارد مرحله ای خطرناک و پیچیده می سازد.
بحث و بررسی
دولت ترامپ خواستار کاهش کمک به اوکراین است. پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، هفته گذشته در اظهارات خود در کنگره تأیید کرد که بودجه سال ۲۰۲۶ شامل کاهش بودجه ارسال سلاح به اوکراین است. چند روز قبل، وزیر دفاع هگست در جلسه گروه ارتباط دفاعی اوکراین در بروکسل شرکت نکرد – این اولین باری بود که یک وزیر دفاع ایالات متحده از زمان آغاز تهاجم تمام عیار روسیه، چنین کاری میکرد. در ماه مارس، پس از یک جلسه جنجالی در دفتر بیضی شکل با ولادیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، دولت ترامپ تمام کمکهای نظامی به اوکراین، از جمله ارسال سلاح و پشتیبانی اطلاعاتی را برای بیش از یک هفته متوقف کرد. و از آغاز دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، هیچ بسته کمکی جدیدی برای اوکراین تصویب نشده است، در حالی که برخی از تجهیزات وعده داده شده به کشور دیگری منتقل شدهاند.پیام دولت ترامپ واضح است: حمایت آینده ایالات متحده از اوکراین نه تنها تضمین شده نیست، بلکه ممکن است در معرض خطر باشد.
منطق اعلامشدهی دولت ترامپ برای کاهش نقش خود این است که اروپا، با توجه به نزدیکی و سهمش در این درگیری، باید بار بیشتری در حمایت از اوکراین بر دوش بکشد. هگست در اظهارات خود در این هفته همچنین استدلال کرد که ادامهی حمایت ایالات متحده از اوکراین به قیمت از دست رفتن اولویتهای دیگر، از جمله رقابت با چین، تمام میشود.به نظر میرسد رئیس جمهور ترامپ بیشتر به دنبال جاهطلبیهای شخصی است تا مردی که با میانجیگری توافق صلح، جنگ در اوکراین را پایان میدهد. با این حال، اگر حمایت ایالات متحده ابتدا از بین برود، شانس رئیس جمهور ترامپ برای حضور در میز مذاکره ممکن است هرگز محقق نشود. قطع کمکهای ایالات متحده به اوکراین در حال حاضر، صلح را تسریع نمیکند. این امر برای کرملین به این معناست که عزم ایالات متحده زودگذر است و زمان به نفع روسیه است.تابآوری اوکراین در میدان نبرد به شدت به کمکهای مداوم ایالات متحده بستگی دارد. سیستمهای دفاع هوایی ایالات متحده از شهرهای اوکراین، زیرساختهای حیاتی و سربازان در خطوط مقدم محافظت میکنند. قابلیتهای حمله دوربرد تسلیحات ایالات متحده به نیروهای اوکراینی این امکان را میدهد که مراکز فرماندهی و گرههای لجستیکی روسیه را در اعماق خطوط دشمن هدف قرار دهند. ذخایر و مهمات دقیقی که از طریق کمکهای ایالات متحده تحویل داده میشود، به اوکراین کمک میکند تا حملات روسیه را در امتداد یک جبهه گسترده دفع کند. و همچنین اطلاعات ایالات متحده برای توانمندسازی قابلیتهای حمله دقیق و دفاع اوکراین در برابر حملات هوایی روسیه حیاتی بوده است.
اوکراین با حمایت ایالات متحده، از پیشروی روسیه جلوگیری میکند. از ژانویه ۲۰۲۴، روسیه کمتر از ۱ درصد از خاک اوکراین را تصرف کرده و در عین حال متحمل تلفات و خسارات سرسامآوری در نیروها و تجهیزات شده است. اینها نشان دهنده ناکارآمدی و فرسایش یک نیروی بزرگ نظامی است که تا حدی عقب نگه داشته شده است. مطمئناً، اوکراین و حامیانش در اروپا از خطر تزلزل حمایت ایالات متحده آگاه هستند و تلاشهای خود را برای افزایش تولید دفاعی افزایش میدهند. چندین کشور اروپایی هزینههای دفاعی را افزایش دادهاند، به کمکهای نظامی بلندمدت به اوکراین متعهد شدهاند و گامهایی برای افزایش تولید مهمات برداشتهاند، اما این تلاشها زمانبر خواهد بود و نمیتواند شکاف ناشی از از دست دادن احتمالی حمایت ایالات متحده را به طور کامل پر کند. یک اوکراین ضعیف با دفاع کمتر و مهمات کمتر، به ایالات متحده اهرم فشار بیشتری برای آوردن ولادیمیر پوتین به پای میز مذاکره نخواهد داد. برعکس، اگر پوتین معتقد باشد که عقبنشینی ایالات متحده اجتنابناپذیر است و روسیه به زودی در میدان نبرد برتری پیدا خواهد کرد و انگیزه کمتری برای مذاکره خواهد داشت. در نهایت، ادامه کمکهای ایالات متحده به اوکراین صرف نظر از اینکه هدف، توانمند کردن اوکراین برای بازپسگیری سرزمینهای از دست رفته یا یک توافق دیپلماتیک در امتداد خطوط مقدم فعلی باشد، مفید است.
از طرفی دیگر، جنگ اسرائیل با ایران به روسیه کمک قابل توجهی کرده است، زیرا تمام کمک های ایالات متحده و غرب جمعی در این مدت در حمایت از اسرائیل معطوف شد و اوکراین تا حد زیادی از دایره توجهات خارج شد. روسیه با مواضع محتاطانه و به ظاهر دیپلماتیک خود سعی داشت به عنوان میانجی نقش ایفا کند. اما در واقعیت، ادامه جنگ ایران و اسرائیل از جهاتی به نفع روسیه بود. روسیه منافع کوتاه مدت خود را در نظر گرفته است. ادامه جنگ باعث می شد که این کشور بتواند در نبرد با اوکراین با سرعت بیشتری پیشروی کند. جنگ ۱۲ روزه ایران با اسرائیل نشان داد که روسیه شریک راهبردی قابل اعتمادی در بحران ها نیست.
نتیجه گیری
با ورود ترامپ به کاخ سفید، کمک های مالی به اوکراین کاهش قابل توجهی یافت. این وضعیت به نفع روسیه در میان نبرد است. ترامپ که سودای جایزه صلح نوبل دارد، درصدد این است که به جنگ اوکراین و روسیه خاتمه دهد. با این حال، کاهش کمک های مالی آمریکا و غرب به اوکراین باعث دور شدن پوتین از میز مذاکرات خواهد شد. در جنگ ۱۲ روزه ایران واسرائیل مواضع منفعلانه روسیه با حمایت به ظاهر دیپلماتیک و سیاسی به خوبی نشان داد که این کشور به دنبال فرسایشی شدن جنگ بود تا تمام توجهات و کمک ها به اوکراین قطع شود. روسیه از استراتژی پراگماتیسم در سیاست خارجی خود استفاده می کند و منافع کوتاه مدت را در نظر می گیرد.
منابع
۱٫ https://kyivindependent.com/us-to-cut-military-aid-to-ukraine-hegseth-says/
۲٫ https://www.polskieradio.pl/395/9766/Artykul/3545641,us-pauses-some-arms-deliveries-to-ukraine-over-‘stockpile-worries’
۳٫ https://www.csis.org/analysis/russias-battlefield-woes-ukraine
