دربند (به روسی Дербент) قدیمی ترین شهر در روسیه امروزی است که در جنوبی ترین بخش این کشور و در ساحل دریای خزر واقع شده است. اکثر ساکنین شهر دربند آذری و لزگی بوده و شیعه مذهب هستند. این شهر را قباد یکم ساسانی بنا نهاده و انوشیروان به عنوان شمالی ترین مرز های ایران در قفقاز مستحکم کرده بود.
دربند در سال ۱۷۹۶ م. به دست ارتش روسیه افتاد و طی قرارداد گلستان در زمان فتحعلی شاه قاجار، برای همیشه از ایران جدا شد. بنای زیبای “نارین قلعه” در این شهر، یادگاری از دوران ساسانی است.
