استیون پیفر در گزارشی که در وبسایت اندیشکده بروکینگز منتشر شد، نوشت: دولت جو بایدن خاطرنشان کرده است که قصد دارد با روسیه مذاکراتی جدی درباره مسائل مربوط به ثبات راهبردی داشته باشد. این مسائل مجموعه گستردهای از موضوعات را شامل میشود زیرا امروزه مفهوم ثبات راهبردی بسیار پیچیدهتر از مفهوم آن در دوران جنگ سرد است و کشورهایی بهغیراز آمریکا و روسیه و موضوعاتی را شامل میشود که فقط محدود به نیروهای هستهای تهاجمی راهبردی نیست بلکه دفاع موشکی، سامانههای تهاجمی متعارف دوربرد و تواناییهای سایبری را نیز در برمیگیرد.
چگونگی پیشرفت گفتگوهای ثبات راهبردی میان آمریکا و روسیه و اینکه در روند این مذاکرات چه اتفاقی رخ خواهد داد، بر امنیت آلمان و اروپا تأثیر خواهد گذاشت. وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که واشنگتن به دنبال تعامل با روسیه درزمینهٔ کنترل تسلیحات بهگونهای است که کلیه تسلیحات هستهای را شامل شود. این امر شامل تسلیحات هستهای غیر راهبردی روسیه خواهد شد؛ به این معنا که تسلیحات هستهای مشابه آمریکا ازجمله تسلیحات مستقر در آلمان و اروپا نیز روی میز مذاکرات قرار خواهد گرفت. دفاع موشکی و حمله متعارف نیز تأثیراتی بر امنیت اروپا خواهد داشت. این موضوعات برخی مسائل را مطرح میسازد که برلین باید آنها را بررسی کند؛ ازجمله:
رایزنی. دولت بایدن درزمینهٔ مشورت با متحدان ناتو در خصوص رویکردش در قبال این مسائل برخوردی بازخواهد داشت. ممکن است مقامات آلمانی در خصوص ساختار، پیشنهادهایی را در راستای گروه مشورتی ویژه (SCG) در نظر بگیرند. نشستهای معمول در مقرهای ناتو که با سفرهای کارشناسان کنترل تسلیحات از پایتختها تقویت شود، اطمینان میدهد که متحدان مواضع آمریکا را درک میکنند و به آنها فرصت میدهد تا نگرانیها و نظراتشان را درباره سیاست آمریکا ابراز کنند. رایزنیهای گروه مشورتی، به متحدان اجازه میدهد که باهم هماهنگ بمانند.
دفاع موشکی. مقامات روسی میگویند که دفاع موشکی باید در معادلهای راهبردی که نگاهی روبهجلو دارد، منعکس شود و ممکن است اصرار داشته باشند که واشنگتن در خصوص محدودیتهای دفاع موشکی مذاکره کند. شاید این بهعنوان بهایی برای توافق روسیه با مذاکره درباره تمامی تسلیحات هستهای باشد. ممکن است مسکو به دنبال محدودیتهایی در خصوص رهگیرهای زمینی که از آمریکا دفاع میکند و سامانههای ایجیس اشور باشد که در رومانی (و بهزودی در لهستان) برای دفاع از اروپا مستقر هستند. ظاهراً مقامات آمریکایی تمایلی به محدود کردن دفاع موشکی ندارند و این امر میتواند در واشنگتن که جمهوری خواهان به دنبال مخالفت با هرگونه محدودیتی هستند، جنجال به پا کند.
اگر روسها دراینباره اصرار داشته باشند، یکی از اولین پرسشهای مهم رویاروی دولت بایدن این خواهد بود که آیا نفع آمریکا و متحدان در مذاکراتی که تمامی تسلیحات روسی را پوشش میدهد آنقدر زیاد است که آمریکا باید مذاکراتی را بپذیرد که میتواند دفاع موشکی را محدود کند. پاسخ آلمان مثبت خواهد بود اما آیا دیگر متحدان بهویژه بخارست و ورشو موافقاند؟ اگر تصمیم دولت بایدن این باشد که چنین تبادلی اقدامی سنجیده است، اینکه بتواند به موضع متحد ناتو در حمایت از آن اشاره کند امری سودمند خواهد بود و ممکن است برلین بتواند به شکل دادن به چنین موضعی کمک کند.
تسلیحات هستهای غیر راهبردی آمریکا در اروپا. اگر مسکو با مذاکراتی موافقت کند که تمامی تسلیحات هستهای آمریکا و روسیه را محدود میکند، مطمئناً بمبهای هستهای آمریکا در اروپا توجهات را به خود جلب خواهد کرد. مقامات روسی درگذشته گفتهاند که این بمبها باید به آمریکا بازگردانده شود و دلیلی ندارد فکر کنیم که مذاکرهکنندگان روسی برای شرطی که میخواهد تمامی تسلیحات هستهای در اراضی ملی مستقر شود، پافشاری نکنند. بند پنج معاهده استارت نو در سال ۲۰۱۰ میگوید: «تسلیحات تهاجمی راهبردی که موضوع این معاهده هستند نباید خارج از اراضی ملی هر یک از اعضا مستقر شوند.» (این معاهده اجازه استقرارهای موقت اطلاعرسانی شده در خارج از اراضی ملی با بمبافکنهای سنگین را میدهد)
بسیاری در کشورهای میزبانِ تسلیحات هستهای آمریکا از این بند استقبال میکنند. بااینحال ازنظر دیگر متحدان که تسلیحات هستهای آمریکا برایشان بهعنوان نماد تعهد آمریکا به دفاع از ناتو مهم است، پذیرش این شرط میتواند به معنای تضعیف این تعهد باشد. آلمان بهعنوان کشوری که به نگرانیهای امنیتی متحدان در شرق این کشور حساس است، میتواند نقشی مهم در تدوین یک نگاه اجماعی در خصوص چنین شرطی درون ناتو داشته باشد.
سامانههای تهاجمی متعارف هدایت دقیق
مقامات روسی بیش از یک دهه است که در خصوص سامانههای تهاجمی متعارف هدایت دقیق که میتواند اهدافی را تخریب کند، ابراز نگرانی کردهاند. ممکن است آنها این مسئله را با مذاکرهکنندگان آمریکایی مطرح کنند. درحالیکه ناتو پاسخ هستهای به استقرار موشک ۹M729 را منتفی دانسته اما یک پاسخ موشکی متعارف را منتفی ندانسته است. نیروی نظامی آمریکا دو سیستم موشکی تولید میکند که فاقد برد مناسب برای استفاده علیه اهداف زمینی در آسیا هستند اما میتوانند در اروپا مفید باشند.
ممکن است مسئله استقرار این موشکها مطرح شود. آیا در اروپا از استقرار این موشکها حتی اگر به شکلی متعارف مسلح شده باشند، استقبال خواهد شد؟ اگر استقرار این موشکها خیلی بحثبرانگیز باشد، شاید ارزش بررسی دوباره پیشنهاد روسیه درباره تعلیق موشکهای میان برد در اروپا را داشته باشد؛ مشروط بر اینکه شامل ۹M729 باشد و در این رابطه معیارهای راستی آزمایی مناسبی اعمالشده باشد.
اینکه گفتگوهای جدی آمریکا و روسیه درباره تسلیحات هستهای اواخر سال جاری از سر گرفته خواهد شد، فرصتی خوب است. این مذاکرات به مسائلی خواهد پرداخت که آلمان و ناتو را تحت تأثیر قرار خواهد داد. برلین باید بررسی اقداماتی را آغاز کند که میتواند به همراه واشنگتن و دیگر متحدان ناتو برای تسهیل رسیدن به یک نتیجه موفقیتآمیز در این مذاکرات و تقویت امنیت اروپا انجام دهد.