نیکیتا اسماگین، ایرانشناس و کارشناس شورای امور بین الملل روسیه
شورای امور بین الملل روسیه: «اعتراض بخش جدایی ناپذیر حیات اجتماعی-سیاسی جمهوری اسلامی طی تقریبا کل تاریخ آن بوده است. در این سالها یک مدل خاص تعامل دولت و مردم با توجه به سخنرانی های منظم شکل گرفته است. اعتراضات در ایران، علیرغم تاکتیک سخت مقامات در سرکوب تهدیدات، تقریبا همیشه منجر به تغییرات و اصلاحات ملموس شده است، هرچند این معمولا نه بلافاصله، بلکه بعد از گذشت مدتی اتفاق افتاده است.
در سالهای اخیر تغییرات مهمی در نوع اعتراضات به وقوع پیوسته است. در حالی که قبلا عمدتا نمایندگان طبقه متوسط در اعتراضات مردمی شرکت می کردند، در این اواخر روند جدیدی شکل گرفته و آن اعتراضات فقرا است. با تغییر ترکیب اجتماعی [معترضان]، شکل آن نیز تغییر کرده است. اعتراضات کنونی تقریبا حاوی مطالبات یا خواسته های دقیق سیاسی نیست. این اعتراضات از میادین مراکز شهرها به سمت شهرهای کوچک یا حومه کلان شهرها انتقال یافته است. و مهمتر آنکه این معترضان به مراتب بیشتر به خشونت و اغتشاشات رو می آورند.
با وجود همه دشواری ها، وضعیت کنونی به شکل تهدید موجودیتی برای مقامات کشور به نظر نمی رسد. پیش از هر چیز بدین خاطر که اعتراضات عمدتا فاقد سازماندهی و هماهنگی است. تنها خطر محتمل در این بخش، همزمان شدن اعتراضات شدید با فعال شدن سرویس های اطلاعاتی خارجی است. تحریک اعتراضات گسترده از خارج، کاری نه تنها دشوار، بلکه بعید اما در عین حال امکانپذیر است. «نفت روی آتش ریختن» در زمان لازم، هدفی دست یافتنی تر است. هرچند که نیروهای خارجی تا امروز حقیقتا در این زمینه موفق نبوده اند.
تاریخ فعالیت های اعتراضی در ایران نشان می دهد که گسترده ترین اعترضات در واکنش به اقدامات مقامات بوده است. تاکتیک کنونی دولت بیشتر این است که با مداخله بیش از حد در پروسه هایی که جریان دارند توجه را به خود جلب نکند. در عین حال این رویکرد بدیهی است که منجر به تغییرات ملموس مثبت نخواهد شد. در این وضعیت تنها روش، بهبود بخشیدن سریع ظرفیت های بودجه و وضعیت اقتصادی همچنان توافقنامهی هسته ای است. سیاستمداران ایرانی همچنین به اهمیت لغو تحریم ها به عنوان یک مؤلفه ثبات برای کشور در شرایط امروز اذعان دارند.»