رضا حجت شمامی در گفتوگو با خبرنگار ایلنا، در تحلیل خبر رزمایش جدید ترکیه و جمهوری آذربایجان در واکنش به رزمایش جمهوری اسلامی ایران گفت: در خصوص مساله جمهوری آذربایجان و اتفاقاتی که رخ داده چه از بحث جنگی که میان این کشور و ارمنستان شکل گرفت و چه نقش روسیه و حواشی آن و توافقی که انجام شد؛ باکو در واقع تکانههایی نسبت به سالهای ۱۹۹۰ و جنگ ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ خورد و تغییراتی را ایجاد کرد که میتواند در ژئوپلیتیک منطقه تاثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: من فکر میکنم چند حلقه را باید در اینجا در نظر گرفت و به همه آنها پرداخت؛ یکی مساله خانواده علی اف است که در آذربایجان حاکم هستند و تمایلاتی که طی این مدت به ایران نشان دادهاند و مسائل مختلفی از جمله پانترکهایی که در ترکیه و ایران این موضوع را دنبال کرده و به آن بال و پر دادند. پس حلقه اولیه را باید در باکو جستجو کرد.
وی افزود: در حلقه دوم باید به ترکیه پرداخت؛ ترکیهای که آقای اردوغان و حزبش که روی کار است، به خصوص با نگاه نو عثمانیگری که مدنظر قرار داد که این نگاه در واقع ترکیه را به جمهوری آذربایجان و پانترکها نزدیک کرده است و یک نگاه فرهنگی به آن میدهد و البته نگاههای ضد ایرانی آقای اردوغان هم کم نیست و این حلقه دومی است که این حساسیتها را افزایش میدهد. ما میبینیم رزمایش قبلی را این دو کشور با همراهی پاکستان انجام دادند و حالا در واکنش به تحرکات اخیر از جمله بستن مسیر ایران به ارمنستان و حال شکلگیری عوارض این مسیر و بازداشت کردن دو راننده ایرانی به نظر میرسد فرآیندی حساب شده در حال طی شدن است و ترکیه هم اینجا تاثیرگذار است که در پاسخ به رزمایش ایران منطقه نخجوان را انتخاب میکنند و با توجه به کریدوری که جمهوری آذربایجان وصل شده معناهای زیادی دارد.
این کارشناس مسائل قفقاز گفت: حلقه بعدی از دید من حلقه اسرائیل است که با توجه به راهبرد ژئوپلیتیک ایران سعی میکند فشار به ایران را به نقطه صفر مرزی و حتی داخل ایران بکشاند و با توجه به جامعه یهودیان در جمهوری آذربایجان و دسترسیهایی که پیش از این برای خودشان ایجاد کردهاند، به نظر میرسد در این منطقه دخیل و تاثیرگذار است. من موضوع و حلقه بعدی را عربستان میدانم و همانطور که میدانیم بحث ارتش پاکستان با عربستان قرابت زیادی دارند و میتوان گفت میزان کلاهکهای هستهای که پاکستان دارد ۶۰ درصد هزینهاش را عربستان داده است به واسطه اینکه در زمان نیاز بتواند از آنها بهره بگیرد و فشارهایی که از سمت ایران میداند اینجا به شکل دیگری جبران میکند چرا که بحث ترکها و بحث پان عربها مطرح است.
وی افزود: حلقه بعدی امارات است که دیدید در بیانیه اخیر شورای همکاری خلیج فارس مجددا بحث جزایر سه گانه را مطرح کرد و از این طریق فشار میآورد و در حلقه فرامنطقهای هم قطعا آمریکا از تحولاتی که میتواند علیه تهران شکل بگیرد، استقبال میکند و از طرفی هم فکر میکنم روسیه هم تمایل دارد حلقههایی را برای فشار بر ایران داشته باشد.
وی ادامه داد: معتقدم ارمنستان هم شاید هم به لحاظ مسائل مالی و مسائل دیگر دوست دارد فشار بر ایران افزایش پیدا کند تا در ادامه ایران هم فشاری را بر آذربایجان ایجاد کند. این حلقهها به هم پیوسته شده و مسائل اخیر را ایجاد کردند و به نظر من حلقه اولیه و اصلی همان خواست و اراده دولت باکو است.
حجت شمامی همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص خبر تاسیس رسانه آذربایجان اینترنشنال از سوی عربستان سعودی گفت: یکی از کارهایی که عربستان با رسانه میکند این است که بر خبرهای جعلی تمرکز کرده و میبینید میتواند با ایراناینترنشنال از ضعفهای رسانهای ما استفاده کرده و مخاطب کسب کند و هدفش القای اخبار غلط و نادرست و برجسته کردن تنشها یا پرورش لایههای تنش در مرزها است و جمهوری آذربایجان هم از این مساله استقبال میکند.
وی افزود: البته حلقه اصلی این نگاهها در تلآویو و واشنگتن است چرا که اساسا سعودی چنین دیدی ندارد و هزینه استراتژیهای دیگران را تامین میکند. ما از طریق جدیت موضوع باید در تسهیل عملکرد سیاسی اقتصادی ارمنستان، تحرکات آذربایجان را محدود کنیم چرا که کم کم در حال مسدود کردن راه ما به سمت قفقاز هستند و باید اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهیم.