ایگور ایوانف، وزیر خارجه سابق و رئیس شورای امور بینالملل روسیه
روابط روسیه و ایالات متحده در طی چند سال گذشته همچنان رو به وخامت است، تقریباً همه تماس‌های رسمی در حال حاضر قطع شده است، طرفین مرتباً اظهارات سخت و گاه تندی را رد و بدل می‌کنند، که بعضاً فراتر از حد هنجارهای دیپلماتیک است. به این باید اضافه شود که، ظاهراً هیچ همدردی شخصی خاصی بین دو رهبر وجود ندارد. تعجب‌آور نیست که بسیاری از ناظران در مورد مصلحت نشست‌های زودهنگام روسیه و آمریکا ابراز تردید می‌کنند و معتقدند که چنین اجلاسی در شرایط فعلی بعید به نظر می‌رسد موفقیت آمیز باشد.
با این وجود، روسای جمهور روسیه و ایالات متحده، که کاملاً از همه خطرات سیاسی این موضوع آگاه بودند، تصمیم گرفتند جلسه دوجانبه را به مدت نامعلوم به تعویق نیندازند.
بنابراین، هر دو رهبر قدرتهای بزرگ هسته‌ای به وضوح نشان دادند که کاملاً از جدی بودن وضعیت فعلی جهان آگاه هستند و قصد ندارند از مسئولیتی که در قبال امنیت بین‌المللی بر عهده دارند شانه خالی کنند.
مقدمات برگزاری اجلاس انجام شده است: دیپلمات‌ها و مقامات عالی رتبه فعالانه در کار شرکت می‌کنند، تماس‌های فشرده‌ای در زمینه‌های مختلف روابط دو جانبه و در مورد مسائل منطقه‌ای که نیاز به تعامل روسیه و آمریکا دارند در جریان است. واکنش در جهان نسبت به از سرگیری گفتگو بین روسیه و ایالات متحده به طور کلی مثبت است. اما انتظارات محدود باقی مانده است: ساختار روابط دو جانبه در سال‌های اخیر چنان نازک و شکننده شده است که ممکن است در برابر “شگفتی های” غیرمنتظره‌ای که هیچکس از آنها در امان نیست مقاومت نکند.
همانطور که معمولاً در آستانه رویدادهای مهم بین‌المللی اتفاق می‌افتد، پیش بینی‌ها در مورد نتایج احتمالی اجلاس آینده چند برابر می‌شوند. دامنه قضاوت‌ها برای همه سلیقه‌ها – از امیدهای عاشقانه به دستیابی به موفقیت در رابطه تا پیش بینی‌های تیره و تار شکست حماسی جلسه و تشدید تقابل جدید.
انتظارات و هر آنچه که ممکن است القا شود، باید این واقعیت را در نظر بگیرد که در روابط روسیه و آمریکا در حال حاضر چارچوب‌های عینی و کاملاً مشخصی وجود دارد که از بسیاری جهات نتیجه احتمالی جلسه را از پیش تعیین می‌کند. در عین حال، می‌توان فرض کرد که، از آنجا که جلسه توسط متخصصان سطح بالا در هر دو طرف که تجربه قابل توجهی در برقراری ارتباط با یکدیگر دارند، آماده‌سازی شده است، هیچ موضوع رنجش‌آور یا طغیان احساساتی وجود نخواهد داشت که مانع روند تجارت و ارتباطات هوشیارانه در ژنو شود.
از گفتگوی رهبران روسیه و ایالات متحده در ژنو بدون فاصله گرفتن از واقعیت‌ها چه انتظاری می‌توان داشت؟
اول از همه، باید توجه داشت که واقعیت برگزاری نشست بین روسای جمهور روسیه و ایالات متحده در حال حاضر یک رویداد مهم بین المللی است. مهم نیست که آنها در مورد پراکندگی قدرت و نفوذ در جهان قرن ۲۱، در مورد شکل‌گیری یک سیستم چند قطبی (چند مرکز) روابط بین الملل چه می‌گویند، مسکو و واشنگتن همچنان نقش ویژه‌ای در امور بینالملل دارند، آنها تا حد زیادی جهتی که می‌تواند وقایع در جهان را توسعه دهد تعیین می‌کنند. … از سرگیری گفتگوی سیاسی در بالاترین سطح، فرصت هایی را برای تعامل عملی دو کشور در مورد بسیاری از موضوعات اصلی امنیت بین‌المللی فراهم می‌کند.
نشست آینده در ژنو همچنین ممکن است نشانه مهمی به متحدان ایالات متحده، در درجه اول در اروپا باشد، که از ترس واکنش منفی واشنگتن، از گفتگوی فعال‌تر با مسکو در مورد مشکلات اروپا و آتلانتیک و امنیت جهانی خودداری کردند. همچنین می‌تواند وضعیت آن دسته از کشورها را در مناطق دیگر که به دنبال توسعه همزمان همکاری با واشنگتن و حفظ روابط همکاری راهبردی ممتاز با مسکو هستند، “سهولت” بخشد.
در مورد موضوعات خاصی که می‌تواند توسط دو رئیس جمهور برای بررسی ارائه شود، باید واقعاً به مسائل نگاه کرد: به سختی می‌توان انتظار پیشرفت غیره منتظره‌ای در توافقات را داشت. این موضوع بیشتر به دلیل اختلافات مداوم در میان افراد، نیست، هرچند که آن هم مهم است. تناقضات بین روسیه و ایالات متحده بر ایده‌های بنیادین دو طرف در مورد نظام جدید جهانی و پویایی آن، و بر نیروها و وظایف پیش‌برنده در شکل‌گیری نظم جدید جهانی تأثیر می‌گذارد. بنابراین، توافق‌نامه‌ای در مورد احیای تدریجی کانال‌های گفتگو در مورد تهدیدهای امنیتی معاصر می‌تواند یک موفقیت تلقی شود.
کنترل استراتژیک تسلیحات همچنان یک موضوع اصلی در روابط ایالات متحده و روسیه است. تمدید اخیر استارت۳ به روسیه و ایالات متحده این امکان را داد تا برای جلوگیری از سقوط نهایی رژیم کنترل تسلیحات دو جانبه وقت بگیرند. اکنون لازم است که به طور مشترک کار در زمینه تولید مدل جدیدی از کنترل را آغاز کنیم، که تا حدی بیشتر واقعیت‌های نظامی – سیاسی و نظامی – فنی قرن ۲۱ را منعکس می‌کند.
ابعاد مهم دیگری از ثبات استراتژیک وجود دارد که در ژنو نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
ثبات استراتژیک، به ویژه همکاری نزدیک یا حداقل هماهنگی اقدامات طرفین در رابطه با چالش‌های مشترک خارجی را پیش فرض می‌گیرد. در حال حاضر انواع مختلفی از این چالش‌ها وجود دارد، و با گذشت زمان بیشتر و بیشتر خواهد شد. این چالش‌ها شامل تروریسم بین‌المللی و تغییرات آب و هوایی، بیماری همه گیر ویروس کرونا و خطر بلایای مصنوعی، مهاجرت‌های کنترل نشده و رفتارهای غیرمسئولانه بازیگران غیر دولتی در سیاست‌های جهانی، تهدیدات در فضای مجازی و موارد دیگر می شود. دستیابی به توافق‌های مشخص بین روسیه و ایالات متحده در این زمینه دشوار خواهد بود، زیرا دیدگاه طرفین در مورد ماهیت این چالش‌ها و استراتژی‌های موثر برای مقابله با آنها تفاوت چشمگیری دارد. با این وجود، لازم است بحث جدی در مورد این مشکلات هر چه زودتر آغاز شود.
مشکلات منطقه‌ای که روسیه و ایالات متحده به طور مستقیم یا غیرمستقیم با آن درگیر هستند، نیز باید به عنوان چالش‌های استراتژیک طبقه بندی شوند. ایران، افغانستان، کره شمالی، سوریه، یمن، اوکراین … – در همه این موارد، افزایش سطح درک متقابل بین کشورهای ما، روشن شدن منافع، انگیزه‌ها و انتظارات طرف مقابل می‌تواند انگیزه‌ای برای توافقات بعدی ایجاد کند. البته همه چیز در اینجا فقط به کشورهای ما بستگی ندارد. شرایط بحرانی منطقه بسیاری از بازیگران کاملا متفاوت را با جاه‌طلبی‌ها، توانایی‌ها و منابع خاص خود درگیر می‌کند. با این حال، گفتگوی مستقیم بین مسکو و واشنگتن می‌تواند به ظهور توافق‌نامه‌های چند جانبه بعدی کمک کند.
حتی یک لیست خلاصه از مشکلات نشان می‌دهد که دستور کار اجلاس آینده چقدر طاقت فرسا و دشوار است. گفتگو در ژنو به طور حتم بسیار خاص و در برخی مواقع سخت خواهد بود، و لزوماً برای هر دو طرف خوشایند نیست. روسای جمهور روسیه و ایالات متحده این مسئله را به خوبی درک کردند و با این وجود به امید موفقیت به جلسه می‌روند. به دلایل زیادی هر دو طرف به این موفقیت نیاز دارند. بنابراین، علیرغم همه دشواری‌ها، دلیلی برای خو‌ش‌بینی منطقی و انتظار اخبار امیدوارانه از ژنو وجود دارد.
منبع: https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/mir-v-ozhidanii/
