#اختصاصی
#نگاه_روسی
به قلم: آلبرت کالاچیان، آناستازیا کوستینا، الیزاوتا بوریسنکو
عصر روز ۱ اکتبر، ایران یک حمله موشکی گسترده به اسرائیل انجام داد و بیش از ۲۰۰ موشک شلیک کرد. این حمله باعث به صدا در آمدن آژیرهای هشدار در سراسر کشور شد و ساکنان را مجبور به پناه گرفتن در پناهگاه‌های بمب کرد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که ایران این حمله را در پاسخ به کشته شدن سید حسن نصرالله، رئیس حزب‌الله لبنان، اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس و عباس نیلفروشان، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، انجام داده است.
رئیس‌جمهور ایران مسعود پزشکیان روز سه‌شنبه پس از شلیک موشک‌ها گفت، تهران یک “پاسخ قاطع” به اقدامات اسرائیل داده است. هنوز ارزیابی کاملی از خسارات ناشی از این موشک‌ها انجام نشده است. به گفته خبرگزاری ایرانی شفقنا، در این حمله بیش از ۲۰ جنگنده اسرائیلی اف-۳۵ هدف قرار گرفتند. همچنین خبرگزاری تسنیم گزارش داد که یکی از اهداف تهران، تاسیسات گاز نزدیک شهر اشکلون بوده است. به گزارش تسنیم، پایگاه نظامی نواتیم اسرائیل نیز تخریب شده است.
سامانه دفاع موشکی اسرائیل موشک‌ها را رهگیری می‌کند
دانیل هاگاری، سخنگوی نیروهای دفاعی اسرائیل (IDF)، گفت که این حمله با پاسخ همراه خواهد بود و ارتش اسرائیل برنامه‌های عملیاتی دارد. او افزود: “آمادگی رزمی نیروی هوایی اسرائیل تحت تأثیر قرار نگرفته است و ما به اجرای حملات قدرتمند در خاورمیانه ادامه خواهیم داد.”
به گزارش رسانه‌های اسرائیلی، پس از شروع حمله، نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو به یک پناهگاه رفت و از آنجا آخرین اطلاعات را دریافت کرد.
این حمله همچنین در واکنش به ورود محدود زمینی نیروهای اسرائیلی به جنوب لبنان انجام شد و سپاه پاسداران اعلام کرد که اگر اسرائیل به حمله ایران پاسخ دهد، با حملات ویرانگر روبرو خواهد شد.
سازمان هوانوردی روسیه به شرکت‌های هواپیمایی روسیه توصیه کرده است که از پرواز در حریم هوایی اسرائیل، ایران و عراق خودداری کنند. همچون آوریل ۲۰۲۴، زمانی که ایران به دلیل حمله به کنسولگری خود در دمشق به اسرائیل شلیک کرد، اردن بار دیگر در رهگیری موشک‌ها مداخله کرده است. به گزارش شبکه آمریکایی NBC، اردن به نیروهای آمریکایی اجازه داده است از حریم هوایی آن برای رهگیری موشک‌های ایرانی استفاده کنند. یک مقام ناشناس پنتاگون به خبرگزاری فرانسه گفت که ارتش آمریکا آماده است “حمایت دفاعی اضافی” از اسرائیل ارائه کند.
آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، در بیانیه‌ای که در آن درگیری‌های رو به افزایش خاورمیانه را محکوم کرد، اشاره‌ای به حمله ایران به اسرائیل نکرد. حماس نیز از حمله موشکی ایران قدردانی کرد و آن را “قهرمانانه” خواند.
آینده وضعیت خاورمیانه چگونه خواهد بود؟
با وجود گستردگی حمله موشکی، این سوال باقی می‌ماند که آیا چنین پاسخی به تلفات گروه‌های طرفدار ایران در منطقه کافی است یا خیر.
پس از ترور نصرالله و همکاران نزدیکش، و همچنین آغاز عملیات زمینی محدود در جنوب لبنان، بسیاری انتظار داشتند که ایران اقدامات فعال‌تری در حمایت از گروه‌های مقاومت محلی انجام دهد.
تاکنون، تاکتیک‌های ایران تفاوت زیادی با آنچه در آوریل و در جریان عملیات «وعده صادق» استفاده کرده، نداشته است. در آن زمان نیز یک حمله گسترده موشکی و پهپادی به سمت اسرائیل صورت گرفت اما هیچ تشدید چشمگیری رخ نداد. — این را لئونید تسوکانوف، شرق‌شناس، به ایزوستیا گفت.
به نظر وی، هدف نهایی ایران این است که به اسرائیل تا حد امکان خسارات جانبی وارد کند تا به‌طور واضح‌تری قدرت نظامی خود را به نمایش بگذارد و حتمیت پاسخ خود را نشان دهد. به ویژه این که پس از مجموعه‌ای از عملیات‌های موفق اسرائیل، ترس از «پاسخ ایران» تا حدی کاهش یافته است — که این موضوع در لحن و اقدامات مقامات اسرائیلی نیز مشهود است.
خسارات در جریان درگیری بین حزب‌الله و اسرائیل
لئونید تسوکانوف اضافه کرد: «انتظار می‌رود که این پرتاب‌ها به عنوان یک حرکت انحرافی مورد استفاده قرار گیرند که ایران برای تقویت جبهه لبنان از آن بهره ببرد و به حزب‌الله فرصت آماده‌سازی برای مقابله با نیروهای جدید اسرائیلی بدهد.»
پیامدهای خطرناک برای تنش بیشتر
گریگوری لوکیانوف، یکی از کارکنان مرکز مطالعات عرب و اسلامی در آکادمی علوم روسیه، معتقد است که واکنش ایران یک سیگنال بسیار نامطلوب برای دور بعدی تشدید تنش در منطقه است. او می‌گوید: «ما نمی‌توانیم قضاوت کنیم که آیا اهداف حمله صرفاً اهداف نظامی بوده‌اند، مانند موارد قبلی. و ماهیت پاسخ اسرائیل به تعداد تلفات بستگی خواهد داشت. چرخه خشونت در حال افزایش است و هنوز زود است که نتیجه‌گیری کنیم.»
پیچیدگی نظامی: اسرائیل ممکن است عملیات زمینی در لبنان را گسترش دهد
این در حالی است که تشدید فعلی می‌تواند منجر به افزایش فعالیت جنبش یمنی انصارالله (حوثی‌ها) شود. دمیتری پولیاکوف، یکی دیگر از محققان مرکز مطالعات عرب و اسلامی، در مصاحبه‌ای با ایزوستیا تأکید کرد: «در آینده نزدیک، باید انتظار داشته باشیم که از دریای سرخ حملاتی به اسرائیل انجام شود. با توجه به اینکه ایران این بار بیش از ۱۰۰ موشک شلیک کرده است، حوثی‌ها قطعاً کنار نخواهند ماند. جنبش انصارالله از ابتدای درگیری‌های مسلحانه کنونی در غزه به زیرساخت‌های دولت یهود حمله کرده است. علاوه بر این، هرگاه تهران به اسرائیل حمله می‌کند، به‌طور معمول تمام اعضای محور مقاومت، از جمله حوثی‌ها، به آن می‌پیوندند.»
با این حال، به نظر نمی‌رسد که این حملات، هرچند دردناک و مشکل‌ساز برای اسرائیل در عملیات‌های تاکتیکی، منجر به جنگ منطقه‌ای شود. ایران بارها به وضوح اعلام کرده است که آمادگی ندارد اجازه دهد وضعیت به شکلی غیرقابل کنترل تشدید شود. اظهارات اخیر مقامات در تهران نیز به‌طور غیرمستقیم این موضوع را تأیید می‌کند. حملات موشکی در این زمینه بیشتر به مخاطب داخلی اشاره دارد، جایی که نارضایتی‌ها از موضع بیش از حد محتاطانه مقامات به وضوح در حال افزایش است.
عکس‌العمل‌های سیاسی داخلی نیز نقش مهمی در این حملات موشکی دارند. به گفته امیر چهاکی، تحلیل‌گر سیاسی ایرانی، فشار بر رهبر عالی ایران پس از مجموعه‌ای از حملات اسرائیل افزایش یافته است. او در گفت‌وگو با ایزوستیا گفت: «وقتی اسرائیل در ۲۳ سپتامبر حمله گسترده‌ای به بیروت انجام داد و پس از آن نیز نصرالله و فرمانده سپاه قدس را ترور کرد، اشتباه بزرگی مرتکب شد. این اقدامات باعث فشار زیادی بر رهبری شد. اما فکر نمی‌کنم که وی بخواهد یک جنگ بزرگ به راه بیندازد.»
به گفته این تحلیل‌گر، حمله تلافی‌جویانه اسرائیل ممکن است به تأسیسات سانتریفیوژهای ایران که برای غنی‌سازی اورانیوم استفاده می‌شوند، انجام گیرد. هرچند اسرائیل تاکنون به چنین اقدامی دست نزده است.
جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل
در ۲ اکتبر، رئیس شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که قرار است یک جلسه اضطراری درباره وضعیت خاورمیانه برگزار شود.
