ایوان تیموفیف در کلوپ مباحثه‌ای والدای
رقابت فزاینده بین چین و ایالات متحده نیز نقش مهمی ایفا می کند. در عین حال، روسیه باید برای این واقعیت آماده باشد که روند همگرایی اقتصادی دشوار خواهد بود. خطر تحریم های ثانویه آمریکا علیه شرکت های چینی را باید بسیار جدی گرفت. چین به شدت با اقتصاد جهانی یکپارچه شده است. خطر از دست دادن بازارهای ایالات متحده، اتحادیه اروپا یا سایر کشورها در نتیجه اقدامات محدودکننده عاملی جدی است که احتیاط را در میان تجارت های چینی در روابط خود با روسیه برمی انگیزد.
نیاز مسکو به تعمیق روابط اقتصادی روسیه و چین پس از ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ با وظایف زیر تعیین می شود:
اول، روسیه نیاز به جایگزینی واردات غربی در بازار خود دارد که عرضه آن به دلیل تحریم های تجارت خارجی یا تحریم های غیررسمی متوقف شده است. این امر به ویژه در مورد کالاهای پیشرفته و تجهیزات صنعتی صادق است. آنها شامل الکترونیک، تجهیزات برای پالایش نفت، انواع ماشین آلات و قطعات آنها می شود. صنعت چین در میان کشورهایی که همچنان دوست روسیه هستند، متنوع‌ترین صنعت است و به طور بالقوه می‌تواند منبعی برای چنین منابعی باشد، و در درازمدت، پایگاهی برای ایجاد زنجیره‌های ارزش پیچیده‌تر باشد.
دوم، روسیه به بازارهایی جدیدی برای آن بخش از صادرات خود نیاز دارد که به طور مداوم از اتحادیه اروپا، ایالات متحده و سایر کشورها به بیرون رانده می‌شوند. در میان اقلام کلیدی می توان به نفت، زغال سنگ، محصولات متالورژی و در درازمدت گاز و سایر کالاها اشاره کرد. اگرچه بعید است که چین کل حجم صادرات آزاد شده را در اختیار بگیرد، بازار آن نقش کلیدی ایفا خواهد کرد.
سوم، روسیه به یک مکانیسم کارآمد برای انجام معاملات مالی با شرکای خارجی نیاز دارد. حداقل وظیفه ایجاد مکانیسم های مالی قابل اعتماد برای تجارت دوجانبه است. یک کار پیچیده تر، استفاده از یوآن برای معاملات با کشورهای ثالث است. انجام هر دو وظیفه دشوار است، اما برای مشارکت با چین در شرایط جدید حیاتی است.
چین ممکن است به دلیل شرایط زیر علاقه مند به توسعه روابط با روسیه باشد:
اول، تحریم‌ها بخش‌های مهمی از بازار درروسیه آزاد می‌کند. پیش از این، به دلیل روابط تثبیت شده روسیه با شرکای غربی، اشغال آنها دشوار بود. امروز بازار روسیه به دلیل تحریم‌های رسمی و تحریم‌های غیررسمی شرکت‌ها آزاد می‌شود. البته بازار روسیه با بازارهای آمریکا و اتحادیه اروپا قابل مقایسه نیست. این بازارها به دلیل رکود اقتصادی اجتناب ناپذیر ناشی از فشارهای شدید اقتصادی، کوچک شده‌اند. با این حال، حتی در چنین شرایطی، بازار داخلی فرصت های جدیدی را برای شرکت های چینی فراهم می کند.
دوم، چین این فرصت را دارد که حجم قابل توجهی از مواد خام روسیه را با تخفیف به دست آورد. روسیه نقش مهمی در تنوع بخشیدن به منابع مواد خام برای اقتصاد چین ایفا خواهد کرد.
سوم، چین می تواند به تدریج نقش خود را به عنوان یک مرکز مالی بین المللی بزرگ تقویت کند. اگر یوآن به ارز اصلی معاملات بین المللی روسیه تبدیل شود، این نقش چین به ناچار رشد خواهد کرد.
عوامل متعددی وجود دارد که به توسعه همکاری روسیه و چین کمک می کند.
ابتدا باید به حجم انباشته روابط تجاری و اقتصادی توجه داشت. آنها یک پایه محکم برای رشد بیشتر تشکیل می دهند. فضای سیاسی نیز مهم است. اگر در روابط با اتحادیه اروپا و دیگر بازیگران غربی، تجارت سودمند متقابل در یک دهه و نیم گذشته به طور فزاینده ای تحت فشار عوامل سیاسی بوده است، در روابط با چین، شرایط سیاسی در تمام این سال ها رو به بهبود بوده است. آنها به خودی خود موفقیت در حوزه تجاری و اقتصادی را تضمین نمی کنند. با این حال، آنها پایه محکمی برای توسعه آنها هستند. در نهایت، این سیاست بود که دلیل اصلی فروپاشی روابط روسیه و غرب در زمینه اقتصاد و تجارت شد. زمینه گسترده تر روابط روسیه و چین نیز نقش دارد. لفاظی های آمریکا علیه جمهوری خلق چین از زمانی که دونالد ترامپ قدرت را ترک کرد، کاهش یافت. با این حال، تناقضات سیاسی و اقتصادی بین چین و ایالات متحده از بین نرفته است. پکن و واشنگتن رقبای استراتژیک هستند. بحران در روابط روسیه و غرب فرصتی را برای چین فراهم می کند تا موقعیت خود را از طریق مشارکت عمیق تر با روسیه تقویت کند. سقوط اقتصاد روسیه برای چین سودی ندارد.
همچنین تعدادی از مشکلات وجود دارد. اولین مورد مربوط به همه گیری مداوم COVID-19 است. چین موج جدیدی از همه گیری را تجربه کرده است. مقامات جمهوری خلق چین مجبور به حفظ سطح بالایی از محدودیت‌ها در ارتباط با تماس های تجاری هستند. دیر یا زود، این بیماری همه گیر بازدارنده نخواهد بود، اما از توسعه فوری همکاری که مستلزم تماس گسترده انسانی است، جلوگیری می کند.
مشکل دوم مهمتر است. کسب‌وکارهای چینی از تحریم‌های ثانویه و همچنین پیگرد اداری و کیفری توسط مقامات آمریکایی در صورت نقض رژیم تحریم‌های آمریکا و همچنین اقدامات محدودکننده سایر کشورها می‌ترسند. چنین وضعیتی ممکن است برای مثال در مورد تسویه حساب های متقابل بین شرکت های چینی و طرف های روسی تحت تحریم به دلار آمریکا یا حتی یورو ایجاد شود. سناریوی دیگر، عرضه کالاهایی به روسیه است که در چین تحت مجوز آمریکا تولید می شوند و در عین حال تحت کنترل صادرات ایالات متحده قرار می‌گیرند (مثلاً الکترونیک). پیگرد کیفری و اداری توسط مقامات آمریکایی شرکت چینی ZTE ظاهراً تأثیر روانی جدی بر تجارت چین داشته است. ایالات متحده ZTE را متهم کرد که بدون مجوز و دور زدن رژیم کنترل صادرات ایالات متحده، تجهیزاتی را با قطعات آمریکایی به ایران عرضه کرده است. در نتیجه، ZTE متعهد شد که بیش از یک میلیارد دلار جریمه به چندین سازمان دولتی ایالات متحده بپردازد. تلاش مقامات ایالات متحده برای محاکمه منگ وانژو، مدیر مالی HUAWEI، تأثیر مشابهی داشت.
همین تاثیر را می‌توان در رابطه با تحریم‌های مسدودکننده خزانه‌داری آمریکا علیه شرکت چینی COSCO SHIPPING Tanker به دلیل حمل و نقل ادعایی نفت ایران مورد اشاره قرار داد (اما این شرکت توانست به سرعت تحریم‌ها را از نظر اداری لغو کند). خطرات تحریم‌های ثانویه و اقدامات اجباری، کسب‌وکارهای چینی را مجبور می‌کند تا هنگام بررسی همکاری با روسیه، گزینه‌ها را به دقت ارزیابی کنند. یک تجزیه و تحلیل به خصوص کامل توسط شرکت هایی انجام می شود که به طور فعال در بازارهای ایالات متحده و اتحادیه اروپا کار می کنند.
در عین حال، تحریم‌های ثانویه و اقدامات قهری به تنهایی نمی‌تواند مانع رشد روابط تجاری روسیه و چین در شرایط جدید شود. کنترل صادرات کشورهای خارجی در مورد کالاهایی که چین با استفاده از فناوری خود تولید می کند اعمال نمی شود و محصولاتی از این دست بیشتر و بیشتر می شوند. در صورتی که مبادلاتی خارج از چارچوب سیستم مالی آمریکا به صورت یوآن انجام شود، بعید است که تحریم‌های مالی بر کسب‌وکارهای روسیه و چین تأثیر بگذارد. یعنی معامله با ارزهای ملی تاثیر آنها را کاهش می دهد. مقامات چینی فعالانه قوانین خود را با هدف محافظت از شرکت های چینی در برابر تحریم های غرب به روزرسانی می کنند. شکی نیست که خطر تحریم های ثانویه و اقدامات اجرایی در میان مدت قابل توجه خواهد بود. تجارت روسیه باید با احتیاط شرکای چینی خود همراه باشد. در عین حال، کار عملیاتی بر روی مکانیسم‌های مالی برای تسویه حساب‌های متقابل و توسعه بازارهای غیر مرتبط با فناوری‌های غربی فرصت‌های بیشتری را در بلندمدت فراهم می‌کند.
یک عامل اساسی مهم برای همکاری بیشتر، دانش زبان، فرهنگ و قانون چینی است. فقدان چنین صلاحیت‌هایی باعث می‌شود که کسب‌وکارهای روسی نتوانند به دنبال بازار در چین، جذب سرمایه‌گذاری‌ها و تامین‌کنندگان چینی یا انجام مذاکرات مؤثر باشند. بازرگانان چینی در روسیه به نوبه خود به سرعت به زبان روسی تسلط می یابند. توسعه شایستگی های فرهنگی در نگاه اول در مقایسه با زیرساخت های مالی، کریدورهای حمل و نقل و سایر شرایط در درجه دوم اهمیت قرار دارد. با این حال، بدون آنها، حساب کردن روی توسعه کامل روابط ما برای دهه های آینده دشوار خواهد بود.
