تاریخ : جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳ 20 رمضان 1445 Friday, 29 March , 2024

وقتی پطر کبیر برای مردم ایران بیانیه صادر کرد / بهانه تزار روس برای اشغال مناطق شمال غربی ایران چه بود؟

  • ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۱۶:۱۸
وقتی پطر کبیر برای مردم ایران بیانیه صادر کرد / بهانه تزار روس برای اشغال مناطق شمال غربی ایران چه بود؟

«در سال ۱۱۳۳ / ۱۷۲۰ جنگهای ممتد روسیه و سوئد به عهدنامه صلح منجر شد و پطر با فراغت خاطر به جانب جنوب توجه کرد و چون در همین ایام، مدرس حاجی داود نامی با همراهی سنیان به عصیان برخاسته و با کمک لزگیان (قومی هستند که در جنوب داغستان و شمال شرق جمهوری آذربایجان […]

«در سال ۱۱۳۳ / ۱۷۲۰ جنگهای ممتد روسیه و سوئد به عهدنامه صلح منجر شد و پطر با فراغت خاطر به جانب جنوب توجه کرد و چون در همین ایام، مدرس حاجی داود نامی با همراهی سنیان به عصیان برخاسته و با کمک لزگیان (قومی هستند که در جنوب داغستان و شمال شرق جمهوری آذربایجان امروزی زندگی می‌کنند) بر شهر شماخی (شهری واقع در ایالت شروان که تحت حاکمیت صفویان بود) مسلط شده و شهر را غارت کرده و ۴ میلیون منات اموال و دارالتجاره روس ها را نیز تاراج نموده بودند و در مشرق هم اوزبکان تبعه ایران، پرنس چرکاسکی روسی را کشته بودند. پطر کبیر سفیری به ایران فرستاد تا غرامت اموال تجار روس و قاتل شاهزاده روسی را خواستار شود.

ظاهرا این سفیر همان آوراموف کنسول روسیه مقیم رشت بوده است. آوراموف وقتی به اصفهان رسید نتوانست شاه سلطان حسین را که در اصفهان به محاصره افتاده بود ملاقات کند. لذا در فرح آباد پیش محمود افغان رفت که به محاصره اصفهان نشسته بود. محمود در جواب سفیر پطر کبیر گفت که وی در داغستان قدرتی ندارد و وی مسئول عملیات اوزبک ها و لزگی ها نیست. زیرا لزگی ها نه از دوستان وی هستند نه از اتباع وی و بهتر است که پطر خود از جان و مال و اتباع خود حمایت کند. همین که سفیر بازگشت و مراتب را به پطراطلاع داد، وی نیز از خدا خواسته شهر دربند را تصرف کرد. تزار بلند پرواز روس هنگام حرکت از هشترخان (شهری در شمال دریای خزر)، برای تصرف دربند بیانیه ای به زبانهای فارسی و تاتاری و ترکی خطاب به مردم سواحل غربی بحر خزر و مردم داغستان صادر کرد.

❗️بخشی از بیانیه صادر شده توسط پطر کبیر درباب حمله به نواحی شمال غربی دولت صفوی:
ما پطر اول که از الطاف یزدانی قیصر سراسر روسیه و فرمانروای کشورهای شرقی و شمالی و جنوبی و غربی، در دریا و خشکی، فرمانروای کشورها و امرای بسیار هستیم پس از دعا و ثنا به تمای کسانی که در تحت تبعیت اعلی حضرت قدر قدرت قوی شوکت همایونی، دولت خجسته و قدیم ما، پادشاه ایران هستند از سپهسالاران و خوانین و اعیان و توپچی باشی ها و بیگلربیگی های قشون و سلطان ها و وزیران و سایر فرماندهان و میر پنجان و سرهنگان و دیگر صاحب منصبان لشکری و همچنین از علمای اعلام و ائمه جماعت و موذنین و رؤسای روحانی دیگر و هم از کدخدایان و محترفه و کسبه و تجار و عامه رعایا از هر ملت و مذهب که باشند، اعلام می شود که هر کس این بیان نامه را می خواند باید بداند که در سنه ۱۷۱۲ م. داودبیک که از طرف سنى الجوانب بهترین دوست و همسایه ما اعلی حضرت قدر قدرت پادشاهی حکومت لگزستان داشت، به همدستی سرخای حاکم ناحیه غازی قموق، اشرار و اوباش ملل مختلفه را دور خود جمع نموده و بر ضد دولت، ما اعلی حضرت شاهنشاه بنای طغیان گذاشته و به شهر شماخی در شروان دست یافته نه فقط رعایا و تبعه دوست ما اعلی حضرت پادشاه ایران را در معرض قتل و غارت قرار داده بلکه روسهای بی گناه ما را هم که بر حسب قرارنامه های موجوده و رسوم و عادات قدیمه برای معاملات تجارتی به شهر مزبور مسافرت نموده بودند، با کمال بی انصافی مورد حمله قرار داده و مایملک آنها را که معادل چهار میلیون منات تخمین شده به غارت برده اند و از این روی قرارنامه ها را نقض و سلب امنیت عمومی نموده و خسارات بسیار به دولت و ملت وارد آورده اند.

با وجود آن که به فرمان اعلی حضرت ما، حاکم حاجی طرخان مکرر نزد رؤسای دسته یاغیان مزبور رفته و از آنها جبران خسارت وارده را تقاضا نموده و با آن که نظر به نقض قرارداد تجارتی مصحوب ایلچی مخصوص نامه ای به دوست خودمان، شاه (سلطان حسین صفوی) فرستادیم و تقاضای جبران و ترضیه نمودیم ولی تاکنون به هیچ وجه من الوجوه اثری ظاهر نگردیده و اعلی حضرت شاه – با میلی که به سرکوبی اشرار دارند ـ به مناسبت عدم قدرت برایشان مقدور نیست. از آنجا که به مال و شرف ملت روسیه از اطراف اسرار تجاوز شده و هیچ اقدامی در ترضیه خاطر ما به عمل نیامده ما خود برای سرکوبی طاغیان روان شدیم و امید واثق داریم که به یاری شمشیر آبدار اشرار مزبور را که اسباب ضرر و خسارت طرفین شده اند گوشمالی شایسته داده و ترضیه خاطر خود را فراهم آوریم.»

👈🏻منبع: روابط سیاسی ایران و اروپا در عصر صفوی:عبدالحسین نوایی

🌐تهیه شده در تحریریه ایراس

نویسنده

لینک کوتاه : https://www.iras.ir/?p=1056
  • نویسنده : بهنام علمی
  • منبع : ایراس
  • 908 بازدید

برچسب ها