#اختصاصی
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه اخیراً بر سر اوکراین ناآرامی ایجاد کرد و این پیشنهاد را مطرح کرد که نیروهای ناتو می‌توانند در جنگ روسیه و اوکراین مستقر شوند. اقدامات فرانسه در قفقاز جنوبی که توجه بسیار کمتری را در غرب به خود جلب کرده است، تنش را برانگیخته است.
در حالی که متحدان ائتلاف آتلانتیک به سرعت بالون آزمایشی مکرون در مورد استقرار نیروهای ناتو در جنگ اوکراین را سرنگون کردند، دیپلماسی فرانسه در قفقاز -به ویژه اقدامات اخیر برای تقویت همکاری نظامی با ارمنستان- زیر نظر رادار غرب در حال تحرک است. با این حال، این مسئله از چشم آذربایجان که در تلاش است پاریس را از روند جاری صلح ارمنستان و آذربایجان خارج کند، در امان نیست.
فرانسه به طور سنتی قوی‌ترین حامی ارمنستان در اتحادیه اروپا بوده است و نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در اواخر فوریه با مکرون در فرانسه دیدار کرد تا بر روابط نزدیک و دوجانبه تاکید کند.
مکرون در گفتگو با خبرنگاران پس از این دیدار، بر حمایت کشورش از «ارمنستان، استقلال، تمامیت ارضی، روند دموکراتیک و آرمان‌های صلح‌آمیز آن» تاکید کرد. او بعداً استفاده از زور توسط آذربایجان در تبادل تیراندازی در ۱۳ فوریه در امتداد مرز ارمنستان و آذربایجان را “نامتناسب” توصیف کرد. چهار سرباز ارمنی در این درگیری جان باختند.
ماکرون همچنین از آذربایجان خواست تا به حکم دادگاه جهانی احترام بگذارد تا از بازگشت امن پناهجویان ارمنی به قره باغ کوهستانی اطمینان حاصل کند. وی همچنین مسئولیت کاهش تنش نظامی ادامه دار را پس از فتح مجدد قره باغ توسط آذربایجان در سال ۲۰۲۳ بر عهده آذربایجان گذاشت. باکو ارمنستان را تحت فشار قرار داده است تا اجازه دهد یک کریدور زمینی برای اتصال آذربایجان به منطقه نخجوان خود ایجاد کند، اقدامی که در واقع به آذربایجان حقوق فراسرزمینی در قلمرو ارمنستان می‌دهد.
وی افزود: « فکر می‌کنم برای آذربایجان بسیار ضروری است که هرگونه ابهام در مورد تمامیت ارضی ارمنستان را برطرف کند، تا آنجا که به نقشه‌ها مربوط می‌شود، پس باید برای تحدید و تعیین مرزها کار منصفانه انجام شود که مبنایی برای خروج نیروها از دو سوی مرز خواهد بود.»
شکست ارمنستان در مناقشه قره باغ باعث تیرگی روابط ایروان با روسیه شد که مدت‌ها از سوی ارامنه به عنوان حامی اصلی خود تلقی می‌شد. اختلافات با روسیه نیز به نوبه خود اهمیت روابط ایروان با فرانسه را افزایش داده است. از زمانی که آذربایجان پاییز گذشته تصرف قره باغ را به پایان رساند، فرانسه قراردادهای کمک نظامی مختلفی با ارمنستان منعقد کرده است، از جمله تأمین خودروهای زرهی، تسلیحات، تجهیزات و مهمات و همچنین بهبود قابلیت‌های دفاع هوایی. مقامات تاکید کرده اند که این کمک‌ها ماهیت دفاعی دارد.
سباستین لکورنو، وزیر دفاع فرانسه، در سفر به ایروان در ۲۳ فوریه گفت که کمک به ارمنستان یک «اولویت» سیاست خارجی فرانسه است. لکورنو به خبرنگاران گفت: «به این دلیل که ارمنستان در حال حاضر به ما نیاز دارد ما اینجا هستیم. سورن پاپیکیان، وزیر دفاع ارمنستان، اعلام کرد که حمایت فرانسه به این معنی است که می‌توانیم منتظر برنامه‌ریزی بلندمدت در سال‌های آینده باشیم.»
پاشینیان در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی فرانس ۲۴ مدعی شد که آذربایجان در پی فتوحات ارضی بیشتر است و مقامات آذربایجان مرز فعلی بین دو کشور را رسماً به رسمیت نشناخته‌اند. با توجه به اظهارات باکو، پاشینیان در این مصاحبه گفت: “ما به این نتیجه می‌رسیم که بله، حمله به ارمنستان بسیار محتمل است.”
آلمان در ۲۸ فوریه میزبان مذاکرات صلح با حضور وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان بود. این گفتگوها نشانه‌های ملموسی از پیشرفت در زمینه حل و فصل مسئله به وجود نیاورد، اما رسانه های طرفدار دولت در باکو فرصت را برای ضربه زدن به فرانسه از دست ندادند وبه ترویج این ایده پرداختند که رویکرد پاریس مغرضانه است و نمی‌تواند بخشی از روند صلح باشد. در همان زمان، رسانه‌های دولتی آذربایجان، آلمان را به عنوان یک میانجی منصف معرفی کردند.
در تفسیری که توسط نشریه حامی دولت، Report.az منتشر شد، آمده است: «آلمان با حفظ بی‌طرفی خود پیشنهاد گسترش همکاری داده است. آلمان می‌تواند جایگزینی برای فرانسه باشد. دولت آلمان می‌تواند روابط و موقعیت خود را در قفقاز جنوبی تقویت کند. آذربایجان این شانس را در منطقه به آلمان می‌دهد.
به طور گسترده تر، باکو به آنچه که به عنوان مداخله فرانسه مطرح می‌کند، اشاره کرده است. وزارت امور خارجه آذربایجان اظهارات مکرون در مورد درگیری ۱۳ فوریه را “غیرقابل قبول” توصیف کرد. در ادامه این بیانیه این وزارتخانه پاریس را به رعایت استانداردهای دوگانه دیپلماتیک متهم کرد و خاطرنشان کرد که پاریس «علیه تجاوزات ارمنستان و اشغال اراضی آذربایجان برای حدود ۳۰ سال و همچنین ادامه اشغال ۸ روستای آذربایجان توسط ارمنستان اظهار نظر نکرده است».
فرانسه یکی از سه رئیس مشترک به همراه ایالات متحده و روسیه بود که رهبری گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا را برعهده داشت که چارچوبی را برای روند صلح از پایان اولین درگیری در دهه ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ فراهم کرد. نیروهای ارمنی قره باغ و مناطق اطراف آذربایجان را تحت کنترل داشتند. به نظر می‌رسد امروز، الهام علی‌اف، رهبر آذربایجان، دشمنی خاصی با مکرون دارد.
علی‌اف در اجلاس کشورهای مستقل مشترک المنافع در سال ۲۰۲۲ گفت: “من این فرصت را داشتم که با رئیس جمهور [ژاک] شیراک، رئیس جمهور [نیکولا] سارکوزی و رئیس جمهور [فرانسوا] اولاند از نزدیک ارتباط برقرار کنم و روابط ما کاملا متعادل و کاملا دوستانه بود.” همیشه فعالیت‌های روسای جمهور قبلی فرانسه را، علیرغم وجود عوامل خاصی از ارامنه در فرانسه، متعادل می‌دانستیم. با این حال، رهبری فعلی فرانسه عملاً از همه اینها عبور کرده است.
