به قلم: پانکاژ جها، مدیر مرکز مطالعات امنیتی در دانشگاه جهانی. O.P. جیندالا
آسیا به مناطق مختلفی تقسیم می‌شود – آسیای غربی، آسیای مرکزی، آسیای جنوبی و آسیای شرقی. در سطح سیاسی، این قاره دارای پادشاهی‌ها/شیوخ در غرب آسیا (بعضی‌ها آن را خاورمیانه می‌نامند)، حکومت تک حزبی در ویتنام، لائوس و چین، ساختارهای دو حزبی در مالزی، دموکراسی‌های نوظهور در فیلیپین و اندونزی است، در حالی که هند به عنوان پویاترین دموکراسی در آسیا برجسته است.
مسائل امنیتی منطقه ای در این مناطق از طریق ساختارهای منطقه ای مختلف حل و فصل می‌شود – شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، سازمان همکاری شانگهای (SCO)، انجمن همکاری‌های منطقه ای جنوب آسیا (SAARC)، مجمع منطقه ای آسه آن و نشست غیررسمی سران آسیای شرقی که شامل استرالیا، نیوزیلند، روسیه و ایالات متحده نیز می‌شود.
در حوزه دریایی، مکانیسم‌هایی مانند سمپوزیوم دریایی اقیانوس هند (IONS) و RECAAP نقش مهمی در پرداختن به مسائل امنیتی دریایی ایفا کرده اند، اما این نهادها محدودیت‌های خود را دارند. انجمن اقیانوس هند (IORA) به دنبال اجماع در شش زمینه اصلی است: تسهیل رویه‌های تجارت و سرمایه گذاری؛ همکاری علمی، علمی و فناوری؛ ایمنی و امنیت دریایی؛ مدیریت ریسک بلایا، گردشگری و مبادلات فرهنگی؛ و مدیریت شیلات.
از نظر نفوذ سیاسی بین المللی، آسیا یک عضو شورای امنیت یعنی چین دارد، در حالی که ژاپن و هند دو مدعی عضویت دائم در شورای امنیت هستند. کنسرت آسیا و سازوکارهای غیررسمی بزرگ به مسائل عمده در سطح چندجانبه می‌پردازد، اما اخیراً اختلافات ارضی بر سر مرزهای زمینی و دریایی تنش‌ها را در آسیا تشدید کرده است. این در مورد رویارویی ایران و امارات، افغانستان و پاکستان، هند و چین، چین و ویتنام، و همچنین مناقشات در دریای جنوبی و شرق چین صدق می‌کند، بدون ذکر بسیاری از درگیری‌های پنهان دیگر مرتبط با فرهنگ، تاریخ و سنت‌ها.
آسیا برخی درگیری‌های طولانی را حل و فصل کرده است، مانند جنگ‌های آچه در اندونزی، مبارزه با جبهه آزادیبخش اسلامی مورو در فیلیپین، اما رژیم‌های بی ثبات و درگیری‌های طولانی در عراق، یمن، افغانستان، سوریه و فلسطین همچنان پابرجاست و هرگونه صلح پایدار را که می‌تواند تضمین کننده توسعه باشد، به خطر می‌اندازد.
تروریسم ممکن است یک چالش بزرگ باقی بماند که مستلزم رویکردی شدید است، اما صرفاً تعریف تروریسم در سراسر مناطق آسیا، با توجه به روایت‌های فرقه‌ای و قومی در مورد تروریسم که توسط بازیگران و ملت خاصی استفاده می‌شود، یک چالش بزرگ باقی می‌ماند. دولت تضعیف شده اسلامی با پیروان جهانی‌اش و ضعف اقدامات متقابل جمعی برای آینده نگران کننده است. موج پنجم تروریسم به مردم و بنای جهانی شدن مربوط می‌شود.
نقش سازمان‌های منطقه‌ای مانند آسه آن مورد ستایش قرار گرفته، اما هنوز داستان چندان موفقی نبوده است. علاوه بر این، هیچ مجمع امنیتی منطقه‌ای در شمال شرق آسیا برای رسیدگی به مسائل مربوط به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای کره شمالی وجود ندارد و ابتکار اعراب در مورد اتحاد نظامی اسلامی و شورای همکاری خلیج [فارس] نسبت به ایران و متحدانش تبعیض آمیز تلقی می‌شود. در چنین شرایطی، امنیت آسیا یک موضوع مهم خواهد بود که نیاز به گفت‌وگو میان کشورهای آسیایی دارد.
اختلافات دریایی مربوط به جزایر دریای جنوبی و شرقی چین و همچنین دزدی دریایی در مکان‌های آسیب پذیر اقیانوس هند ممکن است چالش‌های بزرگی در آینده باشد. این امر بر آزادی دریانوردی و بهره برداری از انرژی و منابع معدنی بستر دریا تأثیر می‌گذارد. اقتصاد آبی و نیاز به بهره برداری از منابع دریایی یک چالش بزرگ است. در نهایت، این اقیانوس‌ها و قطب شمال هستند که به مقاصد جدید جهانی شدن تبدیل خواهند شد.
جهانی شدن آموزش، دانش و مهارت ممکن است الگویی برای آینده باشد، اما برای این کار نیاز به روایت‌های عقلانی و گفتمان‌های صادقانه وجود دارد.
آسیا – یک عرصه در حال ظهور
جی -بیست دارای هفت عضو آسیایی است و یکی از تاثیرگذارترین بلوک‌های مالی و اقتصادی محسوب می‌شود. در شورای امنیت سازمان ملل، پنج عضو غیردائم از کشورهای آفریقایی و آسیایی هستند، در حالی که ۵۳ کشور آسیایی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد حضور دارند که یک کشور کمتر از ۵۴ کشور آفریقایی است.
آسیا دارای جمعیت قاره‌ای بسیار زیادی است (طبق آمار جمعیت سازمان ملل، ۵۹٫۷ درصد از کل جهان، با بالاترین تراکم جمعیت ۱۴۳ نفر در هر کیلومتر مربع). نیروی کار نسبتاً ارزان منجر به انتقال تولید از اروپا و غرب به آسیا می‌شود. این جمعیت زیاد به عنوان بازار کالاهای تولیدی نیز عمل می‌کند.
رشد آسیا در سال ۲۰۲۲ در شرایط مساعدی خواهد بود، اگرچه این منطقه همچنان عملکرد بهتری نسبت به سایر نقاط جهان خواهد داشت. علاوه بر عوامل خاص کشوری و منطقه ای، پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول منعکس‌کننده همزمان پنج عامل جهانی است: افزایش قیمت نفت، سیاست‌های پولی، واگرایی نرخ ارز در اقتصادهای بزرگ، و همچنین تغییر شرایط مالی و رشد فزاینده.
همه گیری کووید-نوزده بر نیاز به زنجیره‌های تامین جایگزین و انعطاف پذیر تاکید کرده است. این امر سه ساختار را به جریان می‌اندازد: زنجیره‌های تامین موجود، زنجیره‌های تامین جایگزین و زنجیره‌های تامین آینده نگر با افق‌های زمانی متفاوت برای تحقق.
ظهور فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی، ۵G، فناوری‌های بلاک چین، افزایش اتوماسیون و چاپ سه‌بعدی به طور کامل معادله عرضه و تقاضا را اصلاح می‌کند.
با توجه به اینکه ناسیونالیسم منابع و جستجوی انواع جدید منابع در زمینه تولید و توزیع انرژی، پویایی‌های جدیدی را در آسیا شکل می‌دهد، اهمیت اقتصاد آبی و نیاز به بهره برداری از منابع به شیوه ای پایدار در حال تبدیل شدن به موضوعاتی حیاتی است.
زیرساخت
بانک توسعه آسیایی (ADB)، بانک توسعه جدید (NDB) و بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیایی (AIIB) آماده کمک به ایجاد شبکه‌های زیرساختی فراملی در سراسر آسیا هستند. با این حال، جمع آوری بودجه مورد نیاز برای ایجاد زیرساخت‌ها چالشی بزرگ خواهد بود. اگرچه AIIB در تامین مالی زیرساخت‌ها مشارکت دارد، اما هنوز هم باید اولویت‌های آسیایی از جمله دسترسی به بنادر، بزرگراه‌ها و سایر پروژه‌های مرتبط را برآورده کرد.
پروژه بزرگراه آسیایی و پروژه‌های راه‌آهن ترانس آسیایی (TAR) که بخشی از پروژه توسعه زیرساخت حمل‌ونقل زمینی آسیا (ALTID) است، در سال ۱۹۵۹ آغاز شد. پیشرفت‌های اخیر امیدوارکننده بوده است و با تکمیل بزرگراه آسیایی و شبکه راه آهن ترانس آسیا، پویایی نیروی کار و تجارت شاهد یک جهش کوانتومی خواهند بود. پروژه بزرگراه آسیایی شامل یک شبکه راهداری استاندارد به طول ۱۴۱۰۰۰ کیلومتر است که از ۳۲ کشور آسیایی جهت اتصال به اروپا عبور می‌کند. این پروژه همچنان به بیش از ۱۸ میلیارد دلار برای تکمیل نیاز دارد.
چالش‌ها
در بخش خدمات، کشورهای آسیایی به ویژه هند، فیلیپین، اندونزی، چین و ویتنام، منابع احتمالی خدمات، هم در بخش برون سپاری فرآیند کسب و کار (BPO) و هم در بخش برون سپاری فرآیند دانش (KPO) هستند. با افزایش سطح سواد، بخش خدمات احتمالاً در آینده نزدیک رشد خواهد کرد. بازار بخش خدمات آسیایی عمدتاً محدود به کشورهای اروپایی و ایالات متحده خواهد بود. با توجه به بحث داخلی در ایالات متحده و کشورهای منتخب در اروپا، برون سپاری بخش خدمات نیز با چالش‌هایی روبرو خواهد بود. امنیت داده‌ها و هنجارهای ایجاد شده برای امنیت تجارت الکترونیک، دو چالش دیگر خواهد بود.
ظهور ساختارهای مالی و تجاری جایگزین نیز بر تجارت آزاد و منصفانه تأثیر گذار خواهد بود.
تشدید درگیری‌ها بین آمریکا و چین، روسیه و غرب می‌تواند بر روند بهبود اقتصاد جهانی تأثیر بگذارد، اما این درگیری‌ها قبلاً محدودیت‌های ساختارهای نظامی و نهادهای بین المللی را آشکار کرده است. در این سناریو، گفتگو تنها راه برون رفت است.
توجه به این نکته مهم است که تضمین‌های امنیتی ایالات متحده برای بسیاری از متحدان از جمله ژاپن، کره و تایوان در حال کاهش است. یکی از این سیگنال‌ها افزایش بودجه دفاعی ژاپن به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی است.
نقش روسیه در بخش‌هایی از آسیای شرقی، آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه نیاز به بازنگری دارد زیرا این کشور پتانسیل تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در منطقه را دارد. تجارت حتی به یک کالای استراتژیک تبدیل شده است. منابع و بازارها به منبع پیچیده ای برای چانه زنی تبدیل شده اند. جالب اینجاست که طرفداران اصلی دموکراسی خود در تضعیف دموکراسی از طریق شبکه‌های اجتماعی و آژانس‌هایی که برداشت‌ها و روایت‌های تحمیلی را ایجاد می‌کنند، دست دارند.
آسیا به «گفتگو میان تمدن‌ها» به جای «برخورد میان تمدن‌ها» معتقد است.
