#اختصاصی
بازسازی جهانی دنیا که امروزه در حال انجام است، تقریبا بر تمام حوزه‌های روابط بین‌الملل، از امنیت گرفته تا تعاملات فرهنگی و بشردوستانه بین کشورها، تأثیر گذاشته و بسیاری از کشورها را به تجدید نظر در استراتژی‌های خود در اقتصاد و سیاست داخلی و خارجی سوق داده است.
شرکت کنندگان در میز گرد سیاست خارجی جمهوری قرقیزستان در سال ۲۰۲۳: بین تحریم‌ها و بی‌طرفی، که توسط مرکز تخصصی اوی اوردو (Oh Ordo) سازمان‌دهی شده، به یافتن پاسخ این پرسش پرداختند که وضعیت فعلی چگونه بر اولویت های سیاست خارجی قرقیزستان تأثیر گذاشته است.
همانطور که مدیر این مرکز، ایگور شستاکوف، دانشمند علوم سیاسی، اشاره کرد، غرب جمعی به نمایندگی ایالات متحده، از این واقعیت که سال گذشته گردش مالی تجاری بین روسیه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع به ۱۰۰ میلیارد دلار رسید که ۴۲ میلیارد دلار آن به کشورهای مشترک المنافع آسیای مرکزی اختصاص دارد، بسیار ناراضی است. در این رابطه ، واشنگتن کشورهای آسیای مرکزی را در صورت عرضه محصولاتشان به روسیه، به تحریم های ثانویه تهدید می‌کند. در عین حال، «هژمون» در تلاش است تا تعامل کشورهای منطقه با چین را محدود کند.
با وجود این، قرقیزستان باید بر انجمن‌های اقتصادی منطقه‌ای که در آن عضو است تمرکز کند. این در درجه اول در مورد اتحادیه اقتصادی اوراسیا صدق می کند. این ایده توسط بایکدام کورامایف، کارشناس روابط بین‌الملل بیان شد: مشارکت در اتحادیه اقتصادی اوراسیا امتیاز بزرگی برای جمهوری ما است، زیرا اقتصاد ما عمدتاً بر کشورهای عضو این اتحادیه متمرکز است. در عین حال، کشور باید به تعهداتی که در چارچوب این انجمن‌ها بر عهده گرفته است، عمل کند. وی افزود اگر تحریم‌های ثانویه اعمال شود، بیش از همه بر قزاقستان تاثیر خواهد گذاشت.
ژیلدیزکان جولدوشووا، سیاستمدار و نماینده مجمع پنجم شورای عالی قرقیزستان (Jogorku Kenesh) به نوبه خود تاکید کرد که باید این واقعیت که روسیه یک شریک استراتژیک جمهوری است در مسیر سیاست خارجی قرقیزستان تعیین کننده باشد: مهمترین قسمت داشتن یک شریک استراتژیک است، بنابراین در شرایط خاص، رویکرد چند بردار ممکن است بد نباشد، اما در شرایط فعلی باید موضع روشنی داشته باشیم، به این معنا که تعامل با شریک استراتژیک اولویت سیاست خارجی ما است.
وی تاکید کرد: در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی بازی دوگانه در سیاست خارجی به نتیجه خوبی منجر نخواهد شد. به عنوان یک سیاستمدار، معتقدم که باید یک موضع و اصول مشخصی در اقدامات سیاست خارجی وجود داشته باشد. اگر بگوییم فدراسیون روسیه شریک استراتژیک ما است، نباید خدشه‌ای به زبان روسی وارد کنیم، به خصوص اینکه طبق قانون اساسی ما، زبان روسی، زبان رسمی کشور است.
در مورد مشارکت راهبردی با مسکو، وقتی که موضوع درگیری در اوکراین در سازمان ملل مورد بررسی قرار گرفت، باید به وضوح نشان می‌دادیم که در کدام سمت ایستاده‌ایم، روسیه نیز اگر نمی‌خواهد آسیای مرکزی را از دست بدهد، باید با کشورهای منطقه به عنوان شرکای برابر رفتار کند.
مارلن ماماتالیف، نماینده جوگورکو کنش جمهوری قرقیزستان نیز تاکید کرد که اقتصاد قرقیزستان ارتباط تنگاتنگی با فدراسیون روسیه دارد و این موضوع باید در استراتژی سیاست خارجی جمهوری مورد توجه قرار گیرد. وی افزود: ما ۲ میلیارد دلار کالا از این کشور وارد می‌کنیم و یک میلیارد دلار نیز صادرات داریم. باید به یاد داشته باشیم که بیش از یک میلیون نفر از شهروندان ما در آنجا کار می‌کنند. بنابراین باید در مسائل سیاست خارجی دقیق باشیم. اخیراً نمایندگان جوگورکو کنش به ریاست رئیس مجلس به روسیه سفر کردند. یکی از اهداف این سفر تایید مشارکت استراتژیک قرقیزستان و روسیه بود.
وی درباره وضعیت تصویب قانون جدید درباره زبان دولتی در جمهوری اظهار داشت: امروزه تلاش می‌کنند تا تصویب هر قانونی را به عنصری از جنگ سیاسی و اطلاعاتی بین افراد مختلف با جهان بینی های متفاوت تبدیل کنند. البته ما به توسعه زبان دولتی و قانون نیاز داریم، اما یک قانون اساسی داریم که نقش زبان رسمی را به وضوح مشخص می‌کند. بنابراین نباید در مورد زبان روسی بحثی می‌شد. وی افزود: متأسفانه نیروهای مشخصی ما را به این سمت سوق می‌دهند. قاطعانه می‌توان گفت که قانون تصویب خواهد شد، اما نقش زبان رسمی باقی خواهد ماند.
تصویب قانون درباره زبان دولت، در شرایط فعلی توسط معاون سابق وزیر دفاع، مشاور وزیر دفاع جمهوری قرقیزستان، استادیار دانشگاه کازی نذرول، مورات بیشنوف، اشتباه خوانده شد: به عنوان مثال، برای ارتش این یک فاجعه خواهد بود. ما نمی توانیم محاسبات و فرمول‌ها را به قرقیزی ترجمه کنیم. بنابراین، بیایید ابتدا چنین مسائلی را حل کنیم و سپس به تغییر زبان دولتی فکر کنیم -زبان دولتی باید توسعه یابد اما نه با چنین روش‌هایی.
وی در مورد اولویت‌های سیاست خارجی بیان کرد که انتخاب روسیه به عنوان یک شریک استراتژیک قرقیزستان تصادفی نیست: ما همکاری نظامی و فنی نزدیکی با فدراسیون روسیه داریم. اخیرا طرف روسی یک کارخانه تعمیر تجهیزات نظامی، سیستم‌های موشکی ضد هوایی اس۳۰۰ و شش هلیکوپتر به ما ارائه کرده است. و این تنها چیزی است که به حوزه نظامی مربوط می‌شود و ما در اقتصاد و آموزش و در بسیاری از زمینه‌های دیگر همکاری می‌کنیم.
نماینده سابق جوگورکو کنش جمهوری قرقیزستان، بنیانگذار بنیاد عمومی نسل اوراسیا، اوگنیا استروکووا، از این ایده حمایت کرد. او توجه خود را به این واقعیت جلب کرد که طرف روسی سوخت و روان کننده‌ها را با قیمت کمتر در اختیار قرقیزستان قرار می‌دهد و در صندوق توسعه روسیه و قرقیزستان سرمایه‌گذاری می‌کند که پروژه‌ای تجاری در این جمهوری را تامین مالی می‌کند. از طریق سازمان ملل متحد، فدراسیون روسیه سالانه حدود ۱۰ میلیون دلار به جمهوری قرقیزستان برای وعدههای غذایی مدارس اختصاص می‌دهد و سالانه کمک هزینه‌ای به مبلغ ۱۰ تا ۲۰ میلیون دلار برای حمایت از بودجه ارائه می‌دهد.
وی در مورد اعمال احتمالی تحریم‌های ثانویه علیه قرقیزستان خاطرنشان کرد که کشورهای غربی چیزی برای قلاب کردن (تهدید) جمهوری ندارند، زیرا تمام همکاری ایالات متحده و اتحادیه اروپا با جمهوری قرقیزستان به تامین مالی دموکراسی مربوط می‌شود. سخنران با کنایه ادامه داد: اگر پس از اعمال تحریم‌های ثانویه که کشورهای غربی ما را به آن تهدید می‌کنند، از حمایت از سازمان‌های غیردولتی، حمایت از برنامه‌هایی برای پیشرفت دگرباشان جنسی و همچنین اعطای کمک های بلاعوض و وام برای توسعه آموزش و پزشکی یا بهتر بگوییم برای نابودی آنها، دست بردارند، احتمالاً «غم‌انگیز» خواهد بود.
به گفته او، جهت دوم می‌تواند منجر به پیامدهای منفی جدی شود، با توجه به اینکه غرب به طور جمعی سال‌ها از ملی‌گرایان رادیکال اوکراین حمایت کرده و در نهایت آنها در سازمان‌های دولتی، سازمان‌های مجری قانون و موسسات آموزشی در سمت‌های کلیدی قرار گرفتند. امروز آمریکایی‌ها و شرکای اروپایی‌شان آماده‌اند تا روشی را که روی اوکراینی‌ها آزمایش شده است در کشورهای آسیای مرکزی به کار ببرند، یعنی از ابزارهای ملی‌گرایانه برای حذف دولت‌هایی که دوست ندارند استفاده کنند.
کشورهای غربی عموما از نگاه مصرف کننده به کشورهای آسیای مرکزی دارند و تمایلی به ایجاد همکاری برابر با آنها ندارند و در پشت همه بیانیه‌های آنها یک هدف وجود دارد – جدا کردن (گسستن) کشورهای منطقه از روسیه. من معتقدم که قرقیزستان نباید در رابطه با عملیات نظامی ویژه موضع بی‌طرف اتخاذ می‌کرد، ما باید از روسیه به عنوان شریک استراتژیک خود حمایت می‌کردیم. استروکووا افزود: نگویید ما کشور کوچکی هستیم و هیچ چیز به ما بستگی ندارد. حتی کشورهای کوچکتری نیز وجود دارند، اما در جهان مورد توجه قرار می‌گیرند.
مترجم شیوا فرضی
