مشارکت روسیه و آفریقا هسته اصلی نظم جهانی چندقطبی جدید است که برای همه منصفانه تر و عادلانه تر خواهد بود. آفریقا از روسیه انتظارات زیادی دارد. نورهان الشیخ، کارشناس باشگاه والدای مینویسد، همکاری تاریخی بین این دو و تواناییهای عظیمی که روسیه دارد، توانایی آن را برای برآورده کردن این انتظارات و حرکت با هم به سوی آینده، تایید میکند.
آفریقا قارهای است امیدبخش با چشم اندازی وسیع برای رشد اقتصادی. هم از نظر منابع طبیعی و هم از نظر منابع انسانی بسیار غنی است. آفریقا ۳۰ درصد از کل مواد معدنی جهان، ۱۰ درصد از ذخایر نفت، ۸ درصد از ذخایر گاز و نزدیک به ۶۰ درصد از مساحت کشاورزی دست نخورده جهان را دارد. تا سال ۲۰۴۰، آفریقا بزرگترین نیروی کار را خواهد داشت، زیرا دارای یک چهارم جمعیت جهان است و جوانان بیش از ۶۰ درصد از آن را تشکیل میدهند.
اگر چه آفریقا دارای تمام الزامات مورد نیاز برای توسعه و پیشرفتهای اقتصادی است، اما همچنان از گرسنگی، فقر، استانداردهای ضعیف زندگی و بی ثباتی سیاسی رنج میبرد. در طول دهههای طولانی استعمار، کشورهای غربی آفریقا را استثمار کردند و ثروت آن را بدون هیچگونه سرمایه گذاری در جهت توسعه به تاراج بردند. آفریقا به مشارکتهای منصفانه و متعادل نیاز دارد تا به آن کمک کند با مشکلات خود روبرو شده و به سمت آینده حرکت کند.
کشورهای آفریقایی عمیقا به روسیه به عنوان یک شریک قابل اعتماد، اطمینان دارند. این اتکا ریشه در دوران شوروی دارد، زمانی که مسکو تنها حامی جنبشهای آزادیبخش ملی آفریقا بود. روسیه به کشورهای تازه استقلال یافته آفریقایی کمکهای اقتصادی، نظامی و فنی ارائه کرد. در زمانی که واشنگتن نلسون ماندلا را “تروریست” میدانست، مسکو از او به عنوان یک مبارز علیه تبعیض نژادی حمایت میکرد. اتحاد جماهیر شوروی نقش برجستهای در تعلیم و تربیت رهبران آفریقایی در زمینههای مختلف داشت. برخی از آنها حتی رئیس جمهور شدند، مانند جاکوب زوما، خوزه دوس سانتوس و آرماندو گوبوزا.
روسیه همچنین با رویکرد اشتراکی و نه رقابتی خود به این قاره متمایز است. برخلاف کشورهای غربی که آفریقا را عرصه رقابت بینالمللی میدانند، مسکو به دنبال مشارکتهای توسعه ای بر اساس اصل برد-برد است. روسیه همکاری خود را بر اساس احترام متقابل به منافع، عدم مداخله در امور داخلی و تحکیم صلح و ثبات استوار میکند.
در این زمینه، آفریقا مشتاق مشارکت فعال با روسیه در مقابله با بحرانهای آن و راه اندازی توسعه اقتصادی و اجتماعی با توجه به اولویتهای زیر است:
مهمترین آنها بحران غذایی است که شدیدترین بحران در آفریقا محسوب میشود. بیش از یک سوم مردم جهان که از گرسنگی مزمن و سوء تغذیه رنج میبرند در آفریقا زندگی میکنند. همکاری با روسیه برای غلبه بر این بحران وجودی، حیاتی است. در کوتاه مدت، این به معنای تأمین غلات و کودهای روسی برای کشورهای آفریقایی است. در درازمدت، مساعدت به کشورهای آفریقایی در توسعه بخش کشاورزی آنها و ارائه فناوری مورد نیاز به آنها کمک کننده خواهد بود. تعدادی از کشورهای آفریقایی دارای خاک حاصلخیز و منابع آبی کافی هستند. اما آنها نیاز مبرمی به سرمایه گذاری در فناوری دارند، نه تنها برای برآوردن نیازهای غذایی خود، بلکه برای تبدیل شدن به مراکز منطقه ای برای تولید غلات روسیه.
تامین سرمایه گذاری و فناوری برای بخش انرژی نیز یک اولویت در آفریقا است. کشورهای آفریقایی باید از منابع طبیعی خود در حوزه انرژی بهره برداری کنند. این شامل نفت، گاز، انرژیهای نو و تجدیدپذیر، و برق آبی میشود، زیرا بسیاری از کشورهای این قاره، به ویژه کشورهای جنوب صحرا، از کسری شدید برق رنج میبرند. به همین ترتیب، همکاری در استخراج معادن و استخراج ذخایر عظیم مواد معدنی آفریقا مورد نیاز است. مرتبط با این، توسعه صنایعی است که به منابع طبیعی آفریقا وابسته است. همین اولویت را میتوان برای توسعه هر دو بخش آموزش و مراقبتهای بهداشتی و همچنین زیرساختهای حمل و نقل به ویژه راه آهن قائل شد. جهالت و بیماری چالشهای اساسی برای هر گونه تلاش در راستای توسعه در آفریقا هستند.
به موازات توسعه آن مناطق، باید روی تضمین صلح و ثبات کار کرد. آفریقا به شدت از بی ثباتی سیاسی و همچنین از درگیریهای مسلحانه داخلی و منطقهای رنج میبرد. روسیه نقش مهمی در بازگرداندن ثبات و مبارزه با تروریسم در تعدادی از کشورهای آفریقایی از جمله مالی و جمهوری آفریقای مرکزی ایفا کرده است. روسیه فعالانه در نیروهای حافظ صلح در آفریقا شرکت کرده است. تقویت نقش روسیه به عنوان ضامن صلح و ثبات در آفریقا بسیار مهم است. کشورهای آفریقایی به روسیه به عنوان شریک صادقی که صمیمانه از صلح و ثبات حمایت میکند، تکیه میکنند.
مشارکت روسیه و آفریقا هسته اصلی نظم جهانی چندقطبی جدید است که برای همه منصفانهتر و عادلانهتر خواهد بود. آفریقا از روسیه انتظارات زیادی دارد. همکاری تاریخی بین این دو و تواناییهای عظیمی که روسیه دارد، قابلیت این کشور برای در برآورده کردن این انتظارات و حرکت رو به جلو به سوی آینده را تایید میکند.
مترجم: ساره جمشیدی