تاریخ : جمعه, ۱۸ آبان , ۱۴۰۳ 7 جماد أول 1446 Friday, 8 November , 2024

 ابعاد راهبردی درگیری‌های مرزی تاجیکستان و قرقیزستان

  • ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۲۳:۳۸
 ابعاد راهبردی درگیری‌های مرزی تاجیکستان و قرقیزستان
از روز چهارشنبه 29 آوریل برخی مناقشات مرزی میان قرقیزستان و تاجیکستان در بازه کوتاهی تبدیل به یک جنگ تمام عیار کوتاه مدت شد. بر اساس اعلام رسانه‌های محلی، این مناقشات در مثلث استراتژیک باتکند- اسفره- واروخ به وقوع پیوست. اگرچه روایت‌های دو طرف از چگونگی آغاز مناقشات متفاوت است، اما واقعیت نهایی بروز درگیری‌های گسترده با حضور ادوات سنگین زرهی ارتش دو کشور است. در نهایت این درگیری‌ها با بر جای گذاشتن بیش از 30 کشته و بالغ بر 130 زخمی، با توافق آتش بس موقت طرفین به پایان رسید. در ساعات پایانی شب گذشته نیز خبرهایی از توافق نهایی میان نهادهای مرزبانی دو کشور در رسانه‌ها منتشر شد. با این حال، این مناقشات را می‌توان حامل ابعادی راهبردی در سطح منطقه آسیای مرکزی در نظر گرفت که به شرح ذیل هستند:

تا پیش از این طی برای بیش از یک دهه هیچ تنش نظامی جدی میان کشورهای منطقه آسیای مرکزی در این سطح وجود نداشت و این نخستین تنش امنیتی-نظامی محسوب می‌شود که می‌تواند ثبات و روند همگرایی در آسیای مرکزی را بر هم بزند.

تمام بازیگران خارجی که دارای منافعی در آسیای مرکزی هستند به جز روسیه، موضعی نسبتا منفعلانه و بدون ابتکار عمل خاصی در این بحران از خود نشان دادند. این بازیگران شامل ایالات متحده آمریکا، چین، اتحادیه اروپا و برخی بازیگران منطقه‌ای نظیر ترکیه و ایران می‌شود.

با وجود آغاز درگیری‌ها، فضای افکار عمومی دو جمهوری تاجیکستان و قرقیزستان به شدت ملتهب شده و احساسات قومی در این کشورها تشدید شده است. این موضوع می‌تواند از یک سو منجر به بروز تنش‌های بین قومی داخلی در این جمهوری‌ها و به ویژه قرقیزستان شود، و از سوی دیگر بستری را برای توسعه رادیکالیسم، مبتنی بر عقاید افراطی مذهبی پدید آورد.

این بی‌ثباتی کوتاه‌مدت در قلب آسیای مرکزی، یعنی دره فرغانه درست زمانی به وقوع پیوست که ایالات متحده آمریکا خبر خروج تدریجی نیروهای نظامی خود از افغانستان را اعلام کرده است. این موضوع در کنار احتمال تسری بی‌ثباتی‌های شمال افغانستان به آسیای مرکزی، موجب نگرانی سازمان‌های امنیتی منطقه‌ای، نظیر سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی شده است.

این بحران اگرچه در حال حاضر با توقف درگیری‌های نظامی، عقب‌نشینی قوای دو کشور و باز شدن محور واروخ-آق‌سای فروکش کرده است، اما با عدم حصول یک راه‌حل قطعی در زمینه اختلافات مرزی، همچنان به عنوان یک بحران بالقوه باقی می‌ماند. لذا، آغاز مجدد درگیری‌ها در صورت بروز بسترهای دیگر، محتمل است.

این الزامات در کنار تحولات امنیتی افغانستان ضرورت رصد دقیق تحولات مربوط به ثبات در آسیای مرکزی را برای بازیگران منطقه‌ای دارای منافع استراتژیک همسایگی در این حوزه نظیر جمهوری اسلامی ایران ایجاب می‌کند. توسعه یک پلتفورم منطقه‌ای برای حل و فصل مشترک این اختلافات بستری است که می‌تواند زمینه‌ساز توسعه همگرایی منطقه‌ای، و ایمن شدن در مقابل تنش‌های آتی شود.

لینک کوتاه : https://www.iras.ir/?p=779
  • نویسنده :  امید رحیمی
  • منبع : جریان
  • 1034 بازدید

برچسب ها

ثبت دیدگاه

انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.