قوانین نظارتی و سختگیریهای دولت چین، بزرگترین شرکت تکنولوژی این کشور را بهطور جدی به دردسر انداخته است؛ حالا «علیبابا» در خطر اخراج از بورس آمریکا قرار گرفته و کمیسیون بورس و اوراق بهادار این کشور، آن را در فهرست شرکتهایی قرار داده است که به خاطر عدم دسترسی به صورتهای مالی آنها برای بررسی، در آستانه حذف قرار دارند.
در واقع بازرسان مالی این کمیسیون به شکل قانونی، امکان دسترسی به صورتها و گزارشهای مالی شرکتهای حاضر در بورس نیویورک را – صرفنظر از اینکه شرکت مادر آنها در کدام کشور واقع شده- در اختیار دارند. حالا اما دولت چین و هنگکنگ به خاطر قوانین و مقررات خاص برای حفظ محرمانگی و همچنین نگرانیهای مربوط به امنیت ملی، از همکاری با بازرسان کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا سر باز زدهاند. با این اوصاف این نهاد رگولاتور آمریکایی درصدد برخورد با شرکتهایی است که سهام آنها در بورس نیویورک معامله میشود و شرکتهای مادر آنها در چین و هنگکنگ مستقرند.
سقوط قیمت سهام
سهام شرکت علیبابا که در یک ماه اخیر و به دلایل مختلف از جمله دسترسی هکرها به دادههای کاربران، کاهش تعداد کارمندان و همچنین جریمه دولت چین، روند نزولی داشته، حالا یک بار دیگر ریزش شدیدی را تجربه کرده است. بر اساس گزارشهای منتشر شده، در روز جمعه و به دنبال اعلام خبر قرار گرفتن علیبابا در فهرست سیاه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، قیمت سهام این شرکت تا ۱۲/ ۱۱ درصد کاهش پیدا کرد. این فهرست در واقع شامل گروهی از شرکتهای چینی است که به دلیل عدم اجازه بازرسان مالی آمریکا به بررسی صورتهای مالیشان، در خطر خروج از لیست شرکتهایی قرار دارند که در بورس نیویورک معامله میشوند. نهادهای قانونگذار ایالات متحده آمریکا اخطار دادهاند که اگر شرکتهای خارجی استانداردهای حسابرسی آمریکا را اجرا نکنند، از فهرست شرکتهایی که سهامشان در بورس این کشور معامله میشود، حذف خواهند شد. والاستریت ژورنال اعلام کرده است که اگر آمریکا و چین نتوانند به یک توافق مشترک برسند که بر اساس آن رگولاتورهای آمریکایی امکان بررسی صورتهای مالی شرکتهای چینی را در اختیار داشته باشند، بیش از ۲۵۰ شرکت چینی از جمله علیبابا در معرض خطر اخراج از بورس نیویورک قرار خواهند گرفت.
ایجاد فهرست سیاه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا از شرکتهای چینی از جمله علیبابا درست بعد از انتشار گزارشهای مالی سالانه آنها صورت گرفته که باعث نگرانی سرمایهگذاران جهانی شده است. بلومبرگ در ماه آوریل گزارش داده بود دولت پکن با رگولاتورهای آمریکایی درباره لجستیک ایجاد امکان بررسی صورتهای مالی شرکتهای چینی ثبت شده در بازار سهام نیویورک گفتوگو کرده بود؛ گزارشی که امید رسیدن به توافقی در این زمینه را برانگیخته بود. با این حال اما «گری گنسلر»، رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا بارها اعلام کرده است که مشخص نیست که مقامات آمریکایی و چینی بتوانند به توافق برسند. بر اساس گزارش بلومبرگ، در صورتی که رگولاتورهای آمریکایی و چینی به چنین توافقی نرسند، علیبابا بزرگترین شرکت چینی خواهد بود که از بازارسهام آمریکا اخراج میشود. بر اساس اعلام شرکت علیبابا، از زمان عرضه اولیه و عمومی سهام این شرکت در بورس نیویورک در سال ۲۰۱۴، حسابهای این شرکت توسط شرکتهای حسابداری شناخته شده در سطح جهانی بررسی شده و این بررسیها طبق استانداردهای رگولاتوری بوده است.
در حالی که تحلیلگران پیشبینی میکنند که درآمد علیبابا در فصل سوم امسال شاهد کاهش چشمگیری باشد، بلومبرگ اعلام کرده است که چنین اتفاقی به نخستین رشد منفی درآمد فصلی این شرکت منجر خواهد شد. تحلیلگران و کارشناسان شرکت تحقیقاتی و نرمافزاری FactSet اعلام کردهاند که درآمد ۲/ ۳۰ میلیارد دلاری علیبابا در سه ماهه منتهی به ماه ژوئن امسال، نسبت به درآمد ۸/ ۳۱ میلیارد دلاری این شرکت در فصل دوم سال میلادی گذشته، کاهش داشته است. قیمت سهام شرکت علیبابا از روز سهشنبه گذشته و بعد از آنکه این شرکت از درخواست اولیهاش برای ورود به بورس هنگکنگ خبر داد، کاهش یافته است. فهرست اخیر بورس هنگکنگ از شرکتهای پذیرفته شده در این بازار سهام، تا پایان سال ۲۰۲۲ تکمیل خواهد شد و در صورتی که علیبابا در این فهرست قرار بگیرد، به شرکتی تبدیل خواهد شد که سهام آن در هر دو بازارهای سهام نیویورک و هنگکنگ عرضه میشود.
عقبنشینی جک ما
در یک هفته اخیر قیمت سهام شرکت علیبابا روند نزولی شدیدی داشته است. قیمت سهام این شرکت در روز پنجشنبه و بعد از انتشار گزارشی که نشان میداد «جک ما» بنیانگذار علیبابا کنترل شرکت آنت (Ant Group) – زیرمجموعه هلدینگ علیبابا و فعال در زمینه فینتک- را واگذار میکند، یک بار دیگر کاهش پیدا کرد. مالکیت حدود یکسوم شرکت آنت در اختیار علیبابا قرار دارد. والاستریت ژورنال روز پنجشنبه در گزارشی اعلام کرد که شرکت آنت به دنبال آن است که از علیبابا فاصله بیشتری بگیرد. این اتفاق بعد از یک دوره طولانی از فشارهای نهادهای نظارتی بر شرکت علیبابا، بنیانگذار و شرکتهای زیرمجموعه آن، رخ داده است. بر اساس این گزارش، احتمالا کاهش قدرت نفوذ جک ما در شرکت آنت میتواند باعث ایجاد امکان احیای فرآیند عرضه اولیه سهام این شرکت در طول یک سال آینده بشود. جک ما در حال حاضر کنترل ۵۲/ ۵۰ درصد از سهام شرکت آنت را در اختیار دارد. بازار سهام شانگهای در ماه نوامبر سال گذشته میلادی، عرضه اولیه سهام شرکت آنت را – که در آن زمان ارزشی بیش از ۳۴ میلیارد دلار داشت- به تعویق انداخت.
جک ما بعد از حدود دو سال که ناپدید شده و در فضاهای عمومی حضور نداشت، حالا مشغول گشتوگذار در اروپا است. بسیاری معتقدند که این اتفاق نشانهای از کاهش فشار دولت چین بر این کارآفرین میلیاردر به دنبال عقبنشینی او از اعمال نفوذ و کنترل کمتر امپراتوری تجاری خودش است که او را به یکی از قدرتمندترین افراد چین تبدیل کرده. بر اساس گزارش بلومبرگ و رسانههای محلی، بنیانگذار ۵۷ ساله هلدینگ علیبابا در رستورانی در اتریش دیده شده، از دانشگاهی در هلند بازدید و در کلاسهای کشاورزی پایدار آن شرکت کرده و با قایق تفریحی شخصیاش به جزیرهای در اسپانیا سفر کرده است. با وجود آنکه این نخستین سفر خارجی جک ما از زمان انتقادش از مقامات حزب کمونیست چین در زمینه اعمال قوانین سختگیرانه بر شرکت آنت در سال ۲۰۲۰ نیست، اما تغییر آشکار نسبت به روزهایی است که دولت به او توصیه کرده بود که از کشور خارج نشود؛ نشانهای در تایید نگرانی سرمایهگذاران درباره سرنوشت جک ما به دنبال انتشار گزارش در رسانه دولتی چین که نشان میداد مقامات این کشور محدودیتهایی را برای فردی با نامخانوادگی «ما» در نظر گرفتهاند. هر چند اطلاعات تکمیلی که بعد از آن منتشر شدند، نشان دادند که این گزارش به فرد دیگری اشاره داشته است، اما همین نگرانیها در دو ماه گذشته باعث شد که با افت قیمت سهام علیبابا، این شرکت در مجموع ۲۶ میلیارد دلار از ارزش بازار خود را از دست بدهد.
در نهایت جک ما ناچار شد برای خروج از حصر حکومت چین، بهایی به اندازه عقبنشینی از جایگاهش در شرکت آنت بپردازد؛ شرکتی که در سالهای اخیر توانست خیلی زود به یکی از موفقترین ارائهدهندگان خدمات پرداخت دیجیتالی در چین تبدیل شده و از نظر شرکتهای رقیب که سرمایهگذارانی از بانکهای دولتی دارند، تهدیدی جدی محسوب شود.