درحالیکه «شی جینپینگ» قدرت خود را در چین تثبیت کرده است، وی خود را به یک پزشک تشبیه کرده که «سُموم فساد و عدم وفاداری» را که حاکمیت حزب کمونیست را تهدید میکند، از بین میبرد. پروژه او برای بیش از یک دهه رهبری نظامی را که زمانی بهشدت فاسد شده بود، به زانو درآورده است. اما تحولات اخیر در سطوح بالای نیروهای «ارتش آزادی بخش خلق» نشان می دهد که نسخه درمانی «شی» دوام نیافته است. هفته گذشته، او بهطور ناگهانی دو ژنرال ارشد را در نیروی موشکی جایگزین کرد؛ یک تغییر غیرقابل توضیح که حاکی از سوءظن به اختلاس یا سایر رفتارهای نادرست در بازوی حساس ارتش است که موشکهای متعارف و هستهای را مدیریت میکند.
«کریس باکلی» در گزارش ۷اوت در نیویورکتایمز نوشت، «اندرو ان.دی.یانگ» کارشناس ارتش چین که پیشتر از مقام های ارشد دفاعی تایوانی بود، میگوید: «بدیهی است که مشکلی در سیستم رخ داده است که احتمالا به نظم و فساد مربوط میشود. این مانند یک ویروس در سیستم است که بازگشته است. این یک مشکل ریشهدار است و در سیستم باقی مانده است.» یک رسوایی که شامل مقامهای ارشد نیروهای مسلح میشود، یک عقبگرد برای «شی» خواهد بود؛ مردی که از تبدیل حزب کمونیست ۹۸میلیون نفری و ارتش چین به مجریان بی چون و چرای حکومت خود افتخار میکند. چند روز قبل از برکناری ژنرالها، رهبر چین وزیر امور خارجه خود «چین گانگ» را برکنار کرد؛ یکی دیگر از برکناریهای دردسرساز برای شی که گانگ را بهعنوان مجری مورد اعتماد سیاستهای خود معرفی کرده بود.
نشانههای رفتار نادرست احتمالا اعتقاد «شی» را تقویت میکند که مقامهای چین را تنها با نظارت و فشار شدید از بالا میتوان از گمراهی و سوءرفتار دور نگه داشت. این استراتژی شامل قرار دادن کادرها در معرض بازرسی مداوم توسط بازرسان حزب است. کمپینهایی برای القای وفاداری به حزب کمونیست و به «شی» و به اخراج و دستگیری. جوزف توریگیان، استادیار دانشگاه آمریکایی در واشنگتن که در زمینه سیاست نخبگان در چین مطالعه میکند، گفت: از نظر شی، «شما هرگز به نقطهای نمیرسید که خطر کاهش یابد. حتی زمانی که شما یک رهبر کاملا مسلط دارید، به این معنی نیست که شما در سیستم سرگردان نیستید.» هنگامی که «شی» در سال۲۰۱۲ به قدرت رسید، فورا برای پاکسازی فساد و نظم ضعیف در ارتش آزادیبخش خلق، غلبه بر رقبای بالقوه و متمرکز کردن قدرت در اطراف خود حرکت کرد؛ این اقدامات نشانه ای بود از اینکه «شی» بگوید چگونه چین تغییر کرده است.
در سال۲۰۱۴، «شی» صدها افسر ارشد را در همان مکانی که مائو تسه تونگ بر ارتش سرخ انقلابی پیروز شده بود، جمع کرد. «شی» به آنها هشدار داد که ارتش از درون در حال پوسیدگی است. بازرسان «شو کایهو»، نایب رئیس سابق کمیسیون نظامی مرکزی – بازوی حزب برای کنترل نیروهای مسلح – را که ثروت زیادی از رشوه بهدست آورده بود، لو دادند؛ ژنرالی که در خانههای خود جواهرات و پول نقد احتکار می کرد و با فالگیرها نیز مشورت میکرد؛ افسران ترفیعات خود را خرید و فروش میکردند و برخی هم حتی اطلاعات محرمانه را میفروشند. «شی» همچنین نسبت به تشدید رقابت با ایالات متحده هشدار داد و به ژنرالها گفت که فروپاشی داخلی میتواند فاجعهبار باشد. او با استناد به یک قصیده باستانی چینی گفت: «آنچه با انحطاط شروع میشود به سمت ویرانی میلغزد.»
در سالهای بعد، «شی» ارتش آزادیبخش خلق را دوباره سازماندهی کرد و مخالفتهای بالقوه گذشته را از بین برد. دهها افسر ارشد به فساد محکوم شدند و خرید و فروش ترفیعات که زمانی رایج بود، کاهش یافت. «شی» قوانین جدیدی را برای تقویت اختیارات خود بهعنوان رئیس کمیسیون نظامی مرکزی و فرمانده کل وضع کرد. «دانیل سی.ماتینلی»، دانشمند علوم سیاسی در دانشگاه ییل که مسیرهای شغلی ۱۲۰۰ افسر ارتش آزادیبخش خلق را تجزیه و تحلیل کرد، گفت: «امروزه تقریباً همه اعضای نخبگان نظامی چین ظهور خود را مدیون شی هستند و همین به او بنای محکمی از قدرت میبخشد.» ماتینلی افزود که دومین فرمانده «شی»، ژنرال «ژانگ یوشیا»، پسر ژنرالی است که در کنار پدر «شی» در انقلاب خدمت کرده است و نسبت بالایی از افسران ارشد دیگر با «شی» پیوند شغلی دارند که برخی از آنها به گذشته بازمیگردند؛ یعنی زمانی که آنها یک مقام محلی بودند. او گفت: «هنجارها و نهادهای غیرنظامی حزب کمونیست چین در حال حاضر چالش رهبری را بسیار سخت کرده است. این واقعیت که ارتش پر از افراد وفادار به شی استکار را بسیار بسیار سختتر میکند.»
نیروی موشکی ارتش آزادیبخش خلق بهعنوان محصول حمایت «شی» برجسته شده است. او این نیرو را در اواخر سال۲۰۱۵ ایجاد کرد و آن را از سپاه موشکی سابق ارتقا داد. «برندان مولوانی» مدیر موسسه مطالعات هوافضای چین در دانشگاه هوایی ایالات متحده گفت: او «زمان و منابع زیادی را سرمایهگذاری کرده است و از سیاستها حمایت میکند.» مولوانی گفت که نیروی موشکی بر «بزرگترین و متنوعترین» برنامه موشکی در جهان نظارت دارد. موجودی آن شامل مجموعهای از موشک های طراحیشده برای حمل تقریبا تمام ۴۰۰کلاهک هستهای چین است.
مولوانی میگوید: «شی درباره نیروی موشکی ارتش بهعنوان محور اصلی درگیریهای آینده صحبت میکند. بنابراین این تغییر و تحولات زیاد باید دلیل مهمی در پشت خود داشته باشد.» ژنرال «لی یوچائو»، فرمانده ارشد نیروی موشکی که از مهلکه گریخت، در اوایل سال گذشته توسط «شی» به آن سمت ارتقا یافت. ژنرال لی، به همراه کمیسر سیاسی این نیرو، «شو ژونگبو» و معاون دیگر «لیو گوانگبین» از دید عموم ناپدید شدند. اکثر کارشناسان بر این باورند که ژنرال «لی» و احتمالا سایر افسران ارشد ممکن است متهم شوند که برخی از هزینههای هنگفتی را که صرف نیروی رو به رشد سریع میشود، تلف کردهاند؛ اگرچه سایر اتهامات مانند سوء رفتار نیز ممکن است نقش داشته باشند. کریستوفر کی جانسون، رئیس گروه استراتژی چین و تحلیلگر سابق آژانس اطلاعات مرکزی در سیاست چین گفت: «در ارتش چین، همیشه پول را دنبال کنید. فساد همیشه با هر چیزی که آنها میسازند، همراه است. در حال حاضر پول کجاست؟ این پول در برنامه عظیم ساخت برای توسعه هستهای آنها صرف شده است.»
همزمان با این تحول، الجزیره نیز در گزارش دیگری در ۸اوت نوشت، وزارت خارجه چین بارها از فیلیپین درخواست کرده که کشتی جنگی زمینگیر شده جنگ جهانی دوم را که مانیل از آن بهعنوان یک پایگاه نظامی موقت استفاده میکند، از صخرهای در دریای جنوبی چین خارج کند. تقاضای مجدد برای «یدککشی» کشتی پس از آن صورت میگیرد که فیلیپین در آخر هفته گذشته گارد ساحلی چین را به شلیک «آب» با کشتیهای بزرگ «آب پاش» به سمت قایقهایی که برای تامین مجدد پادگان فیلیپین مستقر در کشتی زمینگیر شده بودند، متهم کرد. « BRP Sierra Madre» -که عمدا در اواخر دهه۱۹۹۰ در تلاش برای بررسی پیشروی چین در آبهای پر مناقشه زمینگیر شد- مدتهاست که محل تنش بین مانیل و پکن بوده است.
وزارت امور خارجه چین دیروز سهشنبه در بیانیهای اعلام کرد: «چین بار دیگر از طرف فیلیپینی میخواهد که فورا کشتی جنگی توماسشول را خارج کند و آن را به حالت اشغالنشده بازگرداند.» این وزارتخانه گفت که چین بارها از طریق کانالهای دیپلماتیک با فیلیپین درباره موضوع توماس شول ارتباط برقرار کرده است؛ اما حسن نیت و صداقت این کشور نادیده گرفته شده است. سخنگوی وزارت خارجه چین گفت: «طرف فیلیپینی بارها وعدههای روشنی برای یدککشیدن کشتی جنگی که بهطور غیرقانونی روی صخره گیر کرده بود، داده است.» این سخنگو افزود: «بیست و چهار سال میگذرد، طرف فیلیپینی نه تنها نتوانسته کشتی جنگی را بکسل کند، بلکه تلاش کرده است تا آن را در مقیاس وسیع تعمیر و تقویت کند تا به اشغال دائمی «ریف رنآی» [اصطلاح چینی برای توماس شول] دست یابد.» فیلیپین بی درنگ روز سهشنبه پاسخ داد و گفت که توماس شول را رها نخواهد کرد. توماس شول حدود ۲۰۰کیلومتر (۱۲۴مایل) از جزیره فیلیپینی پالاوان و بیش از ۱۰۰۰کیلومتر (۶۲۰ مایل) از نزدیکترین خشکی بزرگ چین، جزیره هاینان فاصله دارد. چین مدعی حاکمیت تقریبا بر کل دریای چین جنوبی است که با آبهای مالزی، ویتنام، برونئی، تایوان و فیلیپین همپوشانی دارد.