محمد طیب صفدر در تحلیلی که در وب‌سایت اندیشکده کارنگی منتشر شد، نوشت: اغلب مطالعات در خصوص تعامل چین با پاکستان که از نزدیک‌ترین شرکای بین‌المللی پکن است، بر ابعاد اقتصادی کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) متمرکز است. این کریدور مهم‌ترین پروژه ابتکار کمربند و جاده است.
درحالی‌که ابعاد اقتصادی کریدور چین-پاکستان در حال گسترش است، بازیگران چینی نه‌فقط از طریق نخبگان سیاسی پاکستان بلکه از طریق شراکت میان شرکت‌های دولتی چین و شرکت‌های بزرگ محلی پاکستان در حال اقدام هستند. تعامل چین با پاکستان نیز در حال عمیق‌تر شدن از تمرکز سنتی بر تجارت، ساخت‌وساز و سرمایه گذاری است. بازیگران چینی همچنین با بازیگران پاکستانی درزمینه سیاست، آموزش و رسانه در تعامل هستند. این تلاش‌های محلی به بازیگران چینی کمک می‌کند تا انتقادات را کاهش دهند و حسن نیت در قبال کریدور اقتصادی چین-پاکستان و در کل در قبال چین را تقویت کنند.
شراکتِ در حال گسترش پاکستان با چین محصول محرک‌ها و مشوق‌های محلی بسیار است. رشد این رابطه تا حدودی مدیون عواملی است که به بازیگران محلی پاکستان انگیزه می‌دهد تا با بازیگران چینی در بخش‌های مختلف ازجمله در بخش آموزش، رسانه و بازار انرژی روابطی نزدیک داشته باشند. درزمینهٔ آموزش، جایگاه چین به‌عنوان یک قدرت در حال ظهور با وعده بازدهی اقتصادی در آینده باعث شده است تعداد بیشتری از پاکستانی‌ها سراغ آموختن زبان چینی بروند و در چین تحصیل کنند. در بخش رسانه، فشارهای مالی رویاروی رسانه‌های خصوصی پاکستان باعث شده است که رضایت داخلی برای توافقات مربوط به تبادل اخبار با سازمان‌های رسانه‌ای چین افزایش یابد. در بخش برق، فقدان منابع جایگزین برای بودجه خارجی برای مجامع محلی پاکستان باعث ظهور بازارهای سهامی مشترک با شرکت‌های بزرگ تحت مالکیت دولت چین در پروژه‌های تولید برق شده است.
درعین‌حال سیاست‌های دولت چین بازیگران چینی را به گسترش تعاملاتشان در بخش‌های مختلف جامعه پاکستان سوق می‌دهد. مثلاً، چین مؤسسات کنفوسیوس و کلاس‌های درس را در پاکستان افتتاح کرده و از آن‌ها حمایت می‌کند و درعین‌حال دانشجویان پاکستانی علاقه‌مند به تحصیل در چین را بورسیه می‌کند. درحالی‌که شرکت‌های چینی حضورشان در پاکستان را گسترش داده‌اند با دانشگاه‌های محلی برای تطابق آداب‌ورسوم و ارزش‌های فرهنگی و مذهبی همکاری کرده‌اند. در محافل رسانه‌ای ذینفعانی مانند خبرگزاری شینهوا با رسانه‌های محلی پاکستان برای بومی‌سازی نشر اطلاعات و شکل دادن به افکار عمومی پاکستان در خصوص مسائل مهم بین‌المللی به اشکالی که مطابق با جهان‌نگری چین باشد، همکاری کرده‌اند. سرمایه‌گذاری چین در بخش برق پاکستان هماهنگ با راهبرد جهانی چین در خصوص شرکت‌های تحت مالکیت دولت چین و گسترش عملیات این شرکت‌ها در بازارهای خارجی به‌عنوان بخشی از ابتکار کمربند و جاده است. تعمیق روابط چین و پاکستان تأثیراتی ماندگار برای همه وجوه توسعه پاکستان در سال‌های پیش رو خواهد داشت.
راه‌اندازی کریدور اقتصادی چین-پاکستان در سال ۲۰۱۵ محرکی برای روابط نزدیک‌تر چین و پاکستان بود. چین ابزارهای مختلفی را برای تقویت ارتباط با طیف متنوعی از ذینفعان پاکستانی به کار گرفته است. کریدور اقتصادی چین-پاکستان و شراکت گسترده‌تر چین و پاکستان توسط هر دو طرف اجراشده است. تعامل چین با نخبگان سیاسی پاکستان و در بخش‌های آموزش، رسانه و انرژی این کشور اقدامی در پاسخ به تقاضاها و شرایط محلی است. چین با تطابق دادن خود با این شرایط و همکاری از طریق نهادهای محلی، همچنان به جذب مخاطب بیشتر و به حداکثر رساندن نفوذش در این کشور ادامه خواهد داد. اغلب مطالعات موجود درباره رابطه چین و پاکستان به این محرک‌های محلی برای گسترش رابطه میان دو کشور نمی‌پردازند.
درحالی‌که کریدور اقتصادی چین –پاکستان وارد مرحله دوم می‌شود، احتمالاً روابط میان ذینفعان مختلف در این دو کشور گسترش بیشتری می‌یابد. درهرصورت، رشد این روابط به عوامل متعددی بستگی دارد.
به‌عنوان‌مثال بخش عمده سرمایه‌گذاری در فاز اول کریدور اقتصادی چین-پاکستان توسط شرکت‌های تحت مالکیت دولت چین در بخش برق و سرمایه‌گذاری محدودِ شرکت‌های خصوصی چین در بخش صنایع انجام شد. باید منتظر ماند و دید که آیا شرکت‌های خصوصی چین در پاکستان سرمایه‌گذاری می‌کنند و در فاز دوم آن‌طور که سیاست‌گذاران پیش‌بینی کرده‌اند صنایع خود را به این کشور منتقل می‌کنند یا خیر. مناطق ویژه اقتصادی برنامه‌ریزی‌شده که بخشی از برنامه‌های فاز دوم کریدور اقتصادی است، همچنان در حال ساخت است. این‌که شرکت‌های چینی تولیدات خود را به این مناطق منتقل کنند یا خیر آزمون مهمی برای سیاست‌گذاران دو کشور است و بر دوام بلندمدت کریدور اقتصادی تأثیر خواهد گذاشت. در نبود این ارتباطات اقتصادی عمیق میان دو کشور، احتمالاً برای عوامل محلی بازدهی‌های محدود حتی در صورتی خواهد داشت که کریدور اقتصادی به تکامل و گسترش خود ادامه دهد.
