تغییرات تیم اقتصادی چین

#اختصاصی

در ۲۷ مارس ۲۰۲۴، زمانی‌که شی جین‌پینگ با مدیران اجرایی کسب ‌وکارهای آمریکایی در پکن دیدار کرد، فرصت کم‌نظیری برای این شخصیت‌های سرشناس بود تا با رهبر چین در کشور خودش تعامل کنند. این نشست با اجلاس توسعه چین،[۱] نشست سالانه اقتصادی، ادامه یافت. پس‌زمینه اقتصادی این نشست، به دلیل ضعف اقتصادی، بازار بورس راکد و سرکوب‌های تنظیم‌گری پراکنده، چندان آرام نبود. سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیز کاهش پیدا کرده است. در گذشته، چنین ملاقات‌هایی نه به رئیس جمهور چین، بلکه به نخست‌وزیر محول می‌شد، که به‌طور سنتی بر سیاستگذاری اقتصادی حاکم بود. لی چیانگ[۲] زمانی‌که با مدیران کسب‌وکار، از جمله تیم کوک، مدیر اجرایی اپل، در حاشیه اجلاس سال گذشته دیدار کرد، تازه به نخست‌وزیری منصوب شده بود. او با امید به بازگرداندن خوشبینی پس از همه‌گیری کرونا، به آن‌ها گفت به رنگین‌کمان پس از باران نگاه کنند، نه به گل ولای زیر پایشان. با این حال، امسال او نیز فرصت عالی تعامل با دنیای بیرون پیش از اوایل این ماه را از دست داده است، زمانی‌که جلسه سالانه مجلس چین، نشست خبری قریب‌الوقوع او را لغو کرد. این سکوت به یک الگو تبدیل شده است.

او در مقایسه با سلف خود، نشست‌های کمتری را با مقامات و رؤسای شرکت‌های خارجی در سال اول خود برگزار کرد: براساس ارزیابی خبرگزاری سوث چاینا مورنینگ پست[۳] هنگ‌کنگ، تنها حدود دو سوم. او فقط در نیمی از آن نشست‌های خارجی شرکت کرده است. او با پروازهای چارتری پرواز می‌کند نه پروازهای دولتی. یک بحث در چین وجود دارد درباره این‌که علت این تغییرات چیست. یک دیدگاه این است که نخست‌وزیر به‌طور ماهرانه‌ای تمکین خود به شی جین‌پینگ را نشان می‌دهد، درست همان زمان که نفوذ قابل توجه بر سیاستگذاران را حفظ می‌کند. دیدگاه دیگر این است که او در واقع تنزل مقام پیدا کرده است. به این ترتیب، به نظر می‌رسد قلمروی اقتصادی نخست‌وزیر، با تمرکز بر محرک‌های جدید رشد داخلی نه تبادلات خارجی، محدود شده است. نخست‌وزیر بیشتر از سلف خود وقت صرف گشت‌های بازرسی در سراسر کشور کرده است. اقتصاد نیز در اولویت‌های رهبری، جایگاه خود را در برابر امنیت ملی از دست داده است. او، فارغ از این‌که آیا نفوذش کاهش پیدا می‌کند یا نه، بر مجموعه تنزل‌یافته‌ای تأثیر می‌گذارد. قدرت رهبران چین نه از موقعیت آن‌ها در حکومت، بلکه از جایگاه‌شان نزد حزب کمونیست سرچشمه می‌گیرد، از جمله ۲۴ عضو دفتر سیاسی. زمانی‌که حزب، اعضای دفتر سیاسی بعدی در سال ۲۰۲۷ را انتخاب می‌کند، سن و سال نخست‌وزیر بالاتر از سن بازنشستگی عادی ۶۸ سال، خواهد بود. درنتیجه این احتمال وجود دارد او نخست‌وزیر تک‌دوره‌ای شود.

در اینصورت‌، جانشین خوش‌شانس، دینگ شوئه‌شیانگ[۴] خواهد بود. دینگ به‌عنوان جوان‌ترین عضو کمیته دائمی هفت نفره دفتر سیاسی، مشاور نزدیک شی جین‌پینگ در شانگهای در سال ۲۰۰۷ بود. او سپس با او به پکن آمد و او را در بسیاری از سفرهای خارجی‌اش در طول نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش از جمله ملاقات با دونالد ترامپ در تفرجگاه مارالاگوی فلوریدا، همراهی کرد. دینگ بلندپایه‌ترین مقام در میان چهار معاون نخست‌وزیر در شورای دولتی[۵]، هئیت دولت چین، است. اما در قدرتمندترین کمیسیون حزبی که اقتصاد را مدیریت می‌کند جایگاهی ندارد: کمیسیون مرکزی اصلاحات کاملاً اساسی[۶]. کمیسیون‌های حزبی مشابه نیز تحت رهبری شی گسترش یافته‌اند. این گروه‌ها در مقایسه با نهادهای دولتی، محدودیت‌های کمتری بر اقدامات آن‌ها داشته و هیچ محدودیت سنی عجیبی بر اعضای خود ندارد. یک مثال روشن کمیسیون مرکزی امور مالی و اقتصادی[۷] است. یکی از جلسات آن در سال ۲۰۲۱ نویددهنده آغاز کارزار «رفاه مشترک» شی را بود(با هدف مجازات میلیاردرها و کاهش نابرابری).

جلسه ماه فوریه به نسخه چینی طرح «پول به ازای کالای بی‌کیفیت» رضایت داد، که برای خانواده‌ها و شرکت‌ها، انگیزه‌ای برای تجارت با لوازم و تجهیزات قدیمی در پوشش جدید را فراهم می‌کند. این کمیسیون، در سیاستگذاری اقتصادی، نفوذ شورای دولتی را پذیرفته است. از زمان نقض قوانین در سال گذشته، مدیران شورای دولتی، به جای هر هفته، تنها دو یا سه با در ماه با یکدیگر ملاقات می‌کنند. اگر نخست‌وزیر نفوذ خود را از دست داده است، پس چه کسی در حال حاضر نفوذ دارد؟ پاسخ مشخص خه لی‌فنگ[۸]، معاون دیگر نخست‌وزیر، است که به تزار اقتصادی مشهور است. خه اهل فوجیان است، که شی ۱۷ سال را در آنجا مشغول کار بود. آن‌ها در این شهر دوست و همکار بودند. او حتی در ازدواج دوم رئیس‌جمهور آینده جزو مهمانان مراسم بود. اندیشکده آمریکایی ماکروپولو[۹] خاطرنشان می‌کند او در سه کمیسیون مالی حزب دارای کرسی است. او مدیر اداره کمیسیون مرکزی امور مالی و اقتصادی است و در دو کمیسیون پایین‌تری منصب دارد که بر نظام مالی و تنظیم‌گران نظارت می‌کنند. نسخه این کمیسیون‌ها در مقاله ماه دسامبر در چیوشی[۱۰]، نشریه نظری اصلی حزب، به اختصار آمده است. این امر نشان داد که امور مالی به اقتصاد واقعی خدمت می‌کند، درباره خطرات «شبه نوآوری» در این بخش هشدار داد، و تأکید کرد که خطرات مالی می‌تواند مسری، پنهان و ویرانگر باشد. یک اقتصاددان می‌گوید: «شی جین‌پینگ افراد اقتصادی کت و شلوارپوش دارای کفش‌های برند را نمی‌پسندد». خه سال گذشته بر انتصاب لی یون‌زی[۱۱] به‌عنوان رئیس ابرتنظیم‌گر مالی جدید چین نظارت می‌کند، که بانکداری و بیمه را پوشش می‌دهد. این نهاد جدید مسئولیت‌های نظارتی را برعهده دارد که پیشتر بانک خلق چین عهده‌دار آن‌ها بود. بانک مرکزی استقلال و ارجی ندارد که کشورهای دیگر به مقامات پولی اعطا شده است. رئیس آن، پن گونگ‌شنگ[۱۲]، دارای مدرک دکتراست و احتمالاً نسبت به هر سیاستگذار دیگر، اقتصاددان بهتری است.

اما به نظر می‌رسد بانک مذکور درحال از دست دادن کارمندان و جایگاه خود است. طبق «رمزگشایی از سیاست چین»[۱۳]، یک طرح متعلق به مؤسسه سیاسی انجمن آسیا[۱۴]، یک اندیشکده آمریکایی، خه با مقامات ارکان سیاستگذاری اقتصادی چین روابط شخصی دارد. لیو کیون[۱۵]، همکلاسی گونگ‌شنگ در دانشگاه شیامن، تا سال ۲۰۲۱ وزیر اقتصاد بود و به انتخاب رئیس جدید آن، لن فوآن[۱۶]، کمک کرد. رئیس آژانس ضد انحصار چین، لوآ ون[۱۷]، به مدت یکسال معاون خه بود یعنی زمانی‌که رئیس کمیسیون اصلاحات و توسعه ملی[۱۸]، آژانس اصلی برنامه‌ریزی چین، بود. رئیس تازه این کمیسیون، جِنگ شن‌جیه[۱۹]، اهل فوجیان بوده و زیر نظر خه در شیامن کار کرده است. او یک بار از مقامات محلی در شهر ساحلی دیگر به دلیل از خود راضی بودنشان انتقاد کرد. در سال ۱۹۹۷، او مدیر کارخانه روغن ماهی بود، پس از این‌که از یک شغل در تعمیر و نگهداری تجهیزات به رده‌های بالا ارتقا پیدا کرد. در اجلاس توسعه چین امسال، جِنگ و خه، از تجار خارجی خواستند تا در «نیرو‌های مولد جدید» چین سرمایه‌گذاری کرده و فرصت‌های ارائه شده توسط برنامه نوآوری جاه‌طلبانه و بازار وسیع این کشور را مغتنم بدانند. چنانچه کسب‌وکارهای خارجی بخواهند بدانند رهبران چین چه خط‌مشی‌ای را دنبال می‌کنند، باید به‌دنبال خه باشند.

مترجم: امین یوسفی

لینک متن اصلی

[۱] China Development Forum

[۲] Li Qiang

[۳] South China Morning Post

[۴] Ding Xuexiang

[۵] State Council

[۶] Central Comprehensively Deepening Reforms Commission

[۷] Central Financial and Economic Affairs Commission (CFEAC)

[۸] He Lifeng

[۹] Macropolo

[۱۰] Qiushi

[۱۱] Li Yunze

[۱۲] Pan Gongsheng

[۱۳] Decoding Chinese Politics

[۱۴] Asia Society Policy Institute

[۱۵] Liu Kun

[۱۶] Lan Fo^,an

[۱۷] Luo Wen

[۱۸] National Development and Reform Commission (NDRC)

[۱۹] Zheng Shanjie