توسعه سرمایه گذاری‏های اقتصادی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در هند

#اختصاصی

به قلم: سیدمحمدهادی لنکرانی، پژوهشگر و دانش ‏آموخته دکتری جامعه شناسی سیاسی

مقدمه

اصلاحات ساختاری و آزادسازی اقتصادی در هند از دهه ۱۹۹۰ آغاز و پس از سه دهه به نتایج ملموسی رسیده است. تولید ناخالص داخلی(GDP) هند به رکورد ۳٫۳۹ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۲ رسید (بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول) که با پشت سرگذاشتن انگلیس به جایگاه پنجمین اقتصاد جهان دست یافته است. در ادامه این مسیر برآورد می‌شود هند تا پایان دهه کنونی در جایگاه سوم اقتصاد جهانی پس از آمریکا و چین قرار گیرد. همین چشم انداز رشد اقتصادی هند، رکورد جهانی جمعیت در این کشور، رشد طبقه متوسط و تقاضای داخلی موثر در بازار این کشور، همراه با توسعه شرکت‌های استارتاپی از مهمترین عواملی هستند که زیست بوم اقتصادی این کشور را به عنوان یکی از جذاب‌ترین مقاصد سرمایه‌گذاری جلوه می‌دهد.

از زمان روی کار آمدن مودی در سال ۲۰۱۴، هند روابط خود را با کشورهای حاشیه خلیج فارس از یک چارچوب متمرکز بر انرژی، تجارت و مهاجران هندی به یک چارچوب جدید شامل روابط سیاسی، سرمایه‌گذاری، و همکاری دفاعی و امنیتی تبدیل کرده است. اولویت‌های هند شامل جذب ‌سرمایه‌گذاری برای افزایش رشد اقتصادی، رسیدگی به نگرانی‌های  منیتی منطقه‌ای (از جمله در دریای عرب و خلیج فارس) و افزایش حضور و نفوذ منطقه‌ای آن است. انرژی، تجارت و تضمین امنیت مهاجران هندی به طور سنتی از اجزای اصلی روابط هند و کشورهای عربی خلیج فارس بوده است. هند سهم بزرگی در ثبات خلیج فارس دارد، زیرا حدود ۸٫۸ میلیون تبعه هندی در این منطقه زندگی می‌کنند.

اهمیت روزافزون اقتصادی-سیاسی منطقه خلیج فارس برای هند

طی سال مالی ۲۳-۲۰۲۲ ‌سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هند به ۷۱ میلیارد دلار، و ‌سرمایه‌گذاری خارجی در اوراق بهادار هند به ۴۶ میلیارد دلار رسید. جزیره موریس (۲۶%)، سنگاپور(۲۳%)، آمریکا (۹%)، هلند(۷%) و ژاپن(۶%) عمده‌ترین سرمایه‌گذاران در هند هستند. نقش کشورهای عربی نیز قابل توجه است. طبق برآورد موسسه صندوق‌های ذخیره ارزی (SWFI) ‌سرمایه‌گذاری مستقیم صندوق‌های ذخیره ارزی در هند طی سال ۲۰۲۲ با افزایش تقریبا دو برابری نسبت به سال قبل به ۶٫۷ میلیارد دلار رسید، و بخش عمده‌ای از آن از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس(GCC) است. شورای همکاری خلیج فارس (GCC) بزرگترین شریک تجاری بلوک منطقه‌ای هند است. تجارت با شورای همکاری خلیج فارس ۱۵٫۸ درصد از کل تجارت هند در سال مالی ۲۰۲۲ تا ۲۳ را تشکیل داد. طبق آمار دیگر، صندوق‌های ذخیره ارزی کشورهای حاشیه خلیج فارس (GCC) از سال ۲۰۱۴ تاکنون در ۲۷ پروژه در هند مجموعاً ۱۳ میلیارد دلار ‌سرمایه‌گذاری کرده‌اند که ۸ میلیارد آن در دو سال اخیر بوده است.

امارات متحده عربی همواره شریک تجاری اصلی هند در خلیج فارس بوده است و در مجموع سومین شریک تجاری بزرگ هند است و عربستان سعودی در جایگاه چهارم قرار دارد. با این حال، علیرغم اینکه هند و شورای همکاری خلیج فارس قصد خود را برای از سرگیری مذاکرات برای توافقنامه تجارت آزاد (FTA) در نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کردند، هنوز توافقی محقق نشده است.

وابستگی هند به خلیج فارس برای واردات انرژی پس از تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ کاهش یافت و دهلی نو، نفت روسیه را با تخفیف وارد کرد. منطقه خلیج فارس ۵۵٫۳ درصد از کل تقاضای نفت خام هند را در سال‌های ۲۰۲۲-۲۰۲۳ در مقایسه با ۶۳٫۹ درصد در سال‌های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ برآورده کرد. با این حال، واردات نفت از روسیه در سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ کاهش یافت اما نشانه‌های جدیدی وجود دارد که وابستگی رو به کاهش هند به نفت خلیج فارس در حال معکوس شدن است و پیش بینی می‌شود سطح عرضه نفت خاورمیانه به هند روند افزایشی در میان مدت خواهد داشت.

نیاز هند به حفظ رشد اقتصادی خود باعث شده است تا به دنبال نقشی بزرگتر در مدیریت انرژی جهانی باشد و درخواست پیوستن به آژانس بین المللی انرژی به عنوان یک عضو اصلی را در فوریه ۲۰۲۴ داده است. علاوه بر این، دهلی نو به عنوان بخشی از اهداف توسعه اقتصادی مبتنی بر گاز، برای افزایش سهم خود از گاز طبیعی در اوایل فوریه ۲۰۲۴ یک توافقنامه ۷۸ میلیارد دلاری برای تمدید واردات سالانه ۷٫۵ میلیون تن گاز طبیعی مایع از قطر به مدت ۲۰ سال دیگر را امضا کرد.

منافع استراتژیک و اقتصادی رو به رشد هند در منطقه خلیج فارس منجر به ایجاد چارچوب جدیدی برای روابط هند و خلیج فارس بر اساس سرمایه گذاری، روابط سیاسی و همکاری دفاعی و امنیتی شده است. با تبدیل شدن هند به بازار اقتصادی جذاب‌تر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اهداف سرمایه‌گذاری بلندپروازانه‌ای را به ترتیب ۱۰۰ و ۷۵ میلیارد دلار اعلام کرده‌اند. امارات متحده عربی هفتمین منبع بزرگ ‌سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در هند است که در حال حاضر ۱۵٫۳ میلیارد دلار است. عربستان سعودی تا مارس ۲۰۲۲، به میزان ۳٫۲ میلیارد دلار ‌سرمایه‌گذاری کرده بود، در حالی که قطر بیش از ۱٫۵ میلیارد دلار در سال گذشته میلادی در هند ‌سرمایه‌گذاری کرد.

در ادامه به مهمترین پروژه‌های ‌سرمایه‌گذاری کشورهای حاشیه خلیج فارس در هند اشاره خواهیم نمود.

روابط اقتصادی هند و امارات متحده عربی:

امارات سومین شریک تجاری و دومین مقصد صادراتی هند می‌باشد. تجارت دوطرف به ۸۵ میلیارد دلار می‌رسد که ۳۱٫۶ میلیارد دلار آن صادرات هند است. کل ‌سرمایه‌گذاری امارات – هفتمین ‌سرمایه‌گذاری خارجی در هند- تا سال گذشته به حدود ۲۱ میلیارد دلار رسید که ۱۵٫۲ میلیارد دلار آن ‌سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی(FDI) و مابقی در بازار سهام و اوراق بهادار بوده است. در آگوست ۲۰۱۵ طی سفر نخست وزیر هند به ابوظبی، دولت امارات برای ‌سرمایه‌گذاری ۷۵ میلیارد دلاری در بخش‌های زیرساختی هند طی بلندمدت متعهد شد. عمده این سرمایه‌ها از طریق ۳ صندوق ارزی سازمان ‌سرمایه‌گذاری ابوظبی(ADIA)، شرکت ‌سرمایه‌گذاری “مبادله”(Mubadala) و هلدینگ توسعه ابوظبی(ADQ) هدایت می‌شوند. طی سال مالی ۱۴۰۱ شمسی، امارات با آورده مستقیم ۳٫۳۵ میلیارد دلار، چهارمین ‌سرمایه‌گذارخارجی در هند بود که نسبت به سال گذشته تقریباً ۳ برابر افزایش داشت و عمدتاً به بخشهای خدمات، کشتیرانی، انرژی و ساخت وساز هدایت شده است. امضای توافقنامه همکاری جامع اقتصادی(CEPA) میان هند و امارات در ۱۸ فوریه ۲۰۲۲ یکی از دلایل تسهیل و افزایش ‌سرمایه‌گذاری است. از مهمترین این سرمایه گذاری‌ها به موارد زیر اشاره می‌شود:

• در راستای پروژه India-UAE food corridor شرکتهای اماراتی با هدایت اتاق بازرگانی دوبی، ۷ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵ در ایجاد شهرک‌های صنایع غذایی، توسعه زیرساختهای کشاورزی، حمل و زنجیره سرد ‌سرمایه‌گذاری می‌کنند تا صادرات غذایی هند به این کشور طی ۵ سال آینده به ۳ برابر افزایش یابد.
• شرکت اوپراتور بندری DP World علاوه بر مدیریت ۲ پایانه کشتیرانی در بمبئی و ۳ پایانه در چنای، کوچین و موندرا، با مشارکت صندوق ذخیره ارزی هند(NIIF) شرکت مشترکی بنام Hindustan Infralog  با سرمایه ۳ میلیارد دلار تاسیس کرد که ۶۵% سهام آن متعلق به طرف اماراتی است و در توسعه زیرساخت بنادر هند و اتصال آن به شبکه کشتیرانی در خلیج فارس فعالیت دارد.
• دو شرکت زیرمجموعه گروه اقتصادیSharaf امارات، به نامهای Hind Terminals  و Samsara Shipping  در بخش لجستیک و مدیریت بنادر هند فعالیت دارند.
• گروه لوءلوء Luluعلاوه بر افتتاح شعب فروشگاه زنجیره ای در کرالا، بنگلور و لکنو، درصدد افتتاح شعب بیشتر در حیدرآباد، احمدآباد، چنای، نویدا، واراناسی و مناطق دیگر است. همچنین مدیریت چند هتل و سالن اجتماعات ، و بخشی از سهام فرودگاه‌ها و پارکهای فناوری در شهرهای مختلف را دراختیار دارد.
• شرکت ساخت و ساز إعمار Emaar Properties نیز در ساخت و ساز و بازار املاک در دهلی، لکنو، جیپور، کشمیر، چنای و چند شهر دیگر فعالیت دارد.
• در ژوئن ۲۰۲۲ سازمان ‌سرمایه‌گذاری ابوظبی (ADIA) 20 درصد سهام شرکت تامین مالی مسکن IIFL Home Finance و بانک مسکن NHB هند را به ارزش حدود ۲۵۰ میلیون دلار دراختیار گرفت.
• هلدینگ توسعه ابوظبی(ADQ ) مشترکاً با گروه دیگری از سرمایه گذاران، ۳۵۰ میلیون دلار در شرکت هندی سازنده نرم افزار کاربردی آموزشی Byju’s ‌سرمایه‌گذاری کرده است.
• ‌سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری هلدینگ توسعه ابوظبی(ADQ) در شرکت استارتاپی Spinnyهند در زمینه خرید وفروش خودرو.
• ‌سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیون دلاری سازمان ‌سرمایه‌گذاری ابوظبی در پلتفرم پرداخت دیجیتالی MobiKwik هند، و ‌سرمایه‌گذاری ۴۵ میلیون دلاری در پلتفرم بازاریابی اینترنتی DealShare مقر در جیپور.
• در ژوئن ۲۰۲۰ صندوق”مبادله” ابوظبی ۱٫۲ میلیارد دلار و سازمان ‌سرمایه‌گذاری ابوظبی ۷۵۰ میلیون دلار در پلتفرم مخابراتی JIO متعلق به آمبانی (ثروتمندترین فرد هند) ‌سرمایه‌گذاری کردند.
• در آوریل ۲۰۲۲ شرکت ‌سرمایه‌گذاری “مبادله” ابوظبی(Mubadala) همراه شرکت آمریکایی BlackRock مشترکاً ۵۲۶ میلیون دلار در شرکت انرژی تجدیدپذیر گروه TATA ‌سرمایه‌گذاری کردند که کمک می‌کند ظرفیت تولید برق آن به ۲۰ گیگاوات طی ۵سال آینده برسد.
• در آگوست ۲۰۲۳ شرکت ملی انرژی ابوظبی(TAQA) تمایل خود برای کسب ۲۰% سهام شرکتAdani Energy Solutions  را با ‌سرمایه‌گذاری ۲٫۵-۱٫۵ میلیارد دلاری اعلام نمود.
• شرکت هلدینگ بین المللی ابوظبی(IHC) در ۳ اکتبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که سهام خود را در گروه آدانی به بیش از ۵% افزایش خواهد داد که به ارتقای زیرساختهای فرودگاهی و انرژی تجدیدپذیر کمک می‌کند.
• طبق آمار سفارت هند در ابوظبی، ‌سرمایه‌گذاری شرکتهای هندی در امارات به ۸۵ میلیارد دلار می‌رسد. بسیاری از شرکتهای هندی واحدهای تولیدی خود را در زمینه‌های مصالح ساختمانی، نساجی، گردشگری، غذایی، بهداشت ودارو، آموزش،… درمناطق ویژه اقتصادی امارات دایر نمودند. ازجمله می‌توان به خودروسازی Mahindraو Ashok Leyland، گروه هتلداری TAJ، بهداشتی Dabur، رسانه ای Zee entertainment ، دانشگاه Bits Pilani اشاره نمود. چندین شرکت هندی مانند گروه نفتی ESSAR، شرکت TCIL، شرکتهای مهندسی Punj Lloyd وLarsen & Toubro ، در امارات پروژه‌های متعددی را اجرا نموده یا دردست دارند. چند بانک هندی مانندHDFC  ، Baroda ، AXIS Bank   وCanara  Bank   نیز در امارات شعبه دارند.

روابط اقتصادی هند و عربستان:

حجم مناسبات تجاری عربستان بعنوان پنجمین شریک تجاری با هند به ۵۲٫۷ میلیارد دلار می‌رسد که ۴۲ میلیارد دلار آن صادرات عربستان است. ۱۸% نفت خام وارداتی هند از عربستان تامین می‌شود. همچنین عربستان ۱۹مین ‌سرمایه‌گذارخارجی در هند طی دو دهه (۲۰۲۳-۲۰۰۰) جمعاً ۳٫۲ میلیارد دلار سرمایه وارد این کشور کرده است. در جریان سفر ولیعهد عربستان به هند (۲۰۱۹)، طرفین تمایل خود را برای تدوین سازوکار “پل سرمایه‌گذاری” و تمهید ‌سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری عربستان در این کشور، اعلام و در سفر ۱۱سپتامبر۲۰۲۳ ولیعهد عربستان توافقنامه همکاری سازمان ‌سرمایه‌گذاری هند و وزارت ‌سرمایه‌گذاری عربستان امضا شد که مسیر افزایش همکاری را فراهم می‌سازد. قرار است صندوق ذخیره ارزی عربستان، دفتر خود را در شهرک بین‌المللی فناوری مالی گجرات(GIFT City) دایر نماید. از مهمترین پروژه‌های ‌سرمایه‌گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ابراز تمایل و مذاکرات شرکت آرامکو عربستان برای دراختیار گرفتن ۲۰% سهام گروه نفتی و پالایشگاهی ریلاینس هند به ارزش تقریبی ۱۵ میلیارد دلار (اما نهایتاً محقق نشد).
• در ژوئن ۲۰۲۰ صندوق ‌سرمایه‌گذاری عمومی عربستان(PIF) با ‌سرمایه‌گذاری ۱٫۵ میلیارد دلار در پلتفرم مخابراتی JIO متعلق به موکش آمبانی (ثروتمندترین فرد هند) ۲٫۳% سهام این شرکت را دراختیار گرفت.
• صندوق ‌سرمایه‌گذاری عمومی عربستان(PIF) در نوامبر ۲۰۲۰ از ‌سرمایه‌گذاری ۱٫۳ میلیارد دلاری در فروشگاه زنجیره ای ریلاینس(RRVL) متعلق به آمبانی خبر داد.
• کنسرسیومی ازAramco عربستان و شرکت ملی نفت ابوظبی(ADNOC) با مشارکت طرفهای هندی، ۵۰% سهام پالایشگاه و پتروشیمی “راتناگیری(RRPCL)” را در اختیار گرفته اند.
• شرکت Alfanar Energy عربستان در سال ۲۰۱۶ با شرکت توربین سازی Suzlon هند پروژه نیروگاه بادی ۵۰ مگاواتی در گجرات را آغاز نمود و در فوریه۲۰۱۸ نیز با شرکت انرژی خورشیدی هند(SECI) برنده مناقصه احداث نیروگاه بادی ۳۰۰ مگاواتی گجرات شد که مجموعاً ۶۰۰ میلیون دلار سرمایه لازم دارد.
• ‌سرمایه‌گذاری ۱۰۰ میلیون دلاری پتروشیمی SABIC عربستان در یک مرکز تحقیق و توسعه در بنگلور هند.
• ‌سرمایه‌گذاری ۷۵ میلیون دلاری صندوق PIF عربستان در استارتاپ سلامت HealthifyMe هند.
• شرکت تولیدکننده تجهیزات تهویه هوا (ZAC India)زیرمجموعه Zamil Industrial Investment عربستان از سال ۲۰۱۳ در هند کار خود را آغاز و تنها طی ۲۰-۲۰۱۹ حدود ۱۵ میلیون دلار ‌سرمایه‌گذاری نمود.
• متقابلاً شرکت‌های هندی نیز در عربستان فعالیت و حدود ۲ میلیارد دلار در این کشور ‌سرمایه‌گذاری دارند. از جمله غول فناوری اطلاعات هند؛ Wipro با امضای توافقنامه همکاری با وزارت فناوری اطلاعات عربستان، از ۱۵ سال قبل ‌سرمایه‌گذاری در این کشور را شروع کرده و ۱۲۰۰ تکنیسین در آن کشور مستقر دارد. خودروسازی Tata Motors هند نیز نمایندگی انحصاری توزیع محصولات خود را در عربستان دایر نمود. شرکت خدمات مهندسی Larsen & Toubro هند نیز از سال ۲۰۱۶ شعبه خود را در عربستان دایر و در پروژه‌های فنی مهندسی فعالیت دارد.

روابط اقتصادی هند و قطر:

تجارت هند و قطر به ۱۸٫۸ میلیارد دلار می‌رسد. ۱۶٫۸ میلیارد دلار آن صادرات قطری است که نیمی از آنرا گاز LNG و مابقی را LPG و محصولات پتروشیمی تشکیل می‌دهد. قطر با تامین ۵۴% از ۲۰ میلیون تن LNG وارداتی هند نقش بسزایی در امنیت انرژی این کشور دارد. سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) مهمترین نهاد ‌سرمایه‌گذاری این کشور در شرکت‌های هندی عمدتاً استارتاپی است و درصدد افتتاح دفتر هند نیز می‌باشد. یک کارگروه ویژه ‌سرمایه‌گذاری میان دو کشور تشکیل گردید تا همکاری در این عرصه را تسهیل نماید. ازجمله مهمترین این پروژه‌ها عبارتند از:

• ‌سرمایه‌گذاری ۱٫۵ میلیارد دلاری برای توسعه پلتفرم آموزش دیجیتال Bodhi Tree که توسط موسسه فناوری بمبئی توسعه یافته است (فوریه ۲۰۲۲).
• ‌سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیون دلاری سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در نرم افزار کاربردی آموزشی هند Byju’s جولای ۲۰۱۹٫
• ‌سرمایه‌گذاری ۴۵۰ میلیون دلاری سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در خرید ۲۵% سهام شرکت برق آدانی Adani Transmission فوریه ۲۰۲۰٫
• ‌سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیون دلاری در شرکت تجارت الکترونیک Flipkartمقر آن در بنگلور.
• خرید ۲۰۰ میلیون دلار سهام شرکت زیرمجموعه Bharti Airtel هند توسط سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در ژانویه ۲۰۱۹٫
• سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در راس یک کنسرسیوم، ۸۰۰ میلیون دلار در استارتاپ غذاییSwiggy در بنگلور (آوریل ۲۰۲۱) و ۱۷۵ میلیون دلار هم در استارتاپ غذایی Rebel Foods بمبئی(اکتبر ۲۰۲۱) ‌سرمایه‌گذاری کرد.
• سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در راس یک کنسرسیوم، ۱۰۰ میلیون دلار در شرکت چندرسانه ای VerSe Innovation در بنگلور هند و نرم افزار کاربردی آن(Josh) ‌سرمایه‌گذاری کرد (فوریه ۲۰۲۱).
• سرمایه گذاری۵۰۰ میلیون دلاری سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) در آگوست ۲۰۲۳ برای خرید۲٫۵% سهام شرکت انرژی سبز آدانی(AGEL) و در سال ۲۰۲۰ هم ۲۵%شرکت برق آدانی در بمبئی را به ارزش ۴۵۰ میلیون دلار خرید.
• جولای ۲۰۲۳ سازمان ‌سرمایه‌گذاری قطر(QIA) برای کسب حدود یک درصد سهام گروه فروشگاهها و شرکتهای خرده فروشی آمبانی(RRVL) در هند به ارزش یک میلیارد دلار ابراز تمایل نموده است.
• حدود ۷۰۰ هزار هندی تبار و ۱۵ هزار شرکت هندی در قطر در حوزه‌های مختلف اعم از فناوری اطلاعات، صنعت، ساخت وساز، زیرساخت، انرژی و… فعالیت دارند و جمعا ۴۵۰ میلیون دلار ‌سرمایه‌گذاری کرده اند Larsen&Toubro ، Voltas ، Shapoorji Pallonji ، Wipro ، Mahindra ،
• شرکت TCS از بزرگترین شرکتهای هندی فعال در قطر هستند. توسعه میدان گازی شمالی قطر برای افزایش تولید سالانه LNG از ۷۷میلیون.تن به ۱۲۶ میلیون.تن تا ۲۰۲۷، تمهیدات برگزاری جام جهانی ۲۰۲۳، پیگیری اهداف توسعه چشم انداز ۲۰۳۰ قطر، از جمله پروژه‌های همکاری شرکتهای هندی با قطر است.

روابط اقتصادی هند و عمان:

طبق آمار سفارت هند در مسقط، هند دومین خریدار نفت خام و چهارمین بازار صادرات غیرنفتی عمان، همچنین دومین مبدا صادرات به عمان است. از ۱۲٫۴ میلیارد دلار تجارت دو کشور در سال گذشته، ۸ میلیارد دلار صادرات عمان شامل حدود ۵٫۵ میلیارد دلار نفت و ۱٫۳ میلیارد دلار کود شیمیایی بود. از مهمترین پروژه‌های ‌سرمایه‌گذاری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

• شرکت کود شیمیایی عمان-هند(OMIFCO) مهمترین ‌سرمایه‌گذاری مشترک دو کشور است که با سرمایه ۱۶۰ میلیون دلاری هرکدام ازطرفین، سال ۲۰۰۶ در عمان راه اندازی شد و باظرفیت اسمی سالانه۱٫۸ میلیون تن کود اوره و ۱٫۳ میلیون تن آمونیاک، بخشی از تقاضای بخش کشاورزی هند را تامین می‌کند.
• صندوق مشترک ‌سرمایه‌گذاری هند-عمان (OIJIF)با سرمایه برابر بانک دولتی هند(SBI) و صندوق ذخیره دولتی عمان(SGRF) درسال۲۰۱۰ تاسیس شد و تاکنون طی دو مرحله، جمعاً ۳۳۰ میلیون دلار برای ۱۹ پروژه در هند در زمینه‌های مالی، خرده فروشی، صنعتی، دارویی و… مطابق زیر تامین سرمایه نمود. مذاکرات طرفین برای مرحله سوم تامین سرمایه به ارزش۳۰۰ میلیون دلار درحال انجام است.
• سرمایه گذاری۲۹۰ میلیون دلاری شرکت نفت عمان(OQ) برای خرید ۳۶٫۶% سهام پالایشگاه نفتی بهارات پترولیوم(BPCL) هند با ظرفیت سالانه ۶ میلیون.
• ‌سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دلاری شرکت ملی گاز عمان(NGC) با مشارکت Petredecسنگاپور برای احداث ترمینال واردات و ذخیره سازی LPG در بندر کریشناپاتنام (آندراپرادش هند).
• ‌سرمایه‌گذاری شرکت Khimji Ramdas عمان برای راه اندازی شعب فروشگاهی(P&G) در گجرات هند.
• برخی شرکتهای هندی نیز مانند TATA Motorsبرای فروش خودرو و SBI برای ارائه خدمات بانکی در مسقط دفاتر خود را راه اندازی کرده اند. همچنین حدود ۶۷۰ تبعه هندی در عمان زندگی می‌کنند که ۵۷۰ هزار نفر آنها روادید کار دارند و منشا ارسال ارز به کشورشان هستند.

روابط اقتصادی هند و کویت:

طی سال گذشته تجارت دو کشور به ۱۳٫۸ میلیارد دلار بالغ گردید که ۱۲٫۲ میلیارد آن صادرات کویت بود. کویت نهمین تامین کننده نفت خام هند است. سازمان ‌سرمایه‌گذاری کویت (KIA) تنها طی یکسال منتهی به پایان ژوئن ۲۰۲۳ یک میلیارد دلار در اوراق بهادار هند ‌سرمایه‌گذاری نمود. از مهمترین سرمایه گذاریهای کویتی در هند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سازمان ‌سرمایه‌گذاری کویت(KIA) و سه ‌سرمایه‌گذاردیگر با مجموع آورده ۳۴ میلیون دلار، ۴% سهام شرکت مد و لباس هند Go Fashion India را در ژوئن ۲۰۲۳ خریداری کردند.
• سازمان ‌سرمایه‌گذاری کویت(KIA) در ژانویه ۲۰۲۲ یک درصد سهام خودروسازی سوزوکی ماروتی هند را خریداری نمود.
• سازمان ‌سرمایه‌گذاری کویت در فوریه ۲۰۲۳ با ‌سرمایه‌گذاری ۱۸ میلیون دلاری، بخشی از سهام شرکت فناوری اطلاعات Coforge هند را در اختیار گرفت.
• شرکتKirby Building Sys زیرمجموعه گروه صنعتی الغنیم Alghanimکویت فوریه۲۰۲۳ با راه اندازی سومین مجتمع فولاد خود در گجرات هند، مجموع ظرفیت تولیدی خود را به۲۵۰ هزارتن در سال رساند.
• گروه KAPICO کویت در سال ۲۰۰۲ شرکت زیرمجموعه هند را با سرمایه اولیه ۳٫۵ میلیون دلار تاسیس کرد که در زمینه تامین ماشین آلات، تجهیزات و قطعات خورو فعال است.
• شرکت ‌سرمایه‌گذاری Asiya Capital کویت در زمینه املاک و مستغلات، طی سال جاری ۱۰۰ میلیون دلار در بخش هتلداری هند از جمله در گروه Samhi Hotels ‌سرمایه‌گذاری کرد.
• شرکت Agility Logistics کویت ۹ واحد انبارداری و لجستیک را به مساحت مجموع ۸۰۰ مترمربع در چند شهر هند ازجمله دهلی(گورگاون)، چنای، پونا، بنگلور، احمدآباد، گوآ تجهیز و در اختیار گرفته است.
• بانک تامین مالی مسکن کویت(KFH) در سال ۲۰۰۷ آمادگی خود را برای ‌سرمایه‌گذاری در بخش املاک و مستفلات هند تا سقف ۲۰۰ میلیون دلار اعلام نمود.
• از هند نیز خودروسازان تاتا، ماهیندرا، آشوک، شرکتهای انرژی ESSAR و TERI، شرکت خدمات مهندسی و ساخت وساز مانندLarsen&Toubro ، Shapoorji Pallonji، دارویی Himalaya، بانک HDFC و چند شرکت بیمه دارای شعب و ‌سرمایه‌گذاری در کویت می‌باشند و حدود ۱ میلیون هندی در کویت اقامت و کار دارند.

همگرایی استراتژیک هند با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس

شمار بالای اتباع هندی در خارج را می‌توان یکی از اهرم‌های موفقیت این کشور در مناسبات اقتصادی خارجی دانست. حدود ۱۳٫۵ میلیون هندی در خارج (البته تعداد هندی تباران به ۳۲ میلیون نفر نیز می‌رسد) و بالغ بر ۸ .۸ میلیون نفر آنها در کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند. این تعداد -که بعضا تا یک سوم جمعیت کشورهای عربی را تشکیل می‌دهد- نقش مهمی در بسیج سرمایه‌های عربی به سمت کسب و کارهای هند یا جذب سرمایه گذاران هندی در پروژه‌ها و شرکتهای عربی دارند.

یکی از اقدامات کلیدی دولت هند برای رونق اقتصاد داخلی و جذب ‌سرمایه‌گذاری خارجی، تسهیل راه اندازی کسب و کار است. طبق آخرین گزارش «شاخص سهولت کسب و کار» توسط بانک جهانی، هند به رتبه ۶۳ از میان ۱۹۰ کشور رسید، درحالیکه در سال ۲۰۱۴ در جایگاه ۱۴۲ قرار داشت. این ارتقای ۶۳ رتبه ای طی کمتر از یک دهه، ناشی از اقدامات اصلاحی برای بهبود فضای کسب و کار است، از جمله: حذف شرط حداقل سرمایه برای راه اندازی کسب و کار، حذف ضرورت برخی بازرسی‌ها، ایجاد پنجره واحد الکترونیک برای راه اندازی کسب و کار جدید، تدوین فرم الکترونیک SPICe+ برای درخواست چند مجوز یکجا بصورت رایگان، امکان سازی ارسال الکترونیکی مدارک و پذیرش امضای دیجیتال، کاهش زمان و هزینه درخواست مجوز ساخت و ساز و انبارداری، راه اندازی سیستم آنلاین رصد مراحل اداری درخواست مجوزها، دیجیتال کردن ثبت املاک با اجرای طرح “کاداسترال” و ایجاد بایگانی الکترونیک ثبت اراضی، تسهیل دسترسی به اعتبارات از طریق اصلاح قانون اعسار، حمایت از سهامداران شرکتهای خصوصی، جایگزینی مالیات GST بجای مالیات بر ارزش افزوده و کاهش مالیات بر شرکت‌ها و کسورات صندوق رفاه کارکنان، بروزرسانی زیرساخت بنادر، تسهیل تجارت برون مرزی با بررسی اسناد حمل در گمرک پس از ترخیص کالا، طراحی نرم افزارهای موبایلی ترخیص کالا و حذف تعرفه‌های مازاد ممیزی.

نزدیکی مناسبات هند با کشورهای حاشیه خلیج فارس، دنبال کننده منافع متقابل اقتصادی طرفین بوده است. این همکاری ، امنیت انرژی هند و نیز عرضه محصولات کشاورزی و صنعتی این کشور را تضمین و مسیر رشد و توسعه را هموار می‌کند. کشورهای عربی نیز هند را مبدا مناسبی برای تامین اقلام غذایی و کشاورزی، دارویی، خدمات مهندسی و نیروی کار می‌دانند و این اعتماد برای ‌سرمایه‌گذاری درآمدهای نفتی در هند ایجاد شده است. برای همین هند به دنبال ایجاد مناسبات و اتحادهای چند کشوری مانند QUAD  و I2U2 و توسعه مسیرهای ترانزیت منطقه ای مانند کریدور خاورمیانه (IMEC) است که هم افزایی زیادی با روند جذب سرمایه‌های خارجی دارد. این امر منجر به افزایش همکاری‌های دفاعی و امنیتی از جمله در زمینه مبارزه با تروریسم، امنیت دریایی و همکاری‌های دریایی شده است. هدف اصلی دفاعی و امنیتی هند در منطقه‌ا، تضمین باز ماندن خطوط ارتباطی دریایی است. هند همچنین تمرینات نظامی جدیدی را با چندین کشور حاشیه خلیج فارس برای افزایش ثبات و امنیت منطقه ایجاد کرده است، زیرا به دنبال تبدیل شدن به شریک امنیتی مطلوب برای کشورهای خلیج فارس است. نیروی دریایی هند در سال ۲۰۱۸ با امارات متحده عربی، در سال ۲۰۱۹ با قطر و در سال ۲۰۲۱ با بحرین و عربستان سعودی رزمایش‌های دوجانبه ای را برگزار کرد. ارتش هند اولین رزمایش نظامی خود را با امارات و عربستان سعودی در ژانویه و فوریه ۲۰۲۴ برگزار کرد.

هند به عنوان یک قدرت اقتصادی و نظامی رو به رشد که پیش بینی می‌شود بتواند به عنوان چهارمین اقتصاد بزرگ جهان تا سال ۲۰۲۶ از آلمان پیشی بگیرد، برای نفوذ فزاینده در خاورمیانه به شدت به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وابسته است؛ از این رو، توسعه همکاری‌های نظامی، اطلاعاتی و دفاعی دهلی نو با کشورهای عربی از سطح روابط استراتژیک به همگرایی و مشارکت استراتژیک تبدیل شده است.