# اختصاصی
معرفی کتاب
سایه افغانستان بر امنیت در آسیای مرکزی
نویسندگان: کریل نورژانوف و امین صیقل
ترجمه: سمیه مروتی و سارا حسنی
چاپ انتشارات موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس)
شناخت افغانستان بدون درک حوزه همسایگی با ایران، پاکستان، چین و کشورهای آسیای مرکزی غیرممکن است؛ پژوهشگر ایرانی به فراخور مسائلی چون حضور مهاجران افغان، امنیت مرزی و تهدید افراط‌گرایی که حائز تأثیرات جدی امنیتی بر منافع جمهوری اسلامی هستند، سعی در درک درست ساختار قدرت، تهدید، ناامنی و بازیگران خارجی و داخلی در این کشور داشته تا از این رهگذر در حوزه همسایگی پژوهش‌های اساسی و صحیح ارائه داده و از سوی دیگر، این پژوهش‌ها مبنا و یاری‌بخش حوزه تصمیم‌سازی کشور گردند. از این‌رو، گریزی از شناخت و بازبینی یافته‌ها وجود ندارد؛ در این بین، ادبیات پژوهشی در حوزه شناخت رویکرد بازیگران همسایه افغانستان به این کشور و تأثیر و تأثر آنها از بحران پایدار در آن حائز اهمیت است که متأسفانه توجه اندکی به این حوزه همسایگی افغانستان با تأکید بر جمهوری‌های آسیای مرکزی شده است.
کتاب «سایه افغانستان بر امنیت در آسیای مرکزی» که با عنوان اصلیThe Specter of Afghanistan; Security in Central Asia در فوریه ۲۰۲۱ به قلم امین صیقل و کریل نورژانوف منتشر شده است، تحول منازعه در افغانستان از سال ۲۰۰۱ به بعد، و رفتار سیاسی و اقدامات اصلاحی پنج جمهوری آسیای مرکزی برای مقابله با «تهدید افغانستان» را مورد بررسی قرار می‌دهد. رویکرد اعلامی نویسندگان کتاب درک چگونگی ایجاد گفتمان‌های تهدید و خطر در منطقه، و هدف آن پیشبرد دیدگاه‌های جدید در زمینه تئوری امنیتی‌سازی است؛ از‌این‌رو، تجزیه‌وتحلیل وضعیت افغانستان و بررسی واکنش‌های کشورهای آسیای مرکزی در درون الگوهای هنجاری خاص هر بازیگر در این کتاب مدنظر صیقل و نورژانوف بوده است. تمرکز اصلی این کتاب، بر شفاف‌سازی لایه‌های مختلف منازعه افغانستان و همچنین، پاسخ جمهوری‌های آسیای مرکزی به تحولات درحال گذار این کشور و روش‌های تأمین امنیت آنهاست.
در واقع، نویسندگان در این کتاب، تحولات منازعه افغانستان را تحلیل می‌کنند و به این سؤال پاسخ می‌دهند که چگونه کشورهای آسیای مرکزی با تهدیدهای ناشی از این منازعه در گذر زمان مقابله می‌کنند. «امنیت» عامل تعیین‌کننده‌ای در سیاست کشورهای منطقه درقبال افغانستان است؛ اما تنها عامل نیست. اقتصاد، ژئوپلیتیک، فرهنگ، نگرانی‌های زیست‌محیطی و سایر ملاحظات نیز باید مدنظر قرار گیرند. با سرنگونی طالبان در سال ۲۰۰۱، کشورهای آسیای مرکزی به موضوع ایجاد صلح و ثبات در افغانستان، زیرنظر نیروهای غربی بسیار خوش‌بین بودند. در آن زمان، آنها پروژه‌های خلاقانه‌ای را در حوزه اقتصاد و حمل‌ونقل، با مشارکت همسایه جنوبی در دستورکار قرار دادند؛ زیرا افغانستان به آنها اجازه می‌داد با عبور از حصار خشکی، خود را به اقیانوس هند برسانند. یک دهه پس از آن، ناامیدی از تحقق نیافتن این ایده‌ها آشکار شد.
فصل‌بندی کتاب شامل موارد زیر می‌شود: مقدمه‌ای با عنوان «تهدید افغانستان: منازعه و امنیت در آسیای مرکزی»؛ فصل اول: «نگاه افغانستان به تهدیدات»؛ فصل دوم: «نگاه آسیای مرکزی به افغانستان و امنیت منطقه‌ای»؛ فصل سوم: «پاسخ آسیای مرکزی به تهدیدات امنیتی افغانستان؛ توسعه، دفاع و دیپلماسی»؛ فصل چهارم: «قدرت‌های بزرگ و معادله آسیای مرکزی – افغانستان»؛ فصل پنجم: «سهم آسیای مرکزی در برقراری صلح در افغانستان؛ مأموریت غیرممکن یا طلوع امید» و پایان‌بخش آن نتیجه‌گیری نویسندگان از پژوهش فوق است.
این کتاب اکنون با ترجمه روان و دقیق خانم دکتر سمیه مروتی و خانم سارا حسنی توسط انتشارات موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) در اختیار خوانندگان فارسی زبان در نقاط مختلف دنیا قرار گرفته است.
*علاقه‌مندان به خرید این کتاب می‌توانند با موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) تماس بگیرند.
*ضمنا فایل الکترونیکی این کتاب به زودی بر روی سایت فیدیبو قرار خواهد گرفت.
