#اختصاصی
به قلم: گنادی پتروف، نزاویسیمایا گازتا
یک روز پس از مذاکرات امارات و عربستان سعودی، ولادیمیر پوتین با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران که به مسکو آمده بود، گفتگو کرد. این مذاکرات به دلایل زیادی مهم است. از جمله به این دلیل که آنها عامل مهمی برای توسعه وضعیت در بازار نفت و گاز خواهند بود. قیمت طلای سیاه در سال آینده به این بستگی دارد که آیا می‌توان منافع تولیدکنندگان پیشرو نفت را تطبیق داد یا خیر. علاوه بر این موضوع ایجاد منطقه آزاد تجاری در روابط دو کشور حائز اهمیت است که به لطف آن گردش مالی تجاری روسیه و ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت.
همانطور که دیمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهور روسیه به خبرنگاران گفت، پس از مذاکرات پوتین و رئیسی، انتظار نمی‌رود که بیانیه‌ای مشترک برای مطبوعات ارائه شود. در ریاض قضیه فرق می‌کرد. در بیانیه مشترک پایان مذاکرات پوتین و ولیعهد محمد بن سلمان، جنبه‌های مختلف روابط دوجانبه و وضعیت جهان مورد بررسی قرار گرفت. به ویژه روسیه از عادی سازی روابط ایران و عربستان سعودی استقبال کرد. در این بیانیه آمده است: «هر دو طرف در مورد تحولات اوضاع فلسطین گفت‌وگو کردند، نسبت به فاجعه انسانی غزه ابراز نگرانی عمیق کردند و بر لزوم پایان دادن به عملیات نظامی در سرزمین‌های فلسطینی تأکید کردند». هیچ محکومیت یا حمایتی از حماس یا اسرائیل وجود نداشت.
در این بیانیه درباره مهمترین موضوع روابط دو کشور، آمده است که هر دو کشور از تلاش‌های اوپک پلاس برای افزایش ثبات بازار نفت استقبال می‌کنند. در عین حال به اهمیت چنین کاری در این قالب تعاملی اشاره شد.
به یاد می‌آوریم که اوپک پلاس تصمیم گرفت برای سه ماهه اول سال ۲۰۲۴ تولید نفت خود را یک میلیون بشکه در روز کاهش دهد. عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی در مصاحبه با بلومبرگ تأیید کرد که این کاهش تمدید خواهد شد. وی در عین حال ابراز آرزو کرد که روسیه این محدودیت را رعایت کند. به هر حال، تنها آنگولا آشکارا با سهمیه‌های جدید مخالفت کرد. در عین حال، وزیر انرژی عربستان سعودی در مصاحبه خود خاطرنشان کرد که پادشاهی می‌خواهد “دوستان ما در روسیه را متقاعد کند تا داده‌های صادرات نفت خام و فرآورده‌های نفتی را به اشتراک بگذارند.” از این‌جا می‌توان نتیجه گرفت که ریاض از کیفیت داده‌های صادرات نفت روسیه که در اختیار دبیرخانه اوپک پلاس است، رضایت ندارد.
روسیه برخلاف عربستان با ایران هیچ سوء تفاهمی در مورد صادرات نفت ندارد. روابط اقتصادی با این کشور در حال حاضر رو به افزایش است. در مطالب مذاکرات پوتین و رئیسی که توسط تاس منتشر شده، اشاره شده است که قرار است در آینده نزدیک توافقنامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) امضا شود. این یک توافق بسیار مهم است. این قرارداد جایگزین توافق موقت مشابهی خواهد شد که از سال ۲۰۱۸ به اجرا در آمده است و شامل لغو ۹۰ درصد عوارض بر تعداد زیادی کالا می‌شود. روابط تجاری بین فدراسیون روسیه و ایران به شدت در حال تشدید است. همانطور که ویاچسلاو ولودین، رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه در اوایل ژانویه اعلام کرد، در سال ۲۰۲۲ گردش مالی تجاری بین دو کشور ۷۰ درصد افزایش یافت و به ۴٫۶ میلیارد دلار رسید که این مقدار زیاد نیست. برای مقایسه: در سال ۲۰۲۲، حجم مبادلات تجاری با ترکیه به ۶۲ میلیارد دلار رسید و به طور خلاصه، ایران اکنون مهمترین شریک تجاری روسیه نیست. با توجه به اینکه این کشور نیز مانند فدراسیون روسیه تحت تحریم‌های جدی اقتصادی قرار دارد، شاید همینطور باقی بماند. با این حال، اهمیت آن برای روسیه افزایش خواهد یافت.
ایران برای فدراسیون روسیه نیز به عنوان یک بازیگر مهم در عرصه بین‌المللی جالب توجه است. در رابطه با درگیری در غزه، تهران موضع شدید ضد اسرائیلی اتخاذ می‌کند. اما همانطور که رویدادها نشان داده است، علیرغم لفاظی‌های تهدیدآمیز مقامات ایرانی، ایران مستقیماً در جریان خصومت‌ها دخالت نخواهد کرد. رئیس جمهور ایران در بخشی از گفتگو با پوتین که برای مطبوعات آزاد بود، در بیان دیدگاه ایران در مورد حوادث غزه کوتاهی نکرد. وی اقدامات اسرائیل را “نسل کشی و جنایت علیه بشریت” توصیف کرد.
نقش این کشور در ماوراء قفقاز نیز مهم است، جایی که فرآیندهایی در حال وقوع است که مستقیماً روسیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پوتین گفت: «ما پروژه‌های زیرساختی بزرگی داریم، مدت‌هاست در مورد آن بحث می‌کنیم و اکنون به اجرای عملی ساخت راه‌آهن شمال-جنوب رسیده‌ایم.» این به معنای پروژه کریدور حمل و نقل شمال-جنوب بود که ایران و فدراسیون روسیه را از طریق خاک آذربایجان متصل می‌کند. موضوع گشایش مسیرهای جدید در چارچوب روابط آذربایجان و ارمنستان نیز حائز اهمیت است. تا حد زیادی به دلیل موقعیت ایران، باکو از ایجاد کریدور به اصطلاح زنگزور از طریق خاک ارمنستان صرف نظر کرد. یا حداقل گفته می‌شد که مقامات آذربایجان علاقه خود را به این پروژه از دست داده‌اند.
پوتین خاطرنشان کرد که برای دیدار با همتای خود در تهران مشکلی ندارد. «دیروز، می‌دانید، من آنجا در منطقه همسایه بودم و مستقیماً بر فراز خاک کشور شما پرواز کردیم و می‌خواستم مستقیماً در تهران فرود بیایم و ملاقات کنم».
