#اختصاصی
به قلم: النار بینازاروف؛ روزنامه کمرسانت روسیه
انتخابات شهرداری‌ها در ترکیه می‌تواند بر مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۸ تأثیر بگذارد
شهروندان ترکیه روز یکشنبه روسای شهرداری را انتخاب خواهند کرد. تمرکز بر بزرگترین شهرهای کشور است که اکنون تحت کنترل شهرداران مخالف هستند. از جمله استانبول است که اکرم امام اوغلو، شهردار آن، تلاش خواهد کرد تا در نبرد با مراد کوروم، حامی جوان و جاه طلب حزب حاکم عدالت و توسعه، کرسی خود را حفظ کند. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که عملکرد موفق متحدان رئیس جمهور رجب طیب اردوغان در این انتخابات می‌تواند متعاقباً راه را برای تغییرات قانون اساسی هموار کند – به عنوان مثال، لغو ماده‌ای که رئیس دولت را از انتخاب مجدد برای سومین دوره متوالی منع می‌کند.
تمدید یا نه
انتخابات ۳۱ مارس در ترکیه به عنوان مقدمه مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری ۲۰۲۸ نامیده می‌شود. موقعیت حزب حاکم عدالت و توسعه در سال ۲۰۱۹ به شدت متزلزل شد، زمانی که اپوزیسیون متحد در پنج شهر از شش شهر بزرگ کشور: استانبول، آنکارا، ازمیر، آنتالیا و آدانا به پیروزی رسید. تنها استثنا بورسا بود. اکنون مقامات ترکیه قصد دارند برای از بین بردن هرگونه تهدیدی از سوی مخالفان در انتخابات ۲۰۲۸، موقعیت خود را تقویت کنند. بر اساس نظرسنجی‌های پولیت پرو PolitPro ، تا کنون، حمایت از حزب حاکم در این کشور در حد ۳۳٫۵ درصد باقی مانده است. حزب جمهوری خواه خلق اپوزیسیون اصلی ۲۵٫۱ درصد آرا دارد.
انتخابات ۳۱ مارس از این جهت مهم است که رئیس جمهور اردوغان در اواسط ماه به طور غیرمنتظره‌ای اعلام کرد که کمپین فعلی که در آن شرکت فعال داشت و از هر طریق ممکن از نامزدها حمایت می‌کرد، آخرین کارزار انتخاباتی اوست. این سیاستمدار ۷۱ ساله گفت: “من بی وقفه کار می‌کنم و این برای من فینال است.” و بدین ترتیب برای اولین بار نشان داد که دیگر برای پست ریاست دولت نامزد نخواهد شد. رهبر ترکیه افزود که انتخابات ۳۱ مارس «برکتی برای برادرانی خواهد بود که بعد از او خواهند آمد». یعنی رای ممکن است جانشینان احتمالی پست ریاست دولت را نیز آشکار کند.
با این حال، اکثر تحلیلگران معتقدند که آقای اردوغان واقعاً تمایلی به ترک پست خود ندارد. همانطور که شبکه اپوزیسیون ترکیه NTV گزارش می‌دهد، اگر رئیس جمهور فعلی موفق شود استانبول و آنکارا را به کنترل خود بازگرداند، این در نهایت می‌تواند توازن قوا را در سطح ملی تغییر دهد.
به ویژه، همانطور که NTV خاطرنشان می‌کند، رای گیری در ۳۱ مارس می‌تواند موجب شکاف در میان مخالفان بشود و رای بیشتری را برای حاکمان در پارلمان ترکیه به ارمغان بیاورد.
این موضوع، طبق پیش بینی‌های شبکه تلویزیونی، دو فرصت را به رهبری کشور می‌دهد. اولاً، شانس تغییرات بیشتر در قانون اساسی به ویژه لغو اصل ۱۰۱، که یک سیاستمدار حق ندارد بیش از دو دوره پنج ساله متوالی ریاست جمهوری را بر عهده بگیرد، افزایش خواهد داد. به یاد بیاوریم که در سال ۲۰۰۳، رجب طیب اردوغان پست کلیدی آن زمان یعنی نخست وزیری را بر عهده گرفت، در سال ۲۰۱۴ رئیس جمهور شد، در سال ۲۰۱۸ پس از تغییرات قانون اساسی، شرایط مجدداً تنظیم شد و در سال ۲۰۲۳ این سیاستمدار مجدداً انتخاب شد.
ثانیاً، یک گزینه نظری با اعلام انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری وجود دارد. در این صورت همانطور که اصل ۱۱۶ قانون اساسی تصریح می‌کند، رئیس فعلی دولت حق کاندیداتوری مجدد دارد. برای این منظور رجب طیب اردوغان به ۳۶۰ رای نمایندگان پارلمان نیاز دارد. در این میان، ائتلاف حاکم تنها ۳۱۳ کرسی در اختیار دارد.
زلزله انتخاباتی
نبرد اصلی در ۳۱ مارس برای استانبول رقم خواهد خورد. دو نامزد اصلی وجود دارد: شهردار فعلی، نماینده حزب جمهوری خواه خلق اکرم امام اوغلو و نامزد حزب در قدرت مراد کوروم.
در سال ۲۰۱۹، بن‌علی ییلدیریم، نخست وزیر سابق، در مقابل آقای امام اوغلو قرار داشت. این سیاستمدار جوان اپوزیسیون (او در آن زمان ۴۷ سال داشت) با اطمینان کامل نخست وزیر سابق ۶۴ ساله را شکست داد (در دور اول با ۰٫۱۷٪ آرا پیش بود و در دور دوم – ۹٫۲٪). . این نتیجه برای رجب طیب اردوغان یک غافلگیری ناخوشایند بود. حزب او به مدت ۲۵ سال کنترل بزرگترین شهر کشور را در دست داشت و خود رهبر ترکیه فعالیت سیاسی خود را در سال ۱۹۹۴ در این شهر آغاز کرد.
این بار، حزب حاکم اشتباهات را در نظر گرفت و نامزد جوان و جاه طلبی را معرفی کرد: مراد کوروم ۴۷ ساله، وزیر سابق شهرسازی و محیط زیست. وی در عملیات رفع عواقب زلزله فوریه ۲۰۲۳ وزن سیاسی زیادی به دست آورد. نام وزیر سابق با شرکت دولتی TOKI که در حال ساخت مسکن اجتماعی در سراسر کشور است، گره خورده است. در طول زلزله، هیچ یک از خانه‌های ساخته شده توسط TOKI فرو نریخت – این امر اقتدار شرکت دولتی را تقویت کرد. بسیاری از ساکنان شرق ترکیه تلاش می‌کنند تا از این پیمانکار خانه‌های خود را بگیرند. همچنین مهم است که مراد کوروم بر کمپین ارائه مسکن اجتماعی به شهروندان کم درآمد ترکیه نظارت داشت. علاوه بر این، وی به عنوان وزیر محیط زیست مسئول از بین بردن پیامدهای آتش سوزی جنگل‌های ماناوگات و مارماریس در آگوست ۲۰۲۱ و سیل در کاستامونو در ژوئن ۲۰۲۲ بود.
موضوع رفع عواقب زلزله یکی از موضوعات کلیدی در مبارزات انتخاباتی حزب در قدرت شد. رسانه‌های طرفدار دولت در ماه گذشته از اکرم امام اوغلو به دلیل وعده‌های محقق نشده برای بازسازی مسکن در استانبول که شهر را در برابر زلزله مقاوم‌تر می‌کند، انتقاد کرده‌اند. در همان زمان، به عنوان مثال، شبکه تلویزیونی TRT Haber خاطرنشان کرد: آقای امام اوغلو وعده ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی جدید در سال ۲۰۱۹ را داده است، اما طبق داده‌های رسمی، کمتر از ۱۰٪ در مدت پنج سال – فقط ۹۶۵۲ – ساخته شده است. مقامات حتی یک وب سایت ویژه راه اندازی کردند که در آن تعداد وعده‌های شهردار مخالف در پنج سال گذشته را پیگیری می‌کند. طبق محاسبات پورتال، ما فقط در مورد ۷٪ از همه چیز وعده داده شده صحبت می‌کنیم.
در همین حال اکرم امام اوغلو در کمپین انتخاباتی خود بر پروژه‌های زیربنایی بزرگ تاکید کرد. وی گفت: «در مدت پنج سال، ما بیش از ۶۵ کیلومتر مترو ساخته‌ایم، این بیش از نیمی از ۱۲۲ کیلومتر خطوط ساخته شده در ۲۵ سال گذشته است. این سیاستمدار تاکید کرد: ما در ۵ سال بیشتر از آنچه آنها (نمایندگان حزب حاکم) در ۲۵ سال انجام داده‌اند، کار کرده‌ایم. آقای امام اوغلو همچنین از مقامات ترکیه به دلیل بی توجهی به وضعیت فقرا و مستمری بگیران انتقاد کرد. شهردار ترکیه با اشاره به پروژه بلندپروازانه ساخت، خاطرنشان کرد: آنها پولی برای نیازهای بازنشستگان ندارند، اما به محض اینکه لازم باشد کانال جدیدی در استانبول احداث شود، بودجه آن در دسترس است. یک کانال جایگزین برای تنگه بسفر.
نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که اکرم امام اوغلو و مراد کورم تاکنون در شرایط مساوی هستند. با این حال، همانطور که یاشار نیازبایف، نویسنده کانال تلگرام “دستور کار ترکیه” تأکید می‌کند، نمی‌توان به تحقیقات جامعه شناختی تکیه کرد: آنها می‌توانند گمراه کننده باشند، زیرا جنگ اطلاعاتی در هر دو طرف وجود دارد.
همانطور که کریم محقق علوم سیاسی ترکیه به کومرسانت توضیح داده است، افزایش فعالیت از سوی مقامات ترکیه (و شخصاً رئیس جمهور اردوغان) با تمایل به حذف اکرم امام اوغلو از صحنه سیاسی توضیح داده می‌شود: اگر دومی موفق به پیروزی شود، به رهبر بی قید و شرط کل اپوزیسیون تبدیل خواهد شد. در همین حال، به گفته این کارشناس، اکنون می‌توان از اختلاف نظر در صفوف مخالفان مقامات یعنی بین اکرم امام اوغلو و کمال قلیچداراوغلو، اپوزیسیون کهنه کار ترکیه و رئیس سابق حزب جمهوری خواه خلق صحبت کرد. برای دومی، شکست امام اوغلو در این انتخابات مفید است. “در آن صورت قلیچداراوغلو فرصتی برای بازگشت به پست ریاست حزب خواهد داشت.” چنین اختلاف نظرهایی به وضوح کمکی به مخالفان رئیس جمهور اردوغان و همکارانش نمی‌کند.
