#اختصاصی
#نگاه_روسی
به قلم: ایگور سوباتین، مفسر و خبرنگار بینالمللی در روزنامه”نزاویسیمایا گازتا”
رسانههای اسرائیلی گزارش دادهاند که رو ن درمر، وزیر برنامهریزی استراتژیک اسرائیل، در ماه نوامبر به روسیه سفر کرده است تا درباره بازیابی امنیت در مرزهای شمالی اسرائیل مذاکراتی انجام دهد. بر اساس این گزارشها، دولت اسرائیل علاقهمند به نقشآفرینی مسکو بهعنوان میانجیگر است. گمان میرود که این گفتوگوها در رابطه با بحران سوریه باشد، چراکه روسیه در این منطقه بهعنوان یک بازیگر کلیدی شناخته میشود. در همین حال، امیدها برای دستیابی به راهحلی دیپلماتیک جهت حل بحران غزه، روز به روز کمتر میشود.
به گفته رادیو ارتش اسرائیل، هدف اصلی سفر درمر به مسکو، بررسی شرایط امنیتی در شمال اسرائیل بوده است. برخی رسانههای اسرائیلی بر این باورند که مذاکرات مذکور ممکن است بر تثبیت اوضاع در سوریه متمرکز باشد، چرا که شاخههای محلی حزبالله در این کشور بارها تلاش کردهاند تا حملاتی علیه اسرائیل سازماندهی کنند. نقش روسیه بهعنوان یک قدرت تأثیرگذار در این منطقه غیرقابل انکار است.
همچنین، وزیر برنامهریزی استراتژیک اسرائیل در همین ماه سفری به ایالات متحده داشت تا درباره وضعیت لبنان، بهویژه عملیات نظامی موسوم به «پیکان شمال» در مناطق جنوبی این کشور، به رایزنی بپردازد.
در اوایل نوامبر، اسرائیل عملیاتهای نظامی خود در داخل سوریه را بهطور قابل توجهی افزایش داد. بهطور خاص، در تاریخ ۸ نوامبر، نیروی هوایی اسرائیل حملات گستردهای را در نزدیکی استانهای حلب و ادلب در شمال غرب سوریه انجام داد. بر اساس برخی گزارشها، این حملات بهویژه مرکز تحقیقات علمی سوریه در منطقه مصیاف را هدف قرار داده بود؛ مرکزی که گفته میشود به تولید تسلیحات پیشرفته از جمله مهمات دقیقزن مشغول است.
گزارشهای رسانهای همچنین نشان میدهند که اسرائیل بهطور فعال در پی جذب دیپلماسی روسیه برای کمک به حل بحران امنیتی در مرزهای شمالی خود است. یکی از مهمترین پیشنهادهای اسرائیل، توافق احتمالی با حزبالله است که شامل مسدود کردن مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی انتقال تسلیحات پیشرفته ایرانی به این گروه میشود. دولت نتانیاهو خواستار استقرار نیروهای نظامی نهتنها در مرزهای اسرائیل و لبنان، بلکه در مرز لبنان و سوریه نیز است.
این تلاشهای سیاسی و دیپلماتیک در حالی شدت گرفته است که فضای مذاکرات برای حل بحران غزه به طور قابل ملاحظهای محدود شده است. قطر که بهعنوان میانجی میان حماس و اسرائیل ایفای نقش میکرد، اعلام کرده که تلاشهای خود را بهطور موقت متوقف کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، مجید الانصاری، در تاریخ ۹ نوامبر اعلام کرد که اگر طی دور اخیر مذاکرات، توافقی حاصل نشود، قطر از نقش میانجیگری خود کنار خواهد رفت و تنها در صورتی به تلاشهای خود ادامه خواهد داد که هر دو طرف جدیت لازم برای پایان دادن به این جنگ را نشان دهند.
این اظهارات در پی گزارشهایی منتشر شد مبنی بر اینکه آمریکا از قطر خواسته است تا رهبری سیاسی حماس را از خاک خود اخراج کند. به نقل از منابع مالی در فایننشال تایمز، دلیل این درخواست، عدم همکاری حماس با تلاشهای میانجیگری برای آزادی گروگانهای اسرائیلی در جریان مذاکرات آتشبس بوده است. گفته میشود که قطر پیشتر نیز تلاشهایی برای بیرون راندن دفتر سیاسی حماس انجام داده بود، اما این بار حماس جدیتر به انتقال دفتر خود به عراق میاندیشد.
وزارت امور خارجه قطر این ادعاها را رد کرده و تأکید کرده است که هدف از استقرار دفتر حماس در دوحه، حفظ ارتباطات بین طرفهای درگیر است. به گفته آلانصاری، این دفتر تاکنون به ایجاد آتشبس در مراحل مختلف کمک کرده و سال گذشته زمینهساز تبادل زندانیان و گروگانها از جمله زنان و کودکان شده است.
در پی برکناری یواو گالانت از سمت وزارت دفاع توسط نتانیاهو، گمانهزنیهایی مبنی بر تشدید سیاستهای اسرائیل در جبهههای شمالی و جنوبی مطرح شده است. با این حال، بر اساس تحلیل مؤسسه مطالعات امنیت ملی دانشگاه تلآویو (INSS)، روند تحولات جنگی در منطقه به تصمیمات و اقدامات ایران بستگی دارد؛ کشوری که از گروههای حزبالله و حماس حمایت میکند.
تحلیلگران بر این باورند که ایران در شرایط کنونی با معضلی مشابه اسرائیل روبهروست: ورود به یک جنگ منطقهای با احتمال درگیری مستقیم با ایالات متحده یا اتخاذ سیاست خویشتنداری و تغییر مسیر استراتژیک. علیرغم نفوذ فزاینده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سیاستگذاریهای ایران طی سالهای اخیر، دولت اصلاحطلب کنونی در ایران خواهان بهبود روابط با غرب است.