به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز، آغاز سال جدید هجری شمسی ایرانی، هر سال در مناطق گلگیت و بلتستان در مناطق شمالی پاکستان و همچنین در کویته، جعفرآباد، مکران و گوادر، چترال، پیشاور و پاراچنار و در برخی مناطق پنجاب، انواع جشن ها و برنامه های سنتی برگزار می شود. این عید در مقایسه با سایر مناطق پاکستان در گلگیت-بلتستان در سطح گسترده ای برگزار می شود که ریشه آن به اعتقادات شیعی بر می گردد.
برخی از مورخان شیعه این عید را بر اساس محاسبات شمسی به غدیر مرتبط دانسته اند که روزی است که امام علی علیه السلام به ولایت و امامت منصوب شدند؛ از این رو، در مناطق گلگیت، بلتستان، غذر، نگر، هونزا و پاراچنار که اکثریت مردم آن شیعیان اثناعشری و آقاخانی هستند، این روز با ارادت و شور مذهبی فراوان برگزار می شود. این جشن ایرانی الاصل در زمان سلطنت امپراتوران مغول به طور گسترده ای در سطح رسمی در سراسر شبه قاره برگزار می شد. علامه ابوالفضل، مؤلف کتاب”آئین اکبری”، در مورد مراسم جشن نوروز در دربار پادشاهان مغول می نویسد که در زمان شهنشاه اکبر، به مناسبت نوروز ۷ روز در شبه قاره جشن گرفته می شد. همچنین از دوره پادشاه جهانگیر تا شاه جهان در سطح بسیار گسترده ای در این روز جشن گرفته می شد. اما در زمان حکومت انگلیس بر شبه قاره هند و پاکستان، مانند زبان و ادب فارسی، این عید نیز کم رنگ شد. اهل سنت به دلیل ارتباط عید نوروز با شیعیان و ایرانیان از آن فاصله گرفتند. هنگامی که در قرن چهاردهم میلادی نور اسلام توسط مبلغان ایرانی در گیلگیت و بلتستان منتشر شد، جشن نوروز همراه با بسیاری از آیین‌های فرهنگی ایرانی در اینجا معرفی شد. از آن زمان، این جشن در این منطقه به شکل با شکوهی برگزار می شود. به مناسبت عید نوروز، سفره ها با انواع غذاهای سنتی خوشمزه در خانه ها تزیین می شود. لباس های نو مخصوص این روز تهیه می شود و مردم با لباس نو برای دید و بازدید عید به خانه یکدیگر می روند. در این روز استفاده از حنا روی دست ها و عطر بر لباس برای دختران مناطق آغاخانی(شیعیان شش امامی) امری ضروری است.
از آداب ویژه این روز در مناطق شمال پاکستان می توان به اهدای تخم مرغ رنگی به کودکان کوچک به عنوان عیدی، رفتن به خانه اقوام برای عیدی گرفتن و بازی چوگان اشاره کرد. در گلگیت و بلتستان از زمان های قدیم به مناسبت عید نوروز تخم مرغ رنگ کرده به عنوان عیدی به کودکان کوچک داده می شد. این روز مسابقات تخم مرغ شکنی بین کودکان، رسم بازی چوگان، و در برخی از مناطق مسابقات تیراندازی و نیزه بازی نیز رایج بود.
بررسی تاریخچه گلگیت، بلتستان و چترال نشان می دهد که در دوره قدیم نوروز در سطح دولتی در این مناطق برگزار می شد. در این روز حاکمان محلی برای تماشای مراسم عید در بین مردم حضور پیدا می کردند و به شرکت کنندگان مسابقات جوایز برجسته نیز اهدا می نمودند. در برخی از مناطق شمالی پاکستان هم مرز چین و افغانستان، در این روز محافل رقص و موسیقی برپا می شد.
فتوای علمای اهل تسنن دیوبندی پاکستانی در مورد برگزاری مراسم نوروز:
دارالافتاء جامعه علوم اسلامیه بنوریه کراچی که از مراکز مهم مذهب دیوبندی متعلق به اهل سنت در پاکستان است، در یکی از فتواهای خود جشن گرفتن نوروز را به بدلیل انتساب آن به زرتشتیان ممنوع کرده است. متن فتوای این مرکز در مورد جایز نبودن برگزاری مراسم نوروز به شرح زیر است:
“باید روشن شود که در شریعت برای مسلمانان فقط دو عید «عید فطر» و «عید قربان» وجود دارند، در حالی که «نوروز» جشن مذهبی غیرمسلمانان است، لذا برگزار کردن مراسم آن اصلاً جایز نیست.” در ادامه این فتوا در دلیل جایز نبودن مراسم نوروز، حدیثی از سنن ابی داود از انس صحابی رسول اکرم (ص) بشرح ذیل نقل کرده اند: “زمانی که رسول خدا اولین بار به مدینه تشریف آوردند، اهل مدینه دو جشن سنتی داشتند که در آن می نواختند و می رقصیدند، آنگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: خداوند تعالی به جای این دو روز، دو روز خوب و بهتر به شما عطا فرموده است، آن دو روز عید قربان و عید فطر است.”
تبریک بلاول بوتو زرداری به مناسبت فرا رسید نوروز ۱۴۰۳
بلاول بوتو زرداری، رئیس حزب مردم پاکستان، تبریک صمیمانه خود را به مناسبت فرا رسیدن نوروز ۱۴۰۳ شمسی به همه مردم پاکستان و جوامعی که نوروز را در سراسر جهان از جمله پاکستان جشن می‌گیرند، ارسال کرده است. بر اساس بیانیه صادر شده از سوی دفتر مرکزی حزب مردم، بلاول بوتو، در پیام خود نوروز را نماد تجدید امید و وحدت مردم اعلام کرد. وی گفت که در این روز فرخنده به همه پاکستانی ها از جمله جامعه زرتشتی که این عید را با شور و شوق جشن می گیرند، از صمیم قلب تبریک می گویم. وی در این پیام از نقش مهم جامعه زرتشتیان پاکستانی در پیشرفت اقتصاد و فرهنگ کشور قدردانی کرد.
گفتنی است عید نوروز علاوه بر ایران در کشورهای عراق، آذربایجان، ترکیه، افغانستان، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان و ازبکستان نیز جشن گرفته می شود.
منبع
https://www.humsub.com.pk/451041/iqbal-hussain-iqbal-37/
https://www.independenturdu.com/node/97266
