در تعقیب تلگرافات و تظلمات سه ماه و نیم، اینک آخرین عرایض خود را تقدیم می دارد. حضرت اشرف (منظور رضا شاه است)، جمعیت‌های نهضت اقتصاد را عناصر پاکدامن وطن خواهان استقلال طلب تشکیل داده و پیشنهاداتی که می کنند به مصالح ملک و ملت می باشد. این که ابتدای امر پیشنهاد می کردند که دولت معامله متقابله را اجرا نماید، برای جلوگیری از بدبختیهای وارده امروز بود. چنانچه دولت مستدعیات جامعه تجار را عملی میکرد، عمال شوروی و کاسه لیسان آنها تا این درجه نمی توانستند تجری نموده هر روز با یک شکل عجیبی با ما مبارزه نمایند. نهضت اقتصاد با در نظر گرفتن سیاست دولت، نه تنها به ادارات شوروی بلکه به تجار تبعه روس و بستگان ایشان نیز به هیچ وجه متعرض نشدند که در نتیجه، کلید تجارت را با دست خود به دوایر شوروی تحویل دادیم. چنانچه در هر شهری چند نفر اشخاص بی عاطفه از عطار، علاف و سایرین که بدین وسیله بانک روس تطمیع نموده، مال التجاره را به اداره بیوروس پرس به نام تجار تحویل می دهند که تفرقه جمعیت را فراهم آورده و اقدامات آقای انصاری در مسکو خنثی گذارند. حتی دوایر شوروی عوض این که در مقابل مقتضیات تغییری در مشی خود بدهند، در تمام نقاط گیلان اعم از شهر، قصبه و دهات شعبات خرده فروشی یعنی دکانهای بقالی، عطاری، بزازی مفتوح می سازند. نتیجه این عملیات به کجا منتهی خواهد شد قضاوتش را به آن حضرت اشرف واگذار می نماییم. ما برای این که وزیر خارجه ایران بتواند به عقد قرارداد شرافتمدانه موفق شود تاکنون از کلیه مشاهدات نامطلوب عمال شوروی آنها چشم پوشیده جز تظلمات به دولت محبوب، اقداماتی که بر خلاف سیاست دولت باشد جایز ندانسته و متحمل شدیم. اکنون صراحتا عرض می کنیم کارد به استخوان رسیده و علاقه مندان به حیثیت اقتصادی سیاسی ایران بیش از این رضایت نخواهند داد که از یک طرز دچار خسارتهای جبران ناپذیر گردیده. از طرفی روس‌ها متاع ایران را به ثمن بخس خریده، در عوض آب و خاک و شیشه آلات داده و ملت ایران را در انظار عالم به بی عاطفگی معرفی نمایند. اینک جمعیت در مقابل وجدان او در پیشگاه شهنشاه ایران، بالاخره در مقابل اولیای امور خود را موظف می داند که عرض کند، چنانچه دولت در عرض همین چند روز اقدامات اجرا خواهد گذاشت. مقتضیه را به عمل نیاورند، تصمیمات خود را ولو بر خلاف تراکتهای سیاسی هم باشد به موقع اجرا خواهد گذاشت.
✍️ منبع:اسناد روابط ایران و شوروی،محمودطاهر احمدی
💠تهیه شده در تحریریه ایراس
