جمهوری خلق چین به عنوان بازیگری مهم در عرصهی سیاست خارجی در تلاش است تا نقش آفرینی گستردهای در تحولات بینالمللی داشته باشد. این کشور ضمن تلاش فزاینده برای توسعهی نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در جهان همواره سعی دارد تا به عنوان کشوری با ایدههایی معقول در سیاست خارجی شناخته شود. بحران اوکراین در حال حاضر جز بزرگترین مسائل سیاسی در جهان است و کشورهای مختلف سعی دارند با ابزارهای گوناگون نقش آفرینی موثری در آن داشته باشند و کشور چین نیز تلاش دارد از این میدان به منظور بستری برای شکل دادن به فرصتهای مختلف در جهت منلفع ملی خویش بهره جوید. پیشنهاد این کشور در خصوص استفاده از راهکارهای سیاسی برای حل بحران اوکراین شاید جدی ترین اقدام به منظور ارائه راهکار برای نزاعی باشد که دو قدرت بزرگ نظیر روسیه و آمریکا در طرفین آن صف آرایی کرده اند و در این میان تاکید چین به عنوان یکی قدرتهای بزرگ جهانی بر استفاده از راهکارهای سیاسی برای کنترل این بحران و ارائه پیشنهادها در این زمینه امری بسیار مهم ارزیابی میشود. متن حاضر ترجمهی مستقیم از چینی به فارسی سندی است که از سوی چین به منظور یافتن راهکاری برای حل بحران اوکراین منتشر شده است.
۱٫ محترم دانستن حقوق حاکمیت همهی کشورها.
قوانین بینالمللی به رسمیت شناختهشده مانند اصول منشور ملل متحد و اهداف آن، باید به صورت جدی رعایت شوند و همچنین، حق حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی همهی کشورها به طرز موثری تضمین یابند. همهی کشورها، صرف نظر از وسعت، قدرت یا ثروتشان به طور مشابه با یکدیگر برابرند. (در همین راستا) همه کشورها باید با کمک یکدیگر از استانداردهای اساسی حاکم بر روابط بینالملل حمایت کنند و حافظ برابری و عدالت بینالمللی باشند.
۲. کنارگذاشتن تفکراتی که سمت و سوی جنگ سرد دارند.
نمیتوان به بهای فراهم نمودن امنیت یک کشور، امنیت کشور دیگری را به مخاطره انداخت؛ امنیت منطقهای را نیز نمیتوان با تقویت یا حتی گسترش بلوکهای نظامی تضمین کرد. منافع و ملاحظات امنیتی مستدل و منطقی هر کشور میبایست با راهکارهای مناسبی مواجه شود و مورد توجه قرار گیرد.
مسائل پیچیده، راهحلهای ساده ندارند؛ به همین علت، ما باید بر دیدگاه «امنیت مشترک، همهجانبه و مستمر» که از طریق همکاری به دست میآید، اصرار ورزیم؛ بر نظم و امنیت طولانی مدت جهانی متمرکز شویم، یک ساختار امنیتی متوازن، موثر و متداوم را برای اروپا ترویج کنیم، با ساختن ستونهای امنیت کشور خود بر پایههای ناامنی کشورهای دیگر مخالفت ورزیم، از نفاق و تفرقهانگیزی ممانعت کنیم و حافظ صلح و ثبات در منطقهی اوراسیا باشیم.
۳. آتش بس!
جنگ و نزاع هیچ برندهای ندارد. همهی طرفها باید عقلانیت و خویشتنداری را رعایت کنند، هیزم به آتش جنگ نریزند، تضادهای موجود را تشدید نکنند، از وخامت بیشتر و یا حتی از کنترل خارج شدن بحران اوکراین جلوگیری کنند، از دیدار روسیه و اوکراین با یکدیگر و گفت و گوی متقابل و بیواسطه این دو کشور حمایت کنند و در جهت تنش زدایی تدریجی و آرام سازی اوضاع تلاش کنند و در نهایت به یک آتش بس همه جانبه برسند.
۴. آغازکردن مذاکرات صلح
گفت و گوی متقابل و مذاکره، تنها راهکار ممکن برای حل بحران اوکراین است. تمام تلاشهایی که به نفع حل کردن این بحران به صورت مسالمتآمیز هستند، باید تشویق و حمایت شوند. جامعه بینالمللی نیز میبایست پایبند سمت و سوی صحیح پیشبرد گفتوگوها و پافشاری بر صلح و سازش باشد و به طرفهای درگیری کمک کند تا درهای راهحلهای سیاسی بر روی این بحران باز شوند و زمینه را برای از سرگیری مذاکرات فراهم کنند. چین نیز مایل است به ایفای نقش سازنده در زمینههای ذکرشده ادامه دهد.
۵. رسیدگی به بحرانهای انسانی
همه اقداماتی که در راستای کاهش بحرانهای بشریت هستند، باید از تشویق و حمایت برخوردار شوند. اقدامات بشردوستانه باید استانداردها و اصول بیطرفی و عدالت را رعایت کرده، همچنین میبایست از سیاسی کردن مسائل بشر دوستانه جلوگیری شود.
امنیت غیرنظامیان باید تضمین شود، (در این راستا) میبایست کریدورهایی بشردوستانه به منظور تخلیه غیرنظامیان از مناطق جنگی ایجاد کرد. همچنین میبایست کمکهای بشردوستانه به مناطق مربوطه افزایش یابد، شرایط بشردوستانه بهبود پیدا کند، از دسترسی سریع، ایمن و بدون مانع اقدامات بشردوستانه حمایت شود و از رخ دادن بحرانهای انسانی در مقیاسهای بزرگتر ممانعت به عمل آید.
۶. حفاظت از غیرنظامیان و اسیران جنگی
طرفهای درگیر باید قوانین بشردوستانه بینالمللی را با جدیت تمام رعایت کنند، از حمله به غیرنظامیان و تأسیسات غیرنظامی خودداری کنند، از زنان، کودکان و سایر قربانیان درگیری محافظت کنند و به حقوق اولیه اسیران جنگی احترام بگذارند. چین نیز از تبادل اسیران جنگی بین روسیه و اوکراین حمایت میکند؛ همه طرفهای درگیری باید شرایط مساعدتری را به منظور تحقق این امر ایجاد کنند.
۷. حفظ امنیت نیروگاه هستهای
باید با حمله نظامی به نیروگاههای هستهای و سایر تاسیسات هستهای صلح آمیز مخالفت شود. ما از همه طرفهای درگیر میخواهیم که به کنوانسیونهای ایمنی هستهای و سایر قوانین بینالمللی پایبند باشند و قاطعانه از حوادث هستهای ساخته دست بشر اجتناب کنند. باید از نقش سازندهی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ارتقای ایمنی و امنیت تاسیسات هستهای صلح آمیز حمایت کرد.
۸. کاهش ریسک استراتژیک
نباید که از سلاح هستهای استفاده کرد و شایسته نیست که جنگ هستهای آغاز شود. باید با استفاده یا تهدید به استفاده از سلاحهای هستهای مخالفت ورزید. میبایست از گسترش سلاحها و بحرانهای هستهای جلوگیری کرد. ما با توسعه و استفاده از سلاح های بیولوژیکی و شیمیایی توسط هرکشوری و تحت هرشرایطی مخالفیم.
۹. تضمین حمل و نقل مواد غذایی
همهی طرفهای دیگر باید توافقنامه حمل و نقل غلات در دریای سیاه را که توسط روسیه، ترکیه، اوکراین و سازمان ملل امضا شده است؛ به طور متعادل، جامع و موثر اجرا کنند و حامی سازمان ملل در ایفای این نقش مهم در زمینههای ذکرشده باشند. «ابتکار همکاری امنیت غذایی بینالمللی» که از سمت چین پیشنهاد شده است، برای حل مشکل بحران جهانی غذا یک راه حل و برنامه عملی و مناسب است.
۱۰. توقف تحریمهای یکجانبه و نابرابر
تحریمهای یکجانبه و فشارهای بیحد و اندازه نه تنها نمیتواند مشکلی را حل کند، بلکه مشکلات جدیدی را نیز ایجاد خواهد کرد. ما با هرگونه تحریم یکجانبه که توسط شورای امنیت مجاز شناخته نشده، مخالفت میکنیم. کشورهای مربوطه باید از سوء استفاده از تحریم های یکجانبه و «تبعیض» علیه سایر کشورها دست بردارند و در کاهش بحران اوکراین نقش داشته باشند و شرایطی را برای کشورهای در حال توسعه ایجاد کنند تا اقتصاد خود را توسعه دهند و معیشت مردم را بهبود بخشند.
۱۱. اطمینان از ثبات زنجیره صنعتی و زنجیره تامین
همه کشورها باید به طور جدی از نظام اقتصادی موجود جهانی حمایت و پشتیبانی کنند و با سیاسیکردن، ابزاریکردن و نظامی¬کردن اقتصاد جهانی مخالفت کنند. ما باید مشترکا و با همکاری یکدیگر اثرات سرریزشده بحران را کاهش دهیم و از مختل شدن همکاریهای بینالمللی در زمینههای انرژی، مالی، تجارت غلات، حمل و نقل و همچنین سایر همکاریها و آسیب رساندن به بهبود اقتصاد جهانی جلوگیری کنیم.
۱۲. تشویق به اجراکردن عملیات بازسازی پس از جنگ
جامعه بینالمللی باید اقداماتی را برای حمایت از بازسازی پس از جنگ در مناطق درگیری اتخاذ کند. چین نیز مایل به ارائه کمک و ایفای نقش سازنده در این زمینه است.
ترجمه مستقیم از چینی به فارسی: شقایق اسدپور، عضو دپارتمان کریدورها و سیاستپژوهی راه موسسه مطالعات جهان معاصر