#اختصاصی
#دیدگاه_هندی
به قلم: هارش پنت و ایجاز وانی؛ بنیاد تحقیقات آبزرور هند ORF
«گیردار آرامانه» وزیر دفاع هند هفته گذشته در رأس هیئتی برای نشست سالانه وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در آستانه قزاقستان حضور داشت. دهلی نو با تاکید بر نیاز به اقدام فوری و قاطع، به شدت از سیاست تحمل صفر zero tolerance در برابر تروریسم حمایت کرد. این سازمان بر موضع قوی در برابر تروریسم و تلاش برای از بین بردن این تهدید در منطقه سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد.
با توجه به اینکه جایگاه هند در اقتصاد جهانی در بحبوحه رقابت‌های ژئوپلیتیکی جاری در جهان چندقطبی به سرعت در حال افزایش است، برای دهلی نو ضروری است که در مجامع کلیدی چندجانبه فعال باشد. سازمان همکاری شانگهای برای هند در جهت پیشبرد اولویت‌های این کشور برای صلح و رفاه در حاشیه شمالی خود و اوراسیای گسترده‌تر، حیاتی است.
هند و ریاست سازمان همکاری شانگهای
سال گذشته، ریاست هند بر سازمان همکاری شانگهای موفقیت چشمگیری بود. هند با میزبانی بیش از ۱۳۴ رویداد دیپلماتیک، از جمله ۱۴ نشست در سطح وزیران، نقش مهمی در گرد هم آوردن این گروه‌های متفاوت، ایفا کرد. با این حال، اهداف هژمونیک و جاه‌طلبانه هند را مجبور کرد تا میزبان بیست و سومین اجلاس سران شورای سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای باشد.
هند در سال ۲۰۱۷ به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای درآمد. هدف آن مقابله با چالش‌های ژئوپلیتیک، ژئواکونومیک و ژئواستراتژیک منطقه‌ای بود. عضویت هند در سازمان همکاری شانگهای توسط روسیه به عنوان وزنه تعادلی در برابر چین و جلوگیری از سقوط این سازمان تحت کنترل پکن مورد حمایت قرار گرفت.
نفوذ چین به سرعت تا سال ۲۰۲۳ در حال فراگیر شدن است، همان‌گونه که روسیه و عضو جدید ایران یک محور واقعی را تشکیل می‌دهند. گنجاندن ایران در سازمان همکاری شانگهای این نگرانی را برانگیخته است که این سازمان ممکن است به عنوان یک باشگاه ضدغربی تلقی شود، به ویژه با توجه به تنش‌های ژئوپلیتیکی جاری که شامل چین، روسیه و ایران با غرب است. با این حال، حضور هند، با اعتبار قوی دموکراتیک و سابقه بیزاری از اتحاد، تضمین می‌کند که سازمان همکاری شانگهای با هیچ کشور یا بلوکی مخالف نیست. با تعهد تزلزل ناپذیر دهلی نو به حفظ صلح و امنیت بر اساس منشور سازمان ملل، اولویت هند تبدیل پلتفرم سازمان همکاری شانگهای به یک پلت فرم توسعه محور به جای یک پلتفرم ضد غربی است.
الزامات فعال بودن
منطقه سازمان همکاری شانگهای با تهدید شدید و فزاینده تروریسم از مرز افغانستان و پاکستان و برخی از کشورهای آسیای مرکزی مواجه است. چندین سازمان تروریستی مخوف مانند دولت اسلامی خراسان، جیش محمد، لشکر طیبه، جنبش اسلامی ازبکستان، تحریک طالبان پاکستان و القاعده، از جمله، باعث ویرانی و ترس گسترده می‌شود. متأسفانه، حملات تروریستی اخیر در روسیه، ایران و هند توانایی ناکافی سازمان همکاری شانگهای برای مقابله یکپارچه با این تهدید فزاینده را آشکار کرده است.
تروریسم فرامرزی کشورها را مجبور به انجام اقدامات غیرنظامی پیشگیرانه و حملات علیه تروریست‌ها و زیرساخت‌های تروریستی در کشورهای همسایه کرده است. هند دو بار مجبور به انجام این کار شده است و اخیراً ایران به پاکستان حمله کرده و گروه‌های تروریستی را در داخل خاک خود هدف قرار داده است. اکنون چنین اقداماتی برای تضمین امنیت شهروندان و جلوگیری از گسترش تروریسم ضروری تلقی می‌شود. در این روند، چنین اقداماتی منطقه سازمان همکاری شانگهای را شکننده‌تر و مستعد درگیری‌ها و جنگ‌ها می‌کنند.
با توجه به اینکه طبق ماده ۱ منشور سازمان همکاری شانگهای این سازمان از سال ۱۹۹۸ مبارزه با جدایی‌طلبی، افراط‌گرایی و تروریسم را در اولویت قرار داده است، از سال ۲۰۱۷، دهلی نو به دنبال همکاری کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای برای مبارزه با تروریسم فرامرزی بوده است.
در نشست سازمان همکاری شانگهای در سال ۲۰۰۱، از منطقه افغانستان و پاکستان به عنوان “مهد تروریسم” یاد شد و کشورهای عضو از ایجاد یک شبکه قوی ضد تروریسم در قالب یک ساختار منطقه‌ای ضد تروریسم (RATS) حمایت کردند. دهلی نو با تلاش‌های دیپلماتیک خودش توانست حمایت کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای از پیش نویس کنوانسیون جامع سازمان ملل متحد در مورد تروریسم بین‌المللی (CCIT) را به دست بیاورد. با این حال، RATS، بنا به دستورالعمل سازمان همکاری شانگهای، تنها از زبان روسی و ماندارین برای نگهداری پایگاه داده‌های تروریسم یا مربوط به ترور استفاده می‌کند. دهلی نو برای تقویت ارتباطات در مورد مبارزه با تروریسم در منطقه بزرگتر اوراسیا، از استفاده از انگلیسی به عنوان یکی از زبان‌های اصلی در سازمان همکاری شانگهای حمایت می‌کند.
هند سعی کرده است از این گروه منطقه‌ای برای پیشبرد منافع ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خود در اوراسیا بر اساس ارتباطات فرهنگی، تمدنی و معنوی استفاده کند. برای این منظور، دهلی نو یک میلیارد دلار اعتبار به کشورهای آسیای مرکزی برای توسعه زیرساختی، از جمله ۲۰ میلیون دلار برای بزرگراه دوشنبه – چورتوت در تاجیکستان اختصاص داده است. با رشد روزافزون جایگاه جهانی هند در هر دو حوزه اقتصادی و ژئوپلیتیکی، کشورهای آسیای مرکزی به طور فزاینده‌ای به دهلی نو روی می‌آورند تا نفوذ چین را در منطقه متعادل کنند. در جریان افتتاحیه اجلاس هند و آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۲، رهبران بر ضرورت الحاق بندر چابهار ایران و بندر ترکمن باشی ترکمنستان در کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب (INSTC) برای تسهیل تجارت مستقیم تاکید کردند. هند و آسیای مرکزی همچنین یک کارگروه مشترک در بندر چابهار برای تقویت تجارت و ارتباط بین آسیای جنوبی و اوراسیا تشکیل داده‌اند.
برخلاف رویکرد تهاجمی و هژمونیستی چین در قبال همسایگان خود، دهلی نو بر شفافیت و همچنین حاکمیت و تمامیت ارضی در پروژه‌های اتصال تاکید کرده است. این موضوع به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای “روح شانگهای” ‘Shanghai spirit’ را یادآوری می‌کند. اگرچه هند با مخالفت مداوم محور پاکستان و چین در پلتفرم سازمان همکاری شانگهای در مورد مسائل مربوط به ارتباطات، مبارزه با تروریسم و حاکمیت که نمونه آن در کریدور اقتصادی چین و پاکستان (CPEC) قابل مشاهده است، مواجه شده است، دهلی نو از این مجمع برای افشای تروریسم مورد حمایت پاکستان در افغانستان و کشمیر استفاده کرده و همچنین بر مفهوم رشد و امنیت برای همه در منطقه تاکید می‌کند. دهلی نو باید برای شکل دادن به دستور کار آینده سازمان همکاری شانگهای در مسیر رفاه، اوراسیای عاری از ترور، و اتصالات مبتنی بر حفظ حاکمیت و تمامیت ارضی کشورهای عضو، در این مجمع فعال‌تر باشد.
انعکاس دیدگاه‌های تحلیلگران لزوماً به معنای تأیید آنها از سوی موسسه ایراس نیست
