ولی کالجی در اوراسیا دیلی مانیتور، بنیاد جیمزتاون، واشنگتن دی. سی
همچنین علاوه بر قابلیت جنگی و عملیاتی، از توانایی مانینتور و شناسایی محدوده ای به وسعت ۷۷۰ کیلیومتر مربع برخوردار است. در رابطه با افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در تاجیکستان، هفت ملاحظه زیر شایان توجه است:
▪ نخست، افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در شهر دوشنبه نتیجه سفر «ژنرال شیرعلی میرزا»، وزیر دفاع تاجیکستان به تهران در ۵ آوریل ۲۰۲۱ میلادی و تشکیل «کمیته نظامی و دفاعی مشترک بین ایران و تاجیکستان» بود.
▪ دوم، توسعه همکاری های نظامی و دفاعی ایران و تاجیکستان به ویژه افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ از جمله نتایج مهم پایان تحریم تسلیحاتی ایران به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در سال ۲۰۱۵ میلادی پس از توافق هسته ای (برجام) است. براساس این قطعنامه، تمامی محدودیت های تحریمی فروش و صادرات تسلیحات نظامی و دفاعی ایران پس از پنج سال در اکتبر ۲۰۲۰ میلادی به پایان رسید.
▪ سوم، توسعه همکاری های نظامی و دفاعی ایران و تاجیکستان و افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در شهر دوشنبه را باید نشانه دیگری از کاهش تنش و توسعه مناسبات دو کشور پس از سال ۲۰۱۵ میلادی دانست. نخستین سفر خارجی ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور جدید ایران به تاجیکستان در سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی بود و به فاصله کوتاهی پس از دیدار سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به دوشنبه، امام علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان نیز پس از ۹ سال به ایران سفر نمود.
▪ چهارم، همکاری دفاعی و نظامی ایران و تاجیکستان در چهارچوب مرحله گذار ایران از وضعیت «ناظر» به «اصلی» در سازمان همکاری شانگهای نیز قابل ارزیابی است. موافقت با تغییر عضویت ایران، در اجلاس سران این سازمان در ۱۶ و ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ میلادی در دوشنبه تاجیکستان صورت گرفت؛ هرچند طی شدن مراحل قانونی عضویت و تبدیل ایران به نهمین عضو دائم و اصلی سازمان همکاری شانگهای، دو تا سه سال طول خواهد کشید. در مرحله کنونی، همکاری دفاعی و نظامی ایران و تاجیکستان می تواند جایگاه ایران را در این سازمان تقویت کند و زمینه را برای توافقات مشابه با سایر کشورهای آسیای مرکزی فراهم کند.
▪ پنجم، تاجیکستان بیش از ۱۲۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و با تهدیدات جدی از ناحیه داعش و طالبان در این کشور رو به رو است. همچنین از نیمه ماه می ۲۰۲۲ میلادی نیز منطقه بدخشان کوهستانی در تاجیکستان نیز شاهد شدیدترین درگیری ها و خشونت ها از زمان پایان جنگ داخلی این کشور در سال ۱۹۹۷ میلادی بود. هرچند پایگاه نظامی ۲۰۱ روسیه در تاجیکستان برای تامین امنیت تاجیکستان فعال است، اما به نظر می رسد تمرکز نظامی روسیه در جنگ با اوکراین موجب شده است تاجیکستان از طریق توسعه همکاری های نظامی و دفاعی ایران و تاجیکستان و افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در شهر دوشنبه، به تقویت هرچه بیشتر ساختارهای دفاعی و نظامی در مقابله با تهدیدات امنیتی در مرز مشترک با افغانستان روی آورده است. در مقابل ایران نیز ۹۴۵ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و برداشت مشترکی از تهدیدات امنیتی این کشور دارد.
▪ ششم، تاجیکستان طی یک سال گذشته، درگیری های متعدد و خشونت بار مرزی با قرقیزستان داشته است. به همین دلیل، قرقیزستان نخستین کشور آسیای مرکزی بود که اقدام به خرید پهبادهای «بایراکتار TB2» از ترکیه نمود. لذا به نظر می رسد توسعه همکاری های نظامی و دفاعی قرقیزستان و ترکیه به عنوان دو کشور عضو «سازمان کشورهای ترک» و موفقیت قابل توجه پهبادهای «بایراکتار TB2» ساخت ترکیه در جنگ دوم قره باغ و نیز جنگ روسیه و اوکراین، نقش مهمی در سوق دادن تاجیکستان به توسعه همکاری های نظامی و دفاعی تاجیکستان با ایران و افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در شهر دوشنبه برای مقابله با پهبادهای «بایراکتار TB2» ساخت ترکیه داشته است.
▪ هفتم، سکوت روسیه نیز در قبال توسعه همکاری های نظامی و دفاعی ایران و تاجیکستان و افتتاح کارخانه تولید پهپاد ایرانی ابابیل ۲ در شهر دوشنبه، بسیار شایان توجه است. اگرچه برخی رسانه های روسی مانند «گازِتا» و «اسپوتنیک» به آن واکنش نشان دادند، اما لحن و واگکنش آن ها انتقادی نبود. اما در سطح رسمی، مقامات روسیه واکنش آشکار و صریحی نشان ندادند. به نظر می رسد، سکوت روس ها را باید به معنی رضایت آن ها از توسعه همکاری های نظامی و دفاعی ایران و تاجیکستان برای مقابله با تهدیدات تروریستی و افراط گرایی در افغانستان دانست. منطق رفتاری روسیه در این زمینه بسیار شبیه رویکرد روس ها در پذیرش همکاری های نظامی و دفاعی بین چین و تاجیکستان است. در واقع، روس ها ترجیح می دهند متحدان منطقه ای نزدیکشان مانند تاجیکستان، حمایت های دفاعی و نظامی را از متحدان روسیه مانند چین و ایران دریافت کنند تا از ترکیه و کشورهای غربی.