بانک مرکزی آلمان هشدار داده که چنین تصمیمی میتواند به اقتصاد صنعتی آلمان ضربه جبرانناپذیری وارد کند ومیلیونها شغل را برای همیشه از بین ببرد. اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان نیز بر همین امر تاکید کرده و میگوید که تحریم انرژی روسیه نمیتواند مانع از ادامه جنگ پوتین در اوکراین شود. این اظهارات در حالی است که مقامات اوکراینی به دلیل مقاومت آلمان در برابر تحریم انرژی مسکو، لفاظیهای خود علیه برلین را در روزهای اخیر تشدید کردهاند که این امر باعث شده تا بسیاری از سیاستمداران آلمانی، دولت زلنسکی را به دخالت در امور داخلی خود متهم کنند و این امر ممکن است به بروز تنشهای گستردهتری بین آلمان و اوکراین منجر شود. البته تنها سیاستمداران سوسیال دموکرات نیستند که با تحریم انرژی روسیه مخالفند، بلکه اتحادیههای کارگری و کارفرمایی آلمان نیز مخالفت صریح خود با چنین اقدامی اعلام کردهاند.
مخالفت کارگران و کارفرمایان آلمانی
به گزارش رویترز، طی هفتهها و روزهای اخیر، فشارها بر آلمان برای قطع واردات انرژی از روسیه افزایش یافته است، تا جایی که در هفته گذشته آلنا بائربوک، وزیر امور خارجه آلمان پس از دیدار با همتایان بالتیک خود به صراحت گفت که آلمان خواهان توقف کامل واردات انرژی از روسیه است و تا پایان سالجاری میلادی واردات نفت از مسکو را متوقف خواهد کرد. او همچنین گفته بود که پس از نفت، آلمان و شرکای اروپایی برنامه توقف واردات گاز از روسیه را پی خواهند گرفت. لهستان، کشورهای بالتیک و اوکراین، بیش از همه به آلمان برای توقف واردات انرژی از روسیه فشار میآورند، امری که آلمانیها با آن چندان همدل نیستند. به گزارش یورونیوز، کارفرمایان و اتحادیههای کارگری در آلمان به شدت مخالف توقف تجارت انرژی با روسیه هستند. آنها میگویند که چنین اقدامی باعث نابودی صنایع آلمان میشود. کارفرمایان و کارگران مخالفت قاطعانه خود با چنین اقدامی را با صدای بلند اعلام کردهاند و میگویند که ممنوعیت واردات گاز از روسیه منجر به از دست رفتن هزاران شغل و تعطیلی کارخانهها در بزرگترین اقتصاد اروپا خواهد شد.
راینر دولگر، رئیس اتحادیه کارفرمایان آلمان (BDA) و راینر هافمن، رئیس کنفدراسیون اتحادیههای کارگری (BDG)در بیانیهای مشترک گفتند: «تحریم سریع گاز منجر به از دست رفتن تولید، تعطیلی صنایع، صنعتیزدایی هر چه بیشتر و نابودی طولانیمدت موقعیتهای شغلی در آلمان خواهد شد.» آنها همچنین میگویند که تحریمهای اتحادیه اروپا برای اعمال فشار بر روسیه موردنیاز است، اما باید تاثیر آن برای کسانی که این تحریمها را تحمیل میکنند، به حداقل برسد که در بحث فعلی چنین چیزی وجود ندارد. اقتصاددانان درباره خطر تشدید بحران تورم ۵/ ۷درصدی که گریبان اروپا را گرفته، هشدار دادهاند که در صورت تحریم انرژی روسیه، وضعیت بدتر خواهد شد. با این حال، رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان میگوید که این کشور وابستگی خود به انرژی روسیه را از زمان آغاز جنگ اوکراین با بیشترین سرعت ممکن کاهش داده است. او میگوید که واردات نفت روسیه از ۳۵درصد به ۲۵درصد و واردات گاز نیز از ۵۵درصد به ۴۰درصد کاهش یافته است.
هشدار بوندس بانک درباره خطرات تحریم
طبق گزارش روزنامه گاردین، بوندس بانک آلمان نیز هشدار داده که تحریم واردات گاز روسیه به دلیل تشدید جنگ در اوکراین، میتواند آلمان را وارد دوره رکود اقتصادی کند؛ اما احتمالا بزرگترین اقتصاد اروپا با شدت کمتری نسبت به سال اول همهگیری کووید دچار تضعیف و افت خواهد شد. به گفته بانک مرکزی آلمان، ممنوعیت فوری گاز روسیه توسط اتحادیه اروپا برای اقتصاد این کشور در سالجاری میلادی، زیانی معادل ۱۶۵میلیارد یورو به همراه خواهد داشت. بوندس بانک در جدیدترین گزارش ماهانه خود گفت:
«در سناریوی بحران شدید، تولید ناخالص داخلی واقعی در سالجاری تقریبا ۲درصد نسبت به سال ۲۰۲۱ کاهش خواهد یافت.» در گزارش این بانک آمده است که در صورت تحریم فوری گاز روسیه، اقتصاد به شدت صنعتی و تولیدی آلمان عواقب دردناک کمبود گاز را در سالهای آینده احساس خواهد کرد. گفتنی است که حدود یکسوم گاز وارداتی آلمان از روسیه، برای تولیدات صنعتی مانند فولاد و مواد شیمیایی استفاده میشود. بوندس بانک همچنین میگوید که در چنین شرایطی، نرخ تورم برای مدت زمان طولانیتری به میزان قابلتوجهی بالاتر خواهد بود. این نهاد در گزارش خود آورده است که قیمت گاز طبیعی احتمالا بیشترین افزایش را برای مردم آلمان داشته باشد، زیرا جایگزینی گاز روسیه در کوتاهمدت بسیار دشوار است، هر چند که بسیاری از طرفداران تحریم گاز روسیه از این گزارش بانک مرکزی آلمان استقبال کردهاند، اما رابرت هابک پیشبینی کرده که اگر آلمان استفاده از نفت و گاز روسیه را متوقف کند، بیکاری گسترده، فقر، عدمامکان تامین گرمایش خانهها و تامین بنزین موردنیاز خودروها رقم خواهد خورد.
شولتز: تحریم، جنگ را متوقف نمیکند
اولاف شولتز، صدر اعظم آلمان روز جمعه در مصاحبه با اشپیگل گفت که تحریم گاز نمیتواند جنگ در اوکراین را متوقف کند و اگر پوتین به بحثهای اقتصادی اهمیتی میداد، هرگز این جنگ جنونآمیز را آغاز نمیکرد. این اظهارات شولتز همزمان شده است با گزارش بوندس بانک که میگوید در صورت اعمال تحریم انرژی روسیه و تعلیق سایر تجارتها بین برلین و مسکو، اقتصاد آلمان ۵درصد بیشتر از آنچه انتظار میرفت، کوچکتر میشود. شولتز به اشپیگل گفت که اجتناب از تحریم گاز روسیه به معنای جلوگیری از یک بحران اقتصادی چشمگیر، از دست دادنمیلیونها شغل و کارخانههایی خواهد شد که دیگر هرگز جبران نمیشوند. او در این باره گفت: «این امر عواقب بزرگی برای کشور ما و برای کل اروپا خواهد داشت و همچنین به شدت بر تامین مالی بازسازی اوکراین تاثیر خواهد گذاشت. بنابراین، مسوولیت من این است که بگویم ما نمیتوانیم اجازه چنین چیزی را بدهیم.» گفتنی است که اقتصاددانان آلمانی تخمین زدهاند اگر واردات گاز از روسیه متوقف شود، آلمان ممکناست طی ۲ سال آینده ۲۲۰میلیارد یورو یا معادل ۵/ ۶درصد تولید ناخالص داخلی خود را از دست بدهد. مدیرعامل دویچه بانک گفته است در چنین سناریویی، رکود گسترده اقتصادی آلمان عملا اجتنابناپذیر خواهد بود.
رویکرد تهاجمی کییف علیه برلین
آنچه به وضوح تاکنون مشخص شده، موضع آلمان عدمتوقف فوری واردات نفت و گاز از روسیه است که چنین موضعی با انتقاد شدید اوکراین و دولتهای لهستان و کشورهای حوزه بالتیک روبهرو شده است. در واقع، موضع آلمان در قبال روسیه و تلاش این کشور برای حفظ روابط سیاسی – اقتصادی و کانال دیپلماتیک با مسکو که با همکاریهای اقتصادی بالاخص در زمینه انرژی گره خورده، بخشی از سیاست بلندمدت حزب سوسیال دموکرات آلمان بوده است، سیاستی که از سوی اوکراین به نوعی همدستی با مسکو قلمداد شده و حتی در روزهای اخیر به لفاظیهای عجیب و بیسابقه از سوی کییف علیه برلین منجر شده است. زلنسکی اخیرا پس از آنکه اشتاینمایر، رئیسجمهور آلمان قصد سفر به کییف را داشت، او را عنصر نامطلوب خواند و به دلیل روابط با روسیه او را به اوکراین راه نداد. زلنسکی همچنین آلمان و فرانسه را متهم کرده که با ادامه تجارت انرژی با روسیه، از خون کسب درآمد میکنند. زلنسکی همچنین آلمان را به همدستی با روسیه برای دور زدن اوکراین و ایجاد خطوط لوله نورداستریم یک و ۲ متهم کرده است.
سفیر اوکراین در آلمان نیز اظهارات بیسابقهای علیه حزب سوسیال دموکرات و شخص رئیسجمهور آلمان مطرح کرده که این امر باعث عصبانیت گسترده سیاستمداران آلمانی از تمامی جناحها شده است. البته گفتنی است که موضع ضد آلمانی در میان سردمداران اوکراین چیز تازهای نیست و از زمان کودتا علیه دولت دموکراتیک اوکراین در سال ۲۰۱۴ و قدرت گرفتن ناسیونالیستها و گروههای دست راستی در کییف، آنها همواره برلین را متهم به همدستی با مسکو کردهاند. آلمانیها به وضوح متوجه شدهاند که اوکراین به دنبال آن است که در سیاست داخلی آلمان دخالت کرده و برلین را مجبور کند برخلاف منافع خود و سایر کشورهای اروپایی، تمامی روابط خود و بهویژه در حوزه انرژی را به سرعت با روسیه قطع کند و همچنین سلاحهای تهاجمی در اختیار کییف قرار دهد که این امر نیز برخلاف سیاست آلمان در جنگهاست. در چنین شرایطی، به نظر میرسد که آلمانیها قصد ندارند با برنامه تحریمی که آمریکا برای اروپا در زمینه انرژی تدارک دیده همراهی کنند و کشورهای کوچک شرق اروپا به عنوان متحدان آمریکا در ناتو نیز به بازوی اعمال فشار بیشتر علیه آلمان برای همراهی با این سیاست تبدیل شدهاند. حالا باید دید که باجخواهی اوکراین و دیگر کشورهای بالتیک از آلمان که میخواهند با توقف خرید گاز از روسیه ضربه عظیمی به بزرگترین اقتصاد اروپا وارد کنند، به کجا خواهد رسید؟