پس از ظهور دوباره طالبان در افغانستان یکی از نگرانی‌های تجاری که برای ایران به وجود آمد، مسدود شدن مرزها یا توقف صادرات به این کشور همسایه بود. در میان اصلی‌ترین مقاصد صادراتی ایران، پس از چین، عراق، ترکیه و امارات متحده عربی، افغانستان در رده پنجم قرار دارد و شرکت‌های ایرانی بخش مهمی از بازار این کشور را در اختیار دارند؛ از این رو برنامه ریزی برای حفظ بازار این کشور برای تاجران ایرانی اهمیت زیادی دارد.
در این ارتباط حسین سلیمی، رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان تصریح کرد: باید توجه داشته باشیم این نوع رفتارها و ناامنی‌ها در گذشته هم بوده و ریسک‌های موجود در این بازار را خوب می‌شناسیم. اگر چنین اتفاقاتی در کشور دیگر رخ می‌داد آثار و تبعات آن را روی تجارت خیلی زود حس می‌کردیم؛ اما درباره افغانستان، شرایط متفاوت است.
این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: محموله‌های صادراتی ایران به افغانستان بیشتر جنبه مصرفی دارند یا جزو مواد غذایی هستند که چاره‌ای جز تامین این مواد از سایر کشورها ندارند، بنابراین روند صادرات ایران به افغانستان کمتر احتمال توقف دارد.
او ادامه داد: در هر صورت با تشدید ناامنی‌ها ممکن است روابط تحت تاثیر قرار گیرد؛ هرچند استراتژی کلی در دست دولت‌مردان است؛ اما تجار در صورت افزایش التهابات احتمالی ممکن است درنهایت به سراغ کشورهای دیگری بروند که امن باشد و ریسک کمتری داشته باشد.
سلیمی با بیان این مطلب که موضوع واردات در ارتباط تجاری بین ایران و افغانستان مطرح نیست، تاکید کرد: بازار افغانستان به دلیل نزدیکی، هم مرز بودن، طبع غذایی، منش و مذهب یکسان، جزو بازارهای استراتژیک است و سطح صادرات ایران به این کشور همواره بین ۳ تا ۶ میلیارد دلار متغیر بوده است؛ هرچند سال گذشته پس از تغییرات در حکومت افغانستان سطح روابط افت شدیدی پیدا کرد اما چون طرف قراردادها بخش خصوصی این کشور بود، به تدریج شرایط بهبود یافت.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تاکید کرد: به تدریج دروازه‌ها باز شد و مجدد شاهد از سرگیری روابط بین دو کشور بودیم. البته از چهار تا پنج ماه گذشته شاهد حدود ۲۰ درصد افت در صادرات هستیم که همچنان ادامه دارد و چنان‌چه این ناامنی‌ها استمرار داشته باشد ممکن است با کاهش در سطح صادرات مواجه شویم.
او میزان اثرات التهابات اخیر در افغانستان را تا امروز حدود ۲۰ درصد برآورد کرد و افزود: در حال حاضر با همه گرفتاری‌ها و وضع قوانین جدید که هنوز جانیفتاده، روند تجارت ادامه دارد و امیدواریم صلح و صفا در این کشور حاکم شود تا این روابط ادامه پیدا کند.
رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان در ادامه به افزایش میزان سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در ایران با توجه به بخش‌نامه اخیر دولت ایران درباره اعطای اقامت پنج ساله در صورت ورود ۹۰ هزار یورو سرمایه به ایران اشاره کرد و گفت: به دلیل شرایط ناامن حاکم بر این کشور و از طرفی بخش‌نامه اخیر دولت ایران مبنی بر اعطای اقامت پنج ساله به افرادی که ۹۰ هزار یورو سرمایه به ایران بیاورند، شاهد افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری از سوی افغانستانی‌ها در ایران هستیم. التبه این رقم خیلی زیاد نیست و اگر از افزایش دو یا سه برابری صحبت می‌شود منظور این است که اگر در گذشته ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری می‌شد امروز به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است.
