نوذر شفیعی کارشناس مسائل بین الملل درباره بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای و حضور رئیس‌جمهور کشورمان در این اجلاس، گفت: اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای در حالی برگزار شد که رئیس‌جمهور برای نخستین بار در این اجلاس شرکت کرد و این سفر، نخستین سفر خارجی وی به شمار می‌رفت. فرض بر این است که آنچه از سوی وی مطرح می‌شود بیانگر دیدگاه و رویکرد‌های دولت جدید ایران است.
وی ادامه داد: اظهارات رئیسی در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای برای دیپلمات‌ها، کارشناسان و تحلیلگران به مثابه کُدی است که نشان می‌دهد سیاست خارجی ایران برای چهار سال پیش‌رو به چه سمتی سوق داده شده است.
ایران با دستانی پر در اجلاس شانگهای حضور پیدا کرد
کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: از سوی دیگر در روابط ایران و غرب، علائمی مشاهده می‌شود که حاکی از بهبود روابط دو طرف است؛ این مسئله را می‌توان در سفر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس انرژی اتمی به تهران و توافق اخیر صورت گرفته میان طرفین و هم در ابراز تمایل طرف‌های برجام برای ادامه مذاکرات وین به منظور احیاء برجام دید.
شفیعی پیام‌های مخابره شده به تهران را از سوی کشور‌های طرف برجام برای احیاء توافق هسته‌ای امیدوارکننده ارزیابی و تاکید کرد: در شرایطی که امیدواری‌ها برای احیاء برجام و رفع تحریم‌ها وجود دارد، این موضوع، این پیام را به طرف‌های مختلف می‌دهد که ایران با دستانی پر در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای حضور پیدا کرد.
احیاء برجام و عضویت در شانگهای نشان از حرکت ایران به سمت توازن در سیاست خارجی دارد
وی با اشاره به پذیرش عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای تصریح کرد: مسئله عضویت دائم، در یک اجلاس تصمیم‌گیری نمی‌شود، بلکه از لحاظ کارشناسی در مورد عضویت دائم یک کشور بحث و نتیجه‌گیری شده و اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، آن عضویت در اجلاس اعلام می‌شود. عضویت دائم در سازمان همکاری‌های شانگهای دو مرحله دارد؛ یک مرحله، اعلام عضویت و مرحله دیگر، فرآیند‌های عضویت است که ممکن است این فرایند، بیش از یک سال طول بکشد کمااینکه عضویت هند و پاکستان هم سه سال طول کشید.
شفیعی افزود: معنای عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای، در واقع عضویت ایران در یکی از سازمان‌های مهم منطقه‌ای است. احیاء برجام و عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای نشان می‌دهد ایران به سمت توازن در سیاست خارجی حرکت می‌کند.
وی درباره طرح وضعیت افغانستان در اجلاس سران سازمان همکاری‌های شانگهای اظهار کرد: واقعیت این است که وضعیت کنونی افغانستان بر کل منطقه اثر گذاشته و از سوی دیگر، این کشور خود یکی از اعضای اصلی سازمان همکاری‌های شانگهای است. همین موضوع موجب شده که بحران افغانستان یکی از دستورکار‌های مهم این اجلاس باشد.
کارشناس مسائل بین‌الملل با تاکید بر اینکه اساسنامه سازمان همکاری‌های شانگهای از لحاظ امنیتی بر مقابله با تروریسم، تجزیه‌طلبی و افراطی‌گری است، تصریح کرد: اینکه اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای آنچه در افغانستان را می‌گذرد و پیامدهایش را چطور تجزیه و تحلیل می‌کند دارای اهمیت است. در واقع، سازمان همکاری‌های شانگهای در مورد یکی از موضوعات مهم در حیات خود تصمیم‌گیری می‌کند. یکی از دلایل اکراه سال‌های پیش سازمان همکاری‌های شانگهای برای پذیرش دائمی ایران، آن بود که تهران تحت تحریم سازمان ملل متحد است، اما قطعنامه ۲۲۳۱ تحریم‌های ایران را لغو کرده و به نظر می‌رسد آمریکا و غرب نیز به سمت لغو تحریم‌های ایران حرکت کنند.
کشور‌های جهان دیپلماسی پویا را در دستورکار دارند
وی با بیان اینکه رفع احتمالی تحریم‌ها موجب امیدواری سازمان همکاری‌های شانگهای و پذیرش ایران شده است، گفت: تحریم‌های ایران ممکن بود در سال‌های پیش مانع از عضویت ایران می‌شد، ولی با تعدیل آنها، زمینه برای عضویت ایران فراهم شد. اکنون هیچ کشوری نه کاملاً شرقی است و نه کاملاً غربی، حتی چین، روسیه و آمریکا، نه کاملا غربی هستند و نه کاملا شرقی. کشور‌ها دیپلماسی همه سویی و دیپلماسی پویا را در دستور کار دارند و از سویی، تحولات سیال و شتاب موجب شده کشور‌ها در شرایط سیبرنتیکی تصمیم‌گیری کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره منافع عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای اظهار کرد: یک سازمان می‌تواند تکیه‌گاه سیاست خارجی و امنیت ملی ما باشد، حتی اگر این مسئله در حد ادعا و کاغذ باشد. اگر روزی از ناحیه پاکستان یا افغانستان نیرو‌های رادیکال به سمت بلوچستان ایران سرازیر شدند، همه اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای موظفند در همکاری امنیتی با ایران به مقابله با این نیرو‌ها بپردازند.
شفیعی با بیان اینکه اگر کشوری مانند آمریکا، ایران را تحت فشار سیاسی و اقتصادی قرار دهد سازمان همکاری‌های شانگهای عقبه راهبردی است که می‌تواند این فشار‌ها را از طریق چندجانبه‌گرایی کاهش دهد، گفت: سازمان همکاری‌های شانگهای روابط میان اعضا را تسهیل کرده و موجب می‌شود اعضا با یکدیگر وارد تعامل شوند. سازمان همکاری‌های شانگهای رقابت اعضا را به همکاری تبدیل می‌کند. سازمان‌ها کارشان تسهیل در روابط و ایجاد روابط صلح‌آمیز است و در صورت لزوم، به دژ منطقه‌ای برای دفاع از منافع و امنیت اعضا تبدیل می‌شوند./باشگاه خبرنگاران جوان
