ولادیمر پوتین، رئیس جمهور روسیه قرار است برای نخستین بار امروز (چهارشنبه) با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در ژنو، پایتخت سوئیس دیدار کند.
پوتین از زمان به قدرت رسیدن در سال ۱۹۹۹ تاکنون روابط پر تلاطمی با پنج رئیس جمهور آمریکا داشته است.
روابط روسیه و آمریکا طی بیش از یک دهه اخیر به علت مسائلی از جمله اوکراین، مداخله در انتخابات، جنگ سوریه و عراق تیره بوده است و با روی کار آمدن هر رئیس جمهور در آمریکا از احزاب دموکرات یا جمهوری خواه تغییر چندانی در بهبود روابط دو کشور صورت نگرفته است.
«بیل کلینتون» سایه بحران جنگ کوزوو بر روابط روسیه و آمریکا
اگرچه روابط میان بوریس یلتسین، رئیس جمهور اسبق روسیه و بیل کلینتون، همتای آمریکایی او گرم بود و چندان تحت تاثیر طرحهای گسترش ناتو در شرق قرار نگرفت، اما جنگ کوزوو ماه عسل پسا جنگ سرد را برهم زد.
از زمان استعفای یلتسین در ۳۱ دسامبر سال ۱۹۹۹، واشنگتن همچنان به ولادیمیر پوتین که جانشین او شد، بدگمان است. مادلین آلبرایت، وزیر امور خارجه اسبق آمریکا در این باره گفت: پوتین مردی سخت بسیار قاطع و عملگراست. ما باید با دقت بسیار مراقبت اقدامات او باشیم.
در نخستین نشست کلینتون و پوتین در ژوئن سال ۲۰۰۰ در کرملین، آمریکا به وضوح از رئیس جمهوری که قادر است شکوفایی و قدرت را برای روسیه در عین حمایت از آزادیها و حاکمیت قانون به ارمغان بیاورد، تقدیر کرد.
همزمانی دوره ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین با دوره ریاست جمهوری بیل کلینتون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا حتی کمتر از یک سال بود. به عقیده ولادیمیر پوتین در این مدت کلینتون اقدامات بسیاری را در جهت توسعه روابط روسیه و آمریکا انجام داد.
«جرج دبلیو بوش» از رفاقت تا بدگمانی دو رئیس جمهور
جرج دبلیو بوش پس از نخستین دیدار خود با پوتین در ۱۶ ژوئن سال ۲۰۰۱ اعلام کرد در چشمان رئیس جمهور روسیه نگاه کرده و توانسته روح بزرگ او را درک کند.
پس از حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱ ولادیمر پوتین فورا همبستگی خود را با جرج بوش در جنگ علیه تروریسم اعلام کرد.
اما این آرامش کوتاه مدت بود. از دسامبر سال ۲۰۰۱ واشنگتن از پیمان ضد موشکی ABM سال ۱۹۷۲ خارج شد تا سامانه دفاع ضد موشکی خود را در اروپای شرقی بنا کند. این اقدام از سوی مسکو محکوم شد.
در بهار سال ۲۰۰۲، بوش و همسرش لورا به روسیه سفر نمودند. در این دیدار اسناد بسیاری از جمله “بیانیه مشترک در روابط استراتژیک جدید بین دو کشور به امضاء رسید.
در سال ۲۰۰۳ مسکو حمله نظامی آمریکا به عراق را محکوم کرد و پس از آن نیز نقش واشنگتن در انقلاب نارنجی اوکراین را محکوم کرد.
بوش ماه مه ۲۰۰۵ به مناسبت جشن ۶۰ مین سالگرد پیروزی جنگ بزرگ میهنی به مسکو سفر میکند؛ و با وجود انتقادهای روسیه از اقدامات آمریکا در عراق، اوکراین و گرجستان از رئیس جمهور آمریکا به گرمی استقبال کرد. بوش و پوتین سوار بر ماشین قدیمی “ولگا” در اقامتگاه پوتین در نووو-آگارووا دیده شدند.
روسیه میزبان نشست اجلاس گروه هشت در سال ۲۰۰۶ بود و پوتین رهبران کشوررهای مهمان را به زادگاه خود در سن پترزبورگ در کاخ کنستانتین دعوت کرد و بوش و همسرش در این دیدار از اتوموبیل قدیمی و آنتیک زاز دیدن میکنند.
«باراک اوباما» تنظیم دوباره روابط اما ناموفق
در سال ۲۰۰۹ باراک اوباما رئیس جمهور اسبق آمریکا «تنظیم و احیای دوباره» روابط روسیه و آمریکا را مطرح کرد. ولادیمیر پوتین یک سال پیش از آن نخست وزیر دیمیتری مدودوف، رئیس جمهور وقت روسیه شده بود.
اوباما اندکی پیش از نخستین سفر خود به روسیه در ژوئیه سال ۲۰۰۹ گفت پوتین یک دست در حل و فصل امور به شیوه قدیمی و دست دیگری در حل و فصل به شیوه جدید دارد.
در ژوئیه ۲۰۱۲ اوباما به دعوت رسمی مدودف به روسیه سفر کرد اگر چه بر اساس اصول پروتوکل ریاست جمهوری، اوباما به عنوان رئیس جمهور برای مذاکره باید با نفر نخست یا رهبر کشور ملاقات نماید، اما اوباما برای صرف چای با نخست وزیر پوتین دیدار میکند.
دیدار بعدی دو رئیس جمهور در سال ۲۰۱۲ و در حاشیه نشست گروه بیست در مکزیک بود سپس اوباما و پوتین در سال ۲۰۱۵ و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک دیداری کوتاه داشتند.
باوجود موفقیتهای اولیه و به ویژه امضای خلع سلاح هستهای جدید در سال ۲۰۱۰، تلاشها ناموفق ماند. در اوت سال ۲۰۱۳، مسکو به ادوارد اسنودن، کارمند سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا و پیمانکار سابق آژانس امنیت ملی این کشور که در مورد شنودهای اطلاعاتی افشاگری کرد پناهندگی سیاسی داد. چند روز بعد اوباما دیدار خود با پوتین را لغو کرد و از بازگشت به ذهنیت جنگ سرد ابراز تاسف کرد.
بحران اوکراین در سال ۲۰۱۴ با الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه و تحریمهای اقتصادی اعمال شده علیه مسکو و همچنین ورود نظامی روسیه در سوریه در سال ۲۰۱۵ روابط دو جانبه را بیش از پیش مختل کرد.
روابط واشنگتن و مسکو از سال ۲۰۱۴ در سه محور گسترش نفوذ نظامی ناتو بوِیژه آمریکا نزدیک و حتی هم مرز روسیه در شرق اروپا، دریای بالتیک و اوضاع سوریه تیره شد.
ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه و باراک اوباما همتای امریکایی در سپتامبر ۲۰۱۶ در حاشیه اجلاس سران جامعه اقتصادی آسیا و اقیانوس آرام (اپک) در لیما، پایتخت پرو دیدار کوتاه داشتند و این در حالی بود که دو کشور در اوج اختلافهای دو جانبه و بین المللی بودند.
روسیه و امریکا در بدترین دوره روابط اقتصادی، سیاسی و همچنین نظامی در بیش از دو دهه گذشته بسر میبرند و مسکو تاکنون بارها از ادامه سیاستهای ضدروسی دولت اوباما انتقاد کرده بود.
«دونالد ترامپ» تشدید تنش در روابط روسیه و آمریکا
نامزدی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهروی آمریکا با وعده روابط خوب با روسیه همراه بود.
او پس از پیروزی در انتخابات با اتهام مداخله روسیه در انتخابات رو به رو شد. به نظر میرسید ترامپ در نشست خبری با ولادیمیر پوتین، در ژوئیه سال ۲۰۱۸ بیش از آنکه به جمع بندیهای اف بی آی توجه داشته باشد به انکار همتای روس خود اهمیت میداد.ترامپ در برابر خشم همگانی حتی در میان جمهوری خواهان اعلام کرد منظور خود را به درستی بیان نکرده است.
رؤسای جمهوری آمریکا و روسیه بالاخره پس از گذشت ۷ ماه از آغاز به کار دولت جدید واشنگتن، در حاشیه دوازدهمین نشست جی ۲۰ که در هامبورگِ آلمان ژوئیه ۲۰۱۷ برگزار شد، با یکدیگر دیدار کردند.
ملاقات بعدی پوتین و ترامپ که هیاهوی رسانهای بسیاری به دنبال داشت در هلسینکی، پایتخت فنلاند در ژوئن ۲۰۱۸ بود.
احوالپرسی و دست دادن روسای جمهور روسیه و آمریکا در مراسم ویژه یکصدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول در پاریس در نوامبر ۲۰۱۸ توجه مجدد رسانهها را جلب کرد.
دیدار بعدی پوتین و ترامپ در حاشیه اجلاس سران بیست کشور صنعتی موسوم به «گروه ۲۰» در ۶، ۲۰۱۹ در شهر اوساکای ژاپن بود.
ترامپ باز هم در کارزار انتخاباتی خود در سال ۲۰۲۰ مجددا مدعی شد من پوتین را دوست دارم و او هم مرا دوست دارد. ما با هم خوب کنار میآییم، اما این بار مردم آمریکا نامزد حزب دموکرات را برای ریاست جمهوری انتخاب کردند.
جوبایدن، رئیس جمهور آمریکا که در ماههای نخست فعالیت خود چندین فرمان ریاستی ترامپ را لغو کرد و برای پیوستن مجدد به پیمانهایی که از آن خارج شده بودند، تلاش کرد، بالاخره پس از گذشت ۷ ماه برای دیدار دوجانبه با ولادیمیر پوتین عازم پایتخت سوئیس شده است.